«Ο παγκόσμιος τουρισμός καταστρέφει το περιβάλλον και τις πολιτισμικές ταυτότητες και ουδόλως διαμορφώνει μια επιτυχημένη επιχειρηματική λογική», υποστηρίζει η Άννα Πόλοκ* και δημοσιεύει το παρακάτω άρθρο στην εφημερίδα The Guardian.
«Ποτέ δεν αλλάζουν τα πράγματα με το να πολεμάς την υπάρχουσα πραγματικότητα. Για να αλλάξει κάτι, χτίσε ένα νέο μοντέλο που καθιστά το υπάρχον μοντέλο ξεπερασμένο »-. Buckminster Fuller.
Παρά την αργή αλλά σταθερή αύξηση του αριθμού των επιχειρήσεων που ισχυρίζονται ότι είναι υπεύθυνες και προστατευτικές προς το περιβάλλον, η πραγματικότητα είναι ότι το σημερινό σύστημα του μαζικού διεθνούς τουρισμού είναι απολύτως μη βιώσιμο.
Χάρη στην εφαρμογή του ίδιου βιομηχανικού μοντέλου που αναπτύχθηκε για τα αυτοκίνητα, τα σπίτια και τα καταναλωτικά αγαθά, ο διεθνής τουρισμός έχει εκραγεί σε μέγεθος από το 1950, σαρώνοντας ολόκληρο, σχεδόν, τον πλανήτη με ένα τεράστιο κύμα από μετρητά, θέσεις εργασίας, γήπεδα γκολφ, αεροδρόμια και τεράστια ποσά στην αγορά ακίνητης περιουσίας.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού των Ηνωμένων Εθνών, διατείνεται ότι ο τουρισμός επιδρά διεγερτικά στην οικονομική ανάκαμψη, καθιστώντας τον έτσι, μια, αναμφισβήτητα, υπολογίσιμη δύναμη. Ο τουρισμός παράγει περισσότερα από $ 2.1τρις σε ετήσια έσοδα. Σε πολλές χώρες και περιοχές του κόσμου, είναι σήμερα η κύρια πηγή ξένου συναλλάγματος, απασχόλησης και μετρητών.
Παρά το ότι, στα επόμενα 17 χρόνια, ο αριθμός των ταξιδιωτών, αναμένεται να φτάσει το 1,8 δις, υπάρχουν πολλοί που αρνούνται να συνειδητοποιήσουν το γεγονός ότι η βιομηχανία βασίζεται σε μια πεπερασμένη και περιορισμένη προσφορά σε αξιοθέατα, ή σε προσβάσιμα μέρη με πλούσια φυσική ομορφιά και πολιτισμό.
Η βιομηχανία αυτή, μοιάζει με ένα τρένο υψηλής ταχύτητας, γεμάτο επιβάτες με φτηνά εισιτήρια, που τρέχει ορμητικά προς τον γκρεμό. Συνεπώς, είναι άξιον απορίας γιατί η πρόκληση αυτή δεν προκαλεί εκτεταμένες συζητήσεις στον Τύπο και στον γενικότερο προβληματισμό της τουριστικής επιχειρηματικής φιλολογίας.
Δίνοντας τέλος στον μη βιώσιμο ταξιδιωτικό εθισμό
Είναι σαφές ότι τα μέσα μαζικής ενημέρωσης έχουν βγάλει πολλά χρήματα από την διαφήμιση τουριστικών προορισμών σε όλο τον κόσμο, αλλά σε ένα ευρύτερο επίπεδο, είναι πιθανό ότι, οι πάροχοι, οι πελάτες και οι ρυθμιστικές αρχές έχουν, όλοι τους, εθιστεί τόσο πολύ, στις υποσχέσεις και τις απολαύσεις φθηνών και συχνών ταξιδιών, ώστε κάθε διαφορετική προοπτική, θεωρείται αδιανόητη. Είναι πιθανό, να έχουμε μολυνθεί όλοι μας, από μια μορφή «εθελοτυφλίας» .
Η πρόκληση που αναδύεται, καταλήγει να είναι πολύ πιο περίπλοκη από την προοπτική της αύξησης του όγκου πωλήσεων σε ένα πεπερασμένο πλανήτη. Πολλοί τομείς κατρακυλούν από μόνοι τους οικονομικά, καθώς τα περιθώρια όλο και στενεύουν. Εν τω μεταξύ, χάρη στη συμφόρηση ή την υπερβολική χρήση των λιγοστών υδάτινων και εδαφικών πόρων, πολλοί προορισμοί καταστρέφουν τα φυσικά τοπία και τα πολιτιστικά αξιοθέατα, από τα οποία εξαρτώνται.
Έχω καταλήξει σε έξι βασικούς λόγους για τους οποίους το σημερινό μοντέλο του τουρισμού είναι μακράν ξεπερασμένο και γιατί οι περισσότεροι από εμάς πρέπει να επικεντρωθούμε στη δημιουργία εναλλακτικών λύσεων:
1. Ο μαζικός βιομηχανικός τουρισμός βασίζεται στη συγκέντρωση, τη διανομή και την κατανάλωση συσκευασμένων προϊόντων και, κατά συνέπεια, ένα προϊόν είναι αντικαταστάσιμο από ένα άλλο. Η εμπορευματοποίηση όλων εκείνων που θα έπρεπε να γίνονται σεβαστά ως μοναδικά, επιδεινώνεται ακόμα περισσότερο, από στρατηγικές ελάττωσης του κόστους όπως η ομογενοποίηση, η τυποποίηση και ο αυτοματισμός, που εξαφανίζουν οποιαδήποτε, εναπομείναντα ίχνη διαφορετικότητας και φυσικά, οποιαδήποτε αίσθηση μυστηρίου. Οι τουρίστες “φτιάχνουν” τους τόπους και σπάνια έχουν την ευκαιρία να σταθούν με δέος και θαυμασμό απέναντι τους.
2. Στους περισσότερους νεανικούς προορισμούς, η εύκολη πρόσβαση και η απουσία κάθε είδους κανονισμών, ενθαρρύνουν την ταχεία ανάπτυξη και την κερδοσκοπία. Τόσο οι ντόπιοι πολιτικοί όσο και οι -συχνά όχι και τόσο ντόπιοι- παράγοντες ανάπτυξης, έχουν επωφεληθεί τα μέγιστα από αυτήν την ανάπτυξη, αλλά σπάνια παραμένουν στη θέση αυτή για αρκετό καιρό ώστε να βρεθούν αντιμέτωποι με τις κρίσεις που προκαλούνται από την πλεονάζουσα προσφορά και την κυμαινόμενη ζήτηση.
3. Το προϊόν είναι αναλώσιμο – είναι μια υπηρεσία που βασίζεται στο χρόνο – και δεν μπορεί να αποθηκευτεί. Έτσι, όταν η διαθεσιμότητα αυξάνει και η ζήτηση μειώνεται , η τακτική προσαρμογής που επιλέγεται, είναι η πτώση των τιμών.
4. Η τεχνολογική διασύνδεση και η ηλεκτρονική δυνατότητα σύγκρισης τιμών, έχουν μεταφέρει την αγοραστική δύναμη στους καταναλωτές, οι οποίοι έχουν πειστεί, με τις επανειλημμένες εκπτώσεις τιμών, ότι το φθηνό ταξίδι είναι πλέον ένα δικαίωμα – και όχι προνόμιο. Αυτό εντείνει την πίεση για ακόμα μεγαλύτερη μείωση των τιμών και των αποδόσεων κέρδους.
5. Οι κάτοικοι των περιζήτητων τουριστικών τόπων, οι οποίοι μπορεί να καλωσόρισαν την πρώτη εισροή τουριστών, σύντομα διαπιστώνουν ότι τα φθηνά ταξίδια δεν μειώνουν το δικό τους κόστος ζωής. Οι επισκέπτες προκαλούν αύξηση των τιμών της γης, της τροφής, του νερού, της στέγης και των υποδομών σε ρυθμό που συσχετίζεται στενά με τη μείωση των σχετικών περιθωρίων που διαθέτουν οι τουριστικοί πράκτορες. Δυστυχώς, περισσότερος τουρισμός, σημαίνει συχνά λιγότερο όφελος για τις κοινότητες που τον φιλοξενούν.
6. Αφού πάλεψε τόσο σκληρά για να αναγνωριστεί ως βιομηχανία, η τουριστική κοινότητα κατακερματίζεται εκ νέου, σε συγκεκριμένους τομείς της, όποτε προκύπτουν θέματα αποβλήτων, άνθρακα, λειψυδρίας και άλλων «εξωτερικών παραγόντων». Οι αεροπορικές εταιρείες δεν πληρώνουν φόρους για τα καύσιμα των αεροπλάνων και έχουν αγωνιστεί για δεκαετίες ενάντια στην καταβολή τελών που σχετίζονται με τον άνθρακα.
Τι πρέπει να γίνει
Πρέπει να αναπτύξουμε την ιδέα του συνειδητού ταξιδιού και να αρχίσουμε να φανταζόμαστε μια καλύτερη εναλλακτική λύση. Δυστυχώς, δεν υπάρχει κάποιο μαγικό ραβδί. Η αλλαγή θα πρέπει να ξεκινήσει από τη βάση, με έναν προορισμό τη φορά.
Πρώτα απ ‘όλα, πρέπει οι οικοδεσπότες να ξυπνήσουν και να δουν τον κόσμο τους διαφορετικά – όχι ως μια πηγή εκμετάλλευσης, αλλά ως ένα ιερό τόπο που θα προστατεύουν και θα απολαμβάνουν τη μοναδικότητά του.
Δεύτερον, είναι σημαντικό να αρχίσουν να βλέπουν τους πελάτες τους όχι απλώς ως καταναλωτές, αλλά ως επισκέπτες που επιδιώκουν να θεραπευτούν και να μεταμορφωθούν. Η δική μας συνειδητή και εμπεριστατωμένη εναλλακτική λύση περιλαμβάνει μικρότερα μεγέθη, λιγότερη συμφόρηση, ταλαιπωρία και καταστροφή και αντίστοιχα, περισσότερο νόημα, σκοπό, αξίες, ειρήνη και εκπλήρωση.
Εν ολίγοις, όχι περισσότερα αλλά καλύτερα.
* H Άννα Πόλοκ διαθέτει 40 χρόνια εμπειρίας ως στρατηγική σχεδιάστρια, αναλύτρια και change agent (παράγοντας οραματισμού και πρόκλησης αλλαγών) για ταξιδιωτικούς προορισμούς σε όλο τον κόσμο. Είναι η ιδρύτρια του Conscious Travel (http://conscious.travel/)
Πρωτότυπο άρθρο : http://www.theguardian.com/sustainable-business/six-reasons-mass-tourism-unsustainable
Μετάφραση: Κάτια Αγγελοπούλου
