Διάνα = Λευκαδίτικο Πρωτοχρονιάτικο έθιμο για το καλωσόρισμα του καινούργιου χρόνου. Τη νύχτα της παραμονής της Πρωτοχρονιάς, στις 4 το πρωϊ, “βγαίνει” η “Διάνα”, δηλ. η Μπάντα της Φιλαρμονικής, που γυρίζει μέσα στην πόλη, παίζοντας το εωθινό, μέχρι που γίνεται μέρα.
Τα παλιότερα χρόνια τη “Διάνα” ακολουθούσαν σχεδόν όλοι οι Λευκαδίτες, με πρωταγωνιστές τους ντορατζήδες, που με τα ζωηρά παιγνιδιάρικά ξεσπάσματά τους, προκαλούσαν μεγάλο φαρομανητό (ευθυμία). Από τη “Διάνα” φυσικά δεν λείπανε και οι γυναίκες, οι ηλικιωμένες προπάντων που, με τα απαραίτητα δοχεία στο χέρι, σοβαρές και άλαλες, πήγαιναν στις βρύσες να πάρουν, όπως το καλεί το έθιμο, το “αμίλητο νερό” τους και οποσδήποτε, την πατροπαράδοτη “κ΄τσούνα” για γούρι. Η “Διάνα” συμπεραίνουμε ότι πήρε το όνομά της από την ιταλική λέξη DIANA=Αυγερινός (το αστέρι), εγερτήριο, το χρονικό διάστημα ανάμεσα στις 4 και 8 το πρωϊ, μια και οι ώρες όλων των παραπάνω συμπίπτουν απόλυτα με τις ώρες του εθίμου.
Το “αμίλητο νερό” = Νερό που έπρεπε να παρθεί την ώρα της “Διάνας”. Εκείνος που το έπαιρνε, θάπρεπε να μείνει τελείως αμίλητος, από τη στιγμή που θάβγαινε γι΄αυτό το σκοπό από το σπίτι του μέχρι που θα ξανάμπαινε σ΄αυτό. Με το νερό αυτό οι νυκοκοιράδες , γέμιζαν το ανανεωμένο καντήλι του εικονοστασίου , ράντιζαν ψυθιρίζοντας εξορκισμούς, το σπίτι στις τέσσαρες γωνίες του και το νοικοκυριό τους, για να τους “πάει” ευνοϊκά ο καινούργιος χρόνος. Αν όμως κατά την ώρα της διαδικασίας του “αμίλητου νερού” συνέβαινε να μιλήσει ο… “λήπτης”, το νερό δεν ήταν “αμίλητο” και φυσικά έχανε κάθε… θαυματουργή ιδιότητα. Συχνά οι ζωηροί νεαροί, για να διασκεδάσουν, έσπαγαν τα δοχεία των γυναικών, για να τις προκαλέσουν να μιλήσουν. Πολλές, όσες ήταν προσηλωμένες στο έθιμο, απόφευγαν τον πειρασμό κι αμίλητες γύριζαν σπίτι να πάρουν νέο δοχείο. Πολλές όμως χάνανε την ψυχραιμία τους και μιλούσαν. Άνοιγαν το στόμα τους για ν’ απολύσουν μύδρους από κατάρες ενάντια στους σκανταλιάρηδες νεαρούς (“κονσόλους”).
Από το βιβλίο του Παναγιώτη Ματαφιά “Απ’ τον Αη-Μηνά ίσαμε τον Πόντε”
Πηγή : http://synlefkada.pblogs.gr
