Αγαπητοί συγχωριανοί,
Επειδή η χορτιώτικη φλάδα είν’ ακόμα ασπατάλωτη[1] (μόλις εγίνηκε μιανού χρονού), μας κάζει[2] πως για ν’ αξήνει[3] πρέπει να την ταϊσουμε με βιολογικές καλλιέργειες Χορτάτων. Επέρυσι που εβήκε στο κουρμπέτι, εκάμαμε ένα κάλεσμα, στο οποίο όμως απλογιόνται[4] ελάχιστοι, παρόλο που μ’ ευχαρίστηση την παίρνουνε ούλοι στα χέρια τους. Χρησιμοποιήσαμε, μάλιστα, και τον πιο ακριβό τελάλη του χωριού, την καμπάνα τς Αη Κατερίνης, που εκπέμπει στην πιο δυνατή συχνότητα, αποκλειστικά για τους Χορτιώτες, ακριβώς για να μην πει κανένας «δεν πήρα χαμπάρι». Απ’ την αρχή ακούμε από πολλούς συγχωριανούς «αγλοίμανο, δε θα βοηθήσουμε;». Όμως ως τα τώρα έχουμε εισπράξει ελάχιστο υλικό και καμιά εκατοστή … αγλοίμονο. Ούτε καν διευθύνσεις ξενιτεμένων συγγενών. Κι άμα λέμε κάτι και δεν το κάνουμε είναι σαν και να δίνουμε στον άλλονε μια γρουμπανιά[5] στο στομάχι. Θα μου πείτε: Πάλε πίσω, Γιάννη μάγκανε[6]; Πάλε πίσω, γιατί δεν πιστεύουμε πως βαργομάτε[7], αλλά πως θέλει το πράμα λίου τσίγκλισμα. Μας δομάει[8], μάλιστα, ν’ αρχνίσουμε τη διακονιά γυρίζοντας από κονάκι σε κονάκι, για να φωτογραφίσουμε κανιά παλιά βαντιέρα[9] και να μας τρατάρτε[10] και κάνα «παλιό-χαρτο» από κανιά παλιοκασέλα, όπως έκαμε η Πανάγιω με το γιο της, τον Κώστα το Μεσσήνη.
Εξεκινήσαμε με χούρχουρα[11] που επιάσανε κι εφκιάσανε μια μικρή φωτιά. Αυτήνη τη φωτιά δεν είναι κρίμα να την αφήκουμε να σβηστεί; Δεν πρέπει να την κάμουμε λαμπαρδίκα[12]; Κι αν κανένας συγχωριανός εξεμπούρισε[13] κι αρχίνησε επικίνδυνες ξαχούρδες[14], βάλτε του κατρουμά[15] και τραβήξτε τόνε. Γιατί μου κάζει πως άμα ξεκαργάρουμε έστω και τσότσο[16] απ’ τα καντάρια τς έγνοιες και τα νιτερέσα[17] και ντώσουμε[18] λιουλάκι, άμα δηλαδή έχουμε τ’ αμέντι[19] μας και στο «μέσα πλούτος», θα να ‘ναι καλύτερα για ούλους και θα να ‘χει το πράμα άλλη νοστιμιά. Το φαϊ που τρώμε είναι νεκρό[20], αν δεν έχει χορτιώτικο αλάτι, αλλιώς ούλο μας το είναι, μέσα όξου, θα γιομίσει κακοφορμισμένες πληγές και μυξίτες. Χωράνε στρινιαριές[21] στην αφεντιά μας; Ομπρός, λοιπόν, να μπομπάρουμε[22] τη χορτιώτικη φλάδα μ’ ευτά που’παμε στο πρώτο φύλλο. Μια μπαλαχάρτα, τη φωτογραφία τς βαβάς με κοντέσι, ένα προικοσύμφωνο, – για ψάξτε κάνανε κομμό – είναι κάτι σαν πετρόλαδο για τη λαμπαρδίκα. Δεν κάνει άμα μας κραίνει ο άλλος να κάνουμε το μούτο[23] και να μη βγάνουμε μπαμπαξά[24]. Το τίποτα δε μαϊτζέρνεται[25]. Βέβαια, κι άμα κάποιος δε μας πιεντάει[26], δε θα πάρουμε και το σκορδομπάτσι[27]! Κι ευτός όμως – ελπίζουμε να’ναι η εξαίρεση-, άμα παίρνει ζεστοφούρνι νια φλάδα τς προκοπής, θα καρκαλογιέται[28] για το χωριό. Δε σας χαλεύουμε δα να μας στείλτε και κανένα κανίσκι[29]. Εμείς καρτερούμε να φανεί ο καθένας γαλαντόμος σ’ ευτά τα απλά μα και σπουδαία. Καρτερούμε, «κουρτίζοντάς σας[30]» ποιητικά.
«Εδώ καράβια πνίγονται, καθόλου δε με μέλλει
να χάνω απ’ το χρόνο μου ψάχνοντας παλιοχάρτια
και δεν πιεντάω[31] τη Σύνταξη και ό,τι αυτή θέλει,
παδέλες[32], προικοσύμφωνα, γιατί έχω και κεσάτια.
Τι να μου κάμει εμένανε η φλάδα που λαβαίνω,
εμέ που είμαι άνεργος και ψάχνω για δουλειά,
κι αν βρω και απασχόληση τότε δεν προλαβαίνω,
έχω να κάμω ανάλυση και στα πολιτικά».
Μα ο παππούλης π’ άκουσε του άγγονα το λόγο,
εστέναξε κι εβόγγηξε απ’ το βαθύ τον πόνο,
αητό τον εφαντάστηκε και όχι σουσουράδα,
να φέγγει σ’ ούλο το ντουνιά, εφτάστερη λαμπάδα.
Τον πήρε το παράπονο και στ’ αναφυλλητό του,
θυμήθηκε πώς τ’ άγγονα έδωσε φυλαχτό του,
ένα κειμήλιο ακριβό, μετάλλιο ανδρείας,
για την ιδέα του καλού και της ελευθερίας.
Και σα σκιά εγλίστρησε, χωρίς να βγάλει ήχο,
και του σπιτιού του του παλιού επέρασε τον τοίχο
κι ηύρε το γκόλφι[33] ξέθωρο και παραπεταμένο,
το φίλησε κι εχάθη ευθύς με βλέμμα πικραμένο.
Για τη Σύνταξη: Έκτορας Γ. Χόρτης
[1] ασπατάλωτος = τρυφερής ηλικίας και, ως εκ τούτου, ευαίσθητος, τρωτός, ευπρόσβλητος και μειωμένης αντοχής,
[2] μας κάζει = φανταζόμαστε, νομίζουμε
[3] αξαίνω = μεγαλώνω, αναπτύσσομαι, αυξάνω
[4] απλογιώνται = αποκρίνονται, απαντούν
[5] γρουμπανιά = γροθιά
[6] Πάλε πίσω, Γιάννη μάγγανε; = πάλι τα ίδια; – δε μας ξεφορτώνεσαι; (Η έκφραση από το μάγγανο με το οποίο χτυπούσαν την καλαμιά του λιναριού και έκανε πολύ θόρυβο)
[7] βαργομάω = αγανακτώ,παραπονιέμαι
[8] μας δομάει = μας περνάει απ’ το μυαλό
[9] βαντιέρα = δίσκος κυρίως για σερβίρισμα
[10] τρατάρω = κερνάω
[11] χούρχουρα = πρόχειρα προσανάμματα
[12] λαμπαρδίκα = φωτιά με πολλές γλώσσες, μεγάλη.
[13] ξεμπουρίζω = ξεστρατίζω, ξεπερνάω τα όρια
[14] ξαχούρδα = γλίστρημα
[15] κατρουμάς =χαλινάρι
[16] τσότσο =λίγο, ελάχιστα
[17] νιτερέσο = συμφέρον, κέρδος, διαφορές με κάποιον/ κάποιους
[18] ντώζω = χαλαρώνω
[19] τ’ αμέντι μας= το νου μας
[20] νεκρό = ανάλατο, άνοστο
[21] στρινιαριές = παγαποντιές
[22] μπομπάρω = ποτίζω καλά, αρδεύω
[23] μούτος =μουγγός
[24] να μη βγάνουμε μπαμπαξά = να μη βγάνουμε άχνα, να μη βγάνουμε λέξη
[25] μαϊτζέρνω =κουμαντάρω
[26] πιεντάω =λογαριάζω, υπολογίζω κάποιον
[27] σκορδομπάτσι = μαντήλι με κόμπο στο παιχνίδι «το κότσι», για να δίνει ξυλιές ο κάτοχός του στην παλάμη του παίχτη που έχασε (που έφερε «γάιδαρο») με υπόδειξη του «βασιλιά».
[28] καρκαλογιέμαι = κακαρίζω (για τις κότες), καμαρώνω, καυχιέμαι.
[29] κανίσκι = γαμήλιο δώρο, συνήθως σε συμπέθερους – κουμπάρους
[30] κουρτίζω = ερεθίζω
[31] πιεντάω =λογαριάζω
[32] παδέλα = είδος χύτρας, συνήθως πήλινο.
[33] γκόλφι = εγκόλπιο, φυλαχτό
πηγή : http://tachortata.blogspot.gr
