Γράφει η Ευαγγελία Κούρτη.
Μια μαγευτική περιπλάνηση, μουσική, αφηγηματική και κινηματογραφική, απολαύσαμε όσοι βρεθήκαμε το βράδυ της 4ης Ιουλίου στο Δημοτικό Σχολείο Λαζαράτων, με αφορμή την εκδήλωση του Συλλόγου «Φωτεινός», «Kalos Irtete».
Η σπονδυλωτή παρουσίαση άφησε ελεύθερη τη φαντασία μας να βυθιστεί, με πρωταγωνιστές τη μελωδικότητα και λυρικότητα των τραγουδιών, σε έναν ιδιαίτερο πολιτισμό, που έχει αφήσει πίσω του εκατοντάδες μνημεία, σε ένα σύμπαν πρωτόγνωρα μεθυστικό.
Ένα σύμπαν, χαμένο στα βάθη των αιώνων, που περικλείει στα σπλάχνα του διονυσιακούς ρυθμούς, νοσταλγικές μελωδίες, ντοπιολαλιά καμωμένη από αρχαίες-βυζαντινές- ιταλικές επιρροές, ήθη και έθιμα και τέλος ανθρώπους, θαρρείς μορφές βιβλικές!, που ακόμα κι ο ίδιος ο χρόνος φοβάται να τις αγγίξει.
Στον ιταλικό Νότο, Σικελία, Καλαβρία, Απουλία, Καμπανία, Λευκανία, , στο πιο φτωχό κομμάτι της χώρας, στοίχειωσε η ιστορία της Μεγάλης Ελλάδας: οι Γκρεκάνοι αποτελούν ένα σπάνιο παράδειγμα επιβίωσης αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Απομονωμένοι οικονομικά και κοινωνικά για πολλά χρόνια, έχοντας όμως έντονη την επίγνωση της ελληνικότητάς τους, διέσωσαν τη γλώσσα τους, αρνούμενοι ακόμα και να πάνε σε ιταλικό σχολείο, γιατί εκεί μοιραία θα την ξεχνούσαν!
Η ιστορική τους διαδρομή ξεκινάει από τη μητέρα-Ελλάδα κατά την αρχαιότητα, αλλά και από το Βυζάντιο γύρω στον 10ο αιών απολλές επαρχίες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας απειλούνταν από επιδρομείς.
Μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και τους διωγμούς του Μουσολίνι, η μοίρα τους κοινή με πολλών άλλων κατατρεγμένων και εξαθλιωμένων από τον πόλεμο: στα ορυχεία-κολαστήρια της Ευρώπης και της Αμερικής. Ολόκληρα χωριά ερήμωσαν, καθώς πολλοί δεν γύρισαν ποτέ, άφησαν την τελευταία τους πνοή στα έγκατα της γης.
Το σπαραχτικό τραγούδι «Άντρα μου πάει» με τον χαρακτηριστικό στίχο «Ο φτωχός δουλεύει και ιδρώνει, για να παχύνει τ’ αφεντικά με τη δουλειά του», είναι η δωρική ιαχή των γυναικών πάνω στα τραχιά βουνά των ελληνόφωνων χωριών, διαμαρτυρία-σπαραγμός, που αναδύεται από το συλλογικό ασυνείδητο της κοινότητας για να περάσει στη μουσική, στο στίχο, στην καθημερινή επιβίωση.
Στα Γκρίκο το ρήμα «δουλεύω» σημαίνει «πολεμάω». Έτσι έφευγαν λοιπόν οι μετανάστες για να πολεμήσουν, όχι για να δουλέψουν, όπως στην πατρίδα τους, πληρώνοντας ως αντίτιμο τη ζωή τους στο σκληρό κυνήγι της ανόρθωσης του καπιταλισμού.
Βλέποντας στο βίντεο το τοπίο, τα σπίτια, τα στενά σοκάκια, τις εκκλησίες με τις μπαρόκ προσόψεις, σκηνικό βγαλμένο από ταινία του Παζολίνι, μπορείς να αφουγκραστείς αυτή την έντονη ποιητικότητα της μουσικής τους, να αισθανθείς τη βιωματική ιστορία των τραγουδιών τους και να νιώσεις αυτή τη γλυκιά γλώσσα, όπου κάθε της λέξη κυλάει σαν μια νότα…
Πραγματικά στην κατάμεστη από κόσμο αίθουσα η συγκίνηση ήταν έκδηλη από όλους τους παρευρισκόμενους. Ελπίζουμε η εκδήλωση να επαναληφθεί σε μεγαλύτερο χώρο στην πόλη, μια και οι συνταξιδιώτες θα είναι πολλοί…
Η ζώσα παράδοση μέσα από το φρέσκο βλέμμα του «Φωτεινού»
Πράγματι, ο «Φωτεινός», ξεπερνώντας κομφορμιστικές και τυποποιημένες αντιλήψεις, από τις οποίες κατατρύχονται κατά καιρούς τα πολιτιστικά σωματεία, , παρουσίασε μια συλλογική δουλειά, δυσβάστακτη φαινομενικά για τις δικές του πλάτες, αποδεικνύοντας ωστόσο πώς οι ίδιες οι μικρές κοινωνίες μπορούν να γίνουν κοιτίδες πολιτισμού όταν τα μέλη τους ενδιαφέρονται και συμμετέχουν στα δρώμενα.
Και βέβαια η ίδια η πορεία του Συλλόγου τα τελευταία χρόνια έρχεται να το επιβεβαιώσει αυτό. Με πρωτεργάτη το δάσκαλο του χορευτικού και υπεύθυνο για τη χορωδία, τον κ. Γεράσιμο Λογοθέτη, η νεοσυσταθείσα χορωδία του Συλλόγου έχει ήδη στο ενεργητικό της τρία αφιερώματα: αφιέρωμα στα Δωδεκάνησα, αφιέρωμα στον έρωτα μέσα από την παράδοση και το τελευταίο για τα ελληνόφωνα χωριά της Κάτω Ιταλίας. Και βέβαια το χορευτικό και το θεατρικό τμήμα, καθώς και το τμήμα μουσικής για παιδιά κι αυτό της δημιουργικής απασχόλησης.
Εξόχως σημαντική η προσφορά της Χορωδίας, αποπνέει το μεράκι του δημιουργού της αλλά και των μελών της, καταδεικνύοντας ότι η ομαδική δουλειά και η διδασκαλία της αυθεντικής λαϊκής μουσικής παράδοσης είναι αξίες που μας οδηγούν ένα βήμα μπροστά.
Σε πείσμα των καιρών, ευχόμαστε δημιουργική πορεία στον «Φωτεινό»!
