28 Οκτωβρίου και σε όλη τη χώρα γιορτάζεται η Επέτειος του ΟΧΙ που απάντησε ο Ι. Μεταξάς τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου 1940 στον πρεσβευτή της Ιταλίας στην Αθήνα, Εμανουέλε Γκράτσι, ο οποίος του επέδωσε τελεσίγραφο της ιταλικής κυβέρνησης. Με αυτό, η Ρώμη ζητούσε να επιτραπεί η ελεύθερη διέλευση ιταλικών στρατευμάτων, τα οποία θα καταλάμβαναν απροσδιόριστα «στρατηγικά σημεία» εντός της ελληνικής επικράτειας. Ο Μεταξάς αρνήθηκε χωρίς να διαβουλευθεί με κανέναν, απαντώντας στα γαλλικά: «Alors, c’ est la guerre» («Λοιπόν, έχουμε πόλεμο»).
Δύο μέρες αργότερα (30 Οκτωβρίου), ο Μεταξάς κάλεσε στο “Γενικόν Στρατηγείον (Ξενοδοχείον Μεγ. Βρεττανίας)” τους εκδότες και αρχισυντάκτες των αθηναϊκών εφημερίδων προκειμένου να τους ανακοινώσει το σκεπτικό του OXI, πώς δηλαδή ο τότε πρωθυπουργός και δικτάτορας, πολύ πριν από την 28η Οκτωβρίου είχε καταλήξει στην απόφαση του OXI, την οποία αμέσως και χωρίς δεύτερη σκέψη ανακοίνωσε στον Ιταλό πρεσβευτή.
Πράγματι, ο Ιωάννης Μεταξάς αρχίζει τις ανακοινώσεις ως δικτάτωρ, δηλώνοντας σε εκδότες και δημοσιογράφους ότι «έχει λογοκρισία» και μπορεί να τους υποχρεώσει να γράψουν ό,τι αυτός θέλει. Καλεί τους δημοσιογράφους να συνεργασθούν με την κυβέρνησή του, «ό,τι και αν αισθάνονται γι’ αυτήν». Δεν ζητάει «την πέννα» τους (κυνικά υπαινίσσεται ότι αυτή την έχει με τη λογοκρισία), αλλά την ψυχή τους και βέβαια την ψυχή του λαού.
Το κείμενο της απόρρητης ανακοίνωσης είναι δημοσιευμένο στον οικείο τόμο της «Ιστορίας του Στρατεύματος» που εκδίδει το Γενικό Επιτελείο Στρατού («Ὁ Ἑλληνικὸς Στρατὸς κατὰ τὸν Δεύτερον Παγκόσμιον Πόλεμον – Ὁ Ἑλληνοϊταλικὸς Πόλεμος 1940-41 – Ἡ Ἰταλικὴ εἰσβολὴ 28/10/1940 μέχρι 13/11/1940», ἔκδοσις ΓΕΣ/ Διεύθυνσις Ἱστορίας Στρατοῦ, 1960) και είναι βέβαια γνωστό στους ιστορικούς και πολλοί αναφέρονται σε αυτό. Είναι όμως λιγότερο γνωστό στο ευρύ κοινό, παρόλο που έχει αναδημοσιευτεί πολλές φορές μέχρι και σε εφημερίδες (πχ. ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. 27/10/2002). Παρακάτω, σταχυολογώ κάποια αποσπάσματα που τεκμηριώνουν πως ο Μεταξάς ήταν “Σαν έτοιμος από καιρό” εκείνο το χάραμα:
“ … Mη νομίσητε ότι η απόφασις του ΟΧΙ πάρθηκε έτσι, σε μια στιγμή. Μην φαντασθήτε ότι εμπήκαμε στον πόλεμο αιφνιδιαστικά. Ή ότι δεν έγινε παν ό,τι επετρέπετο και μπορούσε να γίνει δια να τον αποφύγωμε. Από την εποχήν της καταλήψεως της Αλβανίας το Πάσχα πέρυσι το πράγμα άρχισε να φαίνεται. Από τον περασμένο Μάιο είπα καθαρά στον κ. Γκράτσι ότι αν προσεβαλλόμεθα εις τα εθνικά κυριαρχικά μας δικαιώματα, θα ανθιστάμεθα αντί πάσης θυσίας και δι’ όλων των μέσων. Συγχρόνως όμως μου ήρχοντο από την Ρώμην, από την Βουδαπέστην, από τα Τίρανα, από παντού πληροφορίαι αντίθετοι .
Εις τας 15 Αυγούστου έγινεν ο τορπιλλισμός της ΕΛΛΗΣ. Γνωρίζετε ότι από την πρώτην στιγμήν διεπιστώθη ότι το έγκλημα ήτο Ιταλικόν. Εν τούτοις δεν επετρέψαμεν να γνωσθή ότι είχομεν και τας υλικάς πλέον αποδείξεις περί της εθνικότητος του εγκληματίου . Συγχρόνως όμως διέταξα τα αντιτορπιλικά τα οποία συνώδευον τα πλοία που μετέφερον τους προσκηνητάς από την Τήνον μετά το έγκλημα, άν προσβληθούν από αεροπλάνα ή οπωσδήποτε άλλως να κάμουν αμέσως χρήσιν των όπλων των. Θα σας αποκαλύψω τώρα, ότι τότε διέταξα να βολιδοσκοπηθή καταλλήλως το Βερολίνον. Μου διεμηνύθη εκ μέρους τον Χίτλερ, η σύστασις να αποφύγω οιονδήποτε μέτρον δυνάμενον να θεωρηθή από την Ιταλίαν πρόκλησις. Έκαμα το πάν δια να μη μπορούν οι Ιταλοί να εμφανισθούν ως δυνάμενοι να έχουν όχι αφορμάς ευλόγους, αλλ’ ούτε ευλογοφανές παράπονον εκ μέρους μας, αν και από την πρώτην στιγμήν αντελήφθην τι πράγματι εσήμαινεν η όλως αόριστος σύστασις του Βερολίνου.
… Με καταφανή προσπάθειαν αποφυγής σαφούς καθορισμού μου εδόθη να καταλάβω ότι η προς τους Έλληνας στοργή του Χίτλερ ήτο οι εγγυήσεις oτι αι θυσίαι αυταί θα περιορίζοντο «εις το ελάχιστον δυνατόν». Όταν επέμεινα να κατατοπισθώ, πόσον επί τέλους θα μπορουσε να είναι αύτο το έλάχιστον τελικώς, μάς εδόθη να καταλάβωμεν ότι τούτο συνίστατο εις μερικάς ικανοποιήσεις προς την Ιταλίαν δυτικώς μέχρι Πρεβέζης, ίσως και προς την Βουλγαρίαν ανατολικώς μέχρι Δεδεαγάτς . Δηλαδή θα έπρεπε δια να αποφύγωμεν τov πόλεμον, να γίνωμεν εθελονταί δούλοι και να πληρώσωμεν αυτήν την τιμήν… με το άπλωμα του δεξιού χεριού της Ελλάδος προς ακρωτηριασμόν από την Ιταλίαν και του αριστερού προς ακρωτηριασμόν από την Βουλγαρίαν. Φυσικά δεν ήτo δύσκολον να προβλέψη κανείς ότι εις μίαν τοιαύτην περίπτωσιν οι Άγγλοι θα έκοβαν και αυτοί τα πόδια της Ελλάδος. Και με το δίκαιόν των.
… Θα εδημιουργούντο έτσι όχι δύο, όπως το 1916, άλλά τρείς αυτήν την φοράν Ελλάδες.
Η πρώτη θα ήτο η επίσημος των Αθηνών η οποία είχεν φθάσει εις την πόρωσιν και το κατάντημα δια να αποφύγη τον πόλεμον να δεχθή να γίνη εθελοντής δούλος, πληρώνουσα μάλιστα την τιμήν αυτήν και με την συγκατάθεσίν της να αυτοακρωτηριασθή τραγικώτατα, παραδίδουσα εις την δουλείαν πληθυσμούς αμιγώς Ελληνικούς και μάλιστα δύναμαι να είπω τους Ελληνικωτέρους των Ελληνικών τοιούτους. Δευτέρα θα ήτο η πραγματική Ελλάς. Δηλαδή η παμψηφία της κοινής γνώμης του Έθνους, το οποίον ποτέ δεν θα απεδέχετο την εκουσίαν του υποδούλωσιν πληρωνομένην μάλιστα με εθνικόν ακρωτηριασμόν αφόρητον και ισοδυναμούσαν με οριστικήν ατίμωσιν και μελλοντικήν βεβαίαν εκμηδένισιν του Ελληνισμού ως εννοίας και οντότητος, εκμηδένισιν πρώτον ηθικήν και δεύτερον εν συνεχεία της ηθικής και υλικήν.
Tο Έθνος ουδέποτε θα συνεχώρει εις τόν Βασιλέα και την Εθνικήν Κυβέρνησιν της 4ης Αυγούστου, τοιαύτην πολιτικήν. Τρίτη τέλος θα προέκυπτε μία ακόμη Ελλάς, η Ελλάς την οποίαν δεν θα παρέλειπον να δημιουργήσουν, φυσικά με την επίκλησιν του δημοκρατισμού, οι δημοκρατικοί Έλληνες υπό την κάλυψιν του βρετανικού Στόλου εις τα νήσους, Κρήτην και εις τας άλλας. Η τρίτη αυτή Ελλάς, η «Δημοκρατική» θα είχε με το μέρος της όχι μόνον την πρόθυμον υποστήριξιν της Αγγλίας εις την οποίαν θα έδιδε το δικαίωμα να καλύψη τας νήσους μας, καλυπτομένη και η ιδία εις την Βόρειον Αφρικήν, αλλά θα είχε με το μέρος της και το Εθνικόν δίκαιον. Η ηθική της δύναμις λοιπόν θα απερρόφα μοιραίως την επίσημον Ελλάδα, διότι θα διέθετεν η τρίτη αυτή Ελλάς, την ανεπιφύλακτον έγκρισιν και ενίσχυσιν της ανεπισήμου, της «δευτέρας» Ελλάδος, της Εθνικής δημοσίας γνώμης εν τη παμψηφία της.
… Toν κίνδυνον αυτόν τον θεωρώ κύριοι, δια το Έθνος και το μέλλον του ασυγκρίτως χειρότερον από τον πόλεμον, έστω και αυτόν τον πόλεμον, από τον οποίον είναι δυνατόν και δουλωμένη ακόμη να βγη προσωρινώς η Ελλάς. Λέγω προσωρινώς, διότι πιστεύω ακράδαντα ότι τελικώς η νίκη θα είναι με το μέρος μας.
Γιατί οι Γερμανοί δεν θα νικήσουν. Δεν μπορεί να νικήσουν.”
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η αναφορά του (αντιβενιζελικού) Ι. Μεταξά στην πολιτική που ακολουθεί, καθώς λέει:
“…. η πολιτική την οποίαν ακολουθώ είναι η πολιτική του αειμνήστου Βενιζέλου.”
Ολόκληρο το κείμενο μπορείτε να το διαβάσετε εδώ: https://greekcivilwar.wordpress.com/2016/10/27/gcw-541/
αλλά κι εδώ (με επεξηγήσεις): http://www.istorikathemata.com/2011/10/30-1940.html
Την ίδια μέρα «χωρίς επιφύλαξη» και προς μεγάλη τιμή, έσπευσε να «συνεργασθεί» με την “Εθνικήν Κυβέρνησιν της 4ης Αυγούστου” και ο έγκλειστος στις φυλακές Νίκος Ζαχαριάδης και, χωρίς καν να συνεννοηθούν μαζί του, όλοι οι εξόριστοι και φυλακισμένοι κομμουνιστές.
Το OXI και ο πόλεμος ήταν ένα κήρυγμα εθνικής ενότητας και ομοψυχίας.
Και αυτό είναι που κρατάμε.
Στο πλαίσιο αυτό γιορτάζουμε την Επέτειο του ΟΧΙ της 28ης Οκτωβρίου, η οποία βέβαια σηματοδοτεί και την εμπλοκή της Ελλάδας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Άποψη της στήλης, είναι πως κάποια στιγμή θα ήταν καλό να εορτάζεται κι η απελευθέρωση της Αθήνας από τον κατακτητή (12 Οκτωβρίου) με ανάλογη λαμπρότητα, που σηματοδοτεί την ΛΗΞΗ του πολέμου για την Ελλάδα. Προσωπικά, χαίρομαι περισσότερο όταν λήγουν οι πόλεμοι, παρά όταν ξεκινάνε…
Όπως κάθε χρόνο λοιπόν, έτσι και φέτος γιορτάστηκε η 28η Οκτωβρίου και στη Βασιλική, της οποίας οι κάτοικοι αλλά και οι κάτοικοι των γύρω χωριών, αψήφησαν τον βροχερό καιρό και τίμησαν με την παρουσία τους την εκδήλωση που περιελάμβανε δοξολογία, μαθητική παρέλαση και κατάθεση στεφανιών στο Ηρώο του χωριού. Ιδιαίτερη ήταν η συμμετοχή των μαθητών του Νηπιαγωγείου. Περισσότερα, στο βίντεο.
