Αρχική Άλλες ειδήσεις Διαφορα Η κοινή γνώμη…

Η κοινή γνώμη…

0
https://www.mylefkada.gr/2012/December/massalas.jpg

massalas

του Χρήστου Β. Μασσαλά.

Στις μέρες μας οι δημοσκοπήσεις κυριαρχούν και διαμορφώνουν το πολιτικό μας περιβάλλον, την ένταση της φωνής των πολιτικών μας…

Οι δημοσκοπήσεις φέρνουν στην επιφάνεια την «κοινή γνώμη», που εκφράζει το σύνολο των απόψεων των μελών μιας ομάδας (διασπαρμένο σύνολο ατόμων ασχέτων μεταξύ τους) πάνω σ’ ένα θέμα κοινού ενδιαφέροντος. Στις περιπτώσεις της πολιτικής που αναφέρουν τα ΜΜΕ, το «κοινό» είναι θεωρητικά όλος ο λαός και η κοινή γνώμη θεωρείται ότι εκφράζει τη φωνή όλου του λαού και όχι μιας περιορισμένης ομάδας.

Όπως είναι φυσικό, δεν υπάρχει ποιοτική αξιολόγηση των διαφόρων γνωμών. Στην έρευνα της κοινής γνώμης όλες οι απόψεις αξίζουν το ίδιο (όπως και οι ψήφοι). Η κοινή γνώμη στις μέρες μας είναι αρκετά διαφορετική από εκείνη πριν την εφεύρεση των ΜΜΕ. Για παράδειγμα, στην αρχαία ελληνική δημοκρατία, η γνώμη αυτή εξέφραζε τη γνώμη μιας σταθερής και συγκροτημένης κοινωνικής ομάδας.

Ο ρόλος που παίζει η κοινή γνώμη στη σύγχρονη δημοκρατία είναι ζωτικός. Για το λόγο αυτό, η εξάσκησή του πρέπει να προέρχεται από ένα κοινό, που να το αποτελούν άτομα με κρίση και συναίσθημα ευθύνης. Μπορεί άραγε το κοινό της δημοκρατίας να ξεφύγει από την επίδραση των παραγόντων, που το μεταβάλλουν σε ένα έξω-κατευθυνόμενο σύνολο; Μπορεί να φιλτραριστεί η συλλογική σκέψη από τις αδυναμίες της, ώστε να μεταβληθεί σε σκέψη ατόμων; Μπορεί να γίνει η κοινή γνώμη από κατευθυνόμενη σε κατευθύνουσα;

Για την έκφραση γνώμης πάνω σε ένα θέμα το άτομο χρειάζεται: παιδεία, ενημέρωση και ισχυρή πίστη σε ένα σύστημα αξιών. Η παιδεία διαπλάθει άτομα με κριτική σκέψη, υπευθυνότητα και τα προσανατολίζει προς ένα σύστημα αξιών. Η σωστή και αντικειμενική ενημέρωση τους δίνει τα απαραίτητα στοιχεία για να κρίνoυν και ένα σύστημα αξιών τα θωρακίζει από επικίνδυνες επιρροές. Η κυρίαρχη αξία είναι η αλήθεια και ο εραστής της δεν είναι ο άνθρωπος των έτοιμων λύσεων, των ιδεολογιών και των δογμάτων, αλλά ο άνθρωπος με έντονη την κριτική διάθεση.

Η ποιότητα της δημοκρατίας χαρακτηρίζεται από τη δυνατότητα της κοινής γνώμης να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της. Είναι γεγονός ότι οι πολιτικοί ηγέτες σε μια σύγχρονη δημοκρατία είναι δέσμιοι της κοινής γνώμης ( φιλτραρισμένης ή μη). Απ’ αυτήν εξαρτώνται, αυτήν υπολογίζουν στις πολιτικές τους αποφάσεις, με βάση αυτή σχεδιάζουν τις επόμενες κινήσεις τους και τελικά σ’ αυτήν δίνουν απολογισμό των πράξεών τους. Είναι υποχρέωση του πολιτικού μας συστήματος να δημιουργήσει εκείνο το περιβάλλον, που θα απαλλάσσει το λαό μας από στρεβλώσεις στην ενημέρωση και μαζί να παραμερίζει το συναισθηματικό στοιχείο στην κρίση του. Ο κυρίαρχος ρόλος σε μια τέτοια προοπτική ανήκει στα ΜΜΕ. Η πολυδιάστατη ενημέρωση, ο τονισμός των θετικών και αρνητικών στοιχείων των πολιτικών πράξεων και πρακτικών και οι πιθανές επιπτώσεις τους στην πορεία της χώρας πρέπει να είναι διαθέσιμες στον πολίτη, για να έχουμε «κοινή γνώμη» με κατευθύνοντα ρόλο.

Η κοινή γνώμη περιέχει ουσιαστικές αρχές της δικαιοσύνης, αλλά και άγνοια και συναισθηματισμό…Η ερμηνεία της, ως κυριαρχούσα γνώμη της πλειοψηφίας, επηρεάζει το πολιτικό περιβάλλον και γενναίες αποφάσεις είναι δύσκολο να παρθούν.
Η αλήθεια είναι ότι η φωτισμένη κοινή γνώμη μπορεί να βοηθήσει στη λειτουργία της δημοκρατίας. Μια τέτοια προοπτική θα προέλθει από το ενημερωμένο κοινό και όχι από ευκολοσυγκίνητες και εύπλαστες μάζες. Το ενημερωμένο άτομο μέσα στο κοινό διατηρεί την προσωπικότητά του και, όσο και αν επηρεάζεται από την παρουσία των άλλων, παραμένει τελικός κριτής της σκέψης και της πράξης του.

Αλήθεια, ποιος είναι ο βασικός παράγοντας που μπορεί να βοηθήσει μια δημοκρατική χώρα, όπως η πατρίδα μας, στη δημιουργία περιβάλλοντος με σωστή πολιτική παιδεία; Ο Ν. Δήμου δίνει την απάντηση: « η μελέτη και η γνώση της ατομικής και συλλογικής σκέψης και συμπεριφοράς των ανθρώπων θα μπορούσε να βελτιώσει την παιδαγωγική μέθοδο και να θέσει τις βάσεις για μια σωστή πολιτική μόρφωση…»
Συμπέρασμα: Για να μπορέσει η κοινή γνώμη να ανταποκριθεί στη θεμελιακή της αποστολή, πρέπει η παιδεία και η ενημέρωση να παίξουν σωστά το ρόλο τους. Οι ενημερωμένοι πολίτες είναι η βάση της αποτελεσματικής δημοκρατίας.

Ο. Καθηγητής Χρήστος Β. Μασσαλάς-π. Πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
E-mail: cmasalas@cc.uoi.gr

Προηγούμενο άρθροΓυναίκα της χρονιάς 25χρονη Ελληνίδα επιστήμονας της NASA
Επόμενο άρθροΤα Χορτάτα – Φύλλο 10ο