Η Ελλάδα για μια ακόμη χρονιά βρέθηκε στην πρώτη θέση παγκοσμίως στην παιδική παχυσαρκία. Η τελευταία έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) δείχνει ότι το 44% των αγοριών και το 38% των κοριτσιών σχολικής ηλικίας στην Ελλάδα είναι παχύσαρκα ή υπέρβαρα.
Τα αίτια που συνέβαλλαν στην εκτίναξη των ποσοστών της παιδικής παχυσαρκίας αποτελούν ο σύγχρονος τρόπος ζωής όπου οι διατροφικές συνήθειες άλλαξαν, η αυξημένη πρόσληψη τροφής (συνήθως κακής ποιότητας) και η μερική ή πλήρη απουσία φυσικής δραστηριότητας. Επιπλέον αρκετά συχνά οι γονείς δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν ή να αποδεχτούν το αυξημένο βάρος του παιδιού τους και αυτό δυστυχώς επιδρά εις βάρους της υγείας του. Είναι συνηθισμένο οι γονείς ενός παιδιού με αυξημένο σωματικό βάρος να δικαιολογούν την κατάστασή του πιστεύοντας ότι «θα το πάρει σε μπόι», χωρίς να συνειδητοποιούν και να αναλογίζονται τις συνέπειες της παχυσαρκίας στην υγεία του. Ωστόσο τα επιστημονικά δεδομένα είναι πραγματικά ανησυχητικά.
Τα παχύσαρκα παιδιά έχουν αυξημένες πιθανότητες να εκδηλώσουν από μικρή ήδη ηλικία:
- Υπέρταση
- Υπερχοληστερολαιμία
- Διαταραχές στο μεταβολισμό του σακχάρου και διαβήτη τύπου 2
- Μεταβολικό σύνδρομο
- Άπνοια ύπνου και διαταραχές ύπνου
- Άσθμα και άλλα αναπνευστικά προβλήματα
- Διαταραχές περιόδου και εμφάνιση πρώιμης ήβης
- Λιπώδη διήθηση του ήπατος
- Χολολιθίαση
- Πεπτικά προβλήματα όπως γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και δυσκοιλιότητα
- Προβλήματα αρθρώσεων και μυοσκελετικές δυσλειτουργίες
Τα παχύσαρκα παιδιά έχουν 3 φορές υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν υπέρταση σε σύγκριση με τα παιδιά φυσιολογικού βάρους. Ο κίνδυνος της υπέρτασης στα παιδιά αυξάνεται μάλιστα όσο αυξάνεται και το βάρος του παιδιού. Περίπου 20% έως 30% των παχύσαρκων παιδιών (βάρος> 120% του ιδανικού) ηλικίας 5-11 ετών έχουν αυξημένη συστολική ή διαστολική αρτηριακή πίεση.
Οι παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη καρδιαγγειακής νόσου περιλαμβάνουν την υπέρταση, την υπερχοληστερολαιμία και την υπερτριγλυκεριδαιμία. Μελέτη έδειξε ότι το 70% των παχύσαρκων παιδιών έχουν τουλάχιστον έναν παράγοντα κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου και 39% έχουν δύο ή και περισσότερους.
Επίσης, έχει υπολογιστεί ότι το 10% έως 25% των παχύσαρκων παιδιών μπορεί να έχουν μειωμένη ανοχή στη γλυκόζη και το 4% ενδέχεται να έχουν σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, που παλαιότερα εκδηλωνόταν μόνο σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.
Με την αύξηση της παιδικής παχυσαρκίας, καταγράφηκε και αυξημένη συχνότητα εμφάνισης μεταβολικού συνδρόμου στα παιδιά, η συχνότητα του οποίου φτάνει το 3-4% στον γενικό παιδιατρικό πληθυσμό, με δραματική αύξηση στα υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά, τα οποία παρουσιάζουν πλήρες μεταβολικό σύνδρομο σε ποσοστό 23 – 29%.
Τα παχύσαρκα παιδιά παρουσιάζουν επιπλέον αναπνευστικά προβλήματα, όπως άσθμα, με συμπτώματα πιο βαριά σε σύγκριση με παιδιά φυσιολογικού βάρους. Ταυτόχρονα το 33% έως 94% των παιδιών με σοβαρή παχυσαρκία υποφέρουν από άπνοια ύπνου, με τη συχνότητα των διαταραχών του ύπνου να είναι ανάλογη του βαθμού παχυσαρκίας.
Τέλος, δεν είναι λίγες και οι περιπτώσεις πρώιμης ήβης και διαταραχές περιόδου στα παχύσαρκα κορίτσια, χολολιθίασης, λιπώδους διήθησης ήπατος, πεπτικών προβλημάτων αλλά και προβλήματα αρθρώσεων και μυοσκελετικές δυσλειτουργίες στα παιδιά με αυξημένο σωματικό βάρος.
Το ενθαρρυντικό είναι ότι τα παχύσαρκα παιδιά που καταφέρνουν να αποκτήσουν ένα υγιές σωματικό βάρος πριν ενηλικιωθούν φαίνεται ότι ξεφεύγουν από τον κίνδυνο ανάπτυξης καρδιαγγειακής νόσου και άλλων παθήσεων που σχετίζονται με την παχυσαρκία, έχοντας τις ίδιες πιθανότητες με τα παιδιά που δεν ήταν ποτέ υπέρβαρα.
Γαζής Π. Γιώργος, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Πεφανερωμένης 9 Λευκάδα, τηλ. 2645022822, 6944373860
