H Ευαγγελία Κούρτη γράφει για την έκθεση φωτογραφίας του Fritz Berger.
Η έκθεση φωτογραφίας που πραγματοποιήθηκε αυτές τις ημέρες στην «Artηρία» του Ελβετού φωτογράφου Fritz Berger (Φριτς Μπέργκερ) θεωρώ ότι αποτέλεσε σπουδαίο και ξεχωριστό πολιτιστικό γεγονός για τη Λευκάδα του σήμερα.
Η ζωή στο νησί μας και μάλιστα σε μια ξεχασμένη περιοχή της Νοτίου Λευκάδας, Μανάση, Νικολή, Χορτάτα, Κομηλιό, Άγιος Βασίλης, Άγιος Πέτρος, κατά τη δύσκολη δεκαετία του ’60 αποτυπώθηκε από το φακό του Φριτς Μπέργκερ σε όλες τις στιγμές της: ο μόχθος της γης, τα κουρασμένα πρόσωπα, η αλληλεγγύη των συγχωριανών, οι χαρές και οι λύπες…
Άνθρωποι καθημερινοί, ξωμάχοι, παιδιά σε υπαίθριο σχολείο, γυναίκες-σύμβολα μιας άλλης εποχής, σφυρηλατημένοι στιγμή τη στιγμή, ίδιοι με τον τόπο τους, ωστόσο ανάλαφρα αφημένοι στην αγκαλιά της μάνας-γης.
Μια κοινωνία ανθρώπων όπως την έζησε ο ίδιος ο Μπέργκερ μαζί με την ομάδα του, μέλη μιας ευρωπαϊκής φιλανθρωπικής οργάνωσης, εγκαταστάθηκαν για 10 χρόνια σ’ αυτόν τον τόπο ξεδιπλώνει κάθε πτυχή της: κυριολεκτικά ήταν η κοινωνία του «εμείς», η κοινωνία που ξεπερνούσε τα μαύρα σκοτάδια της εποχής, που έβρισκε τον συνεκτικό της ιστό με ό,τι ένωνε τους ανθρώπους στα καθημερινά ήθη και έθιμά τους.
Ασπρόμαυρες δυνατές φωτογραφίες, στιγμές που αιωρούνται στο χθες, χωρίς όμως τη γλαφυρότητα και το μελοδραματισμό που κάποιος θα περίμενε να δει αλλά αντίθετα ζωντανές, επικές, καθηλωτικές: μια γροθιά στο στομάχι της σύγχρονης ευζωίας μας. Η καλλιτεχνική ματιά του φωτογράφου δεν εξαντλείται στην εξιστόρηση στιγμών, δεν ωραιοποιεί, αλλά και δεν δραματοποιεί.
Πέρα από το προφανές, η έκθεση αποτελεί μια καταβύθιση στον εσωτερικό μας κόσμο, στην πεμπτουσία της ύπαρξής μας, στην εναρμόνιση του ανθρώπου με τη φύση, στο αρχετυπικό εφαλτήριό μας.
Το βίντεο που τη συνοδεύει με τον τίτλο «Αύριο», λιτό και επιγραμματικό, αντανακλά την αγωνία του καλλιτέχνη για το μέλλον αυτής της γης, αλλά και των ανθρώπων της: «Θα σωθεί ο τόπος από την άναρχη δόμηση;». «Πώς θα ζήσουν οι εναπομείναντες στα χωριά όταν η μετανάστευση θεριεύει; ».
Η απάντηση σ’ αυτά τα ερωτήματα, έπειτα από σχεδόν πενήντα χρόνια, είναι η ίδια η πραγματικότητα που μας βαραίνει. Όλα στο βωμό του κέρδους και τα χωριά μας ερημωμένα.
Σαφώς και ο σκοπός τούτων των λίγων γραμμών δεν είναι η ανάδειξη -μέσω της έκθεσης- της αντίθεσης ανάμεσα στο χθες και στο σήμερα. Είναι η υπενθύμιση στον εαυτό μας, στα παιδιά μας ότι ο «μίτος της Αριάδνης» υπάρχει και θα υπάρχει όσο σεβόμαστε το παρελθόν μας: όχι με στείρες απομιμήσεις και θεατρινισμούς, αλλά με πραγματική γνώση γύρω από την παράδοσή μας.
Μια πρόταση, λοιπόν, που θα μπορούσε να γίνει μέσα από αυτό το κείμενο είναι να «υιοθετηθεί» η έκθεση από τον Δήμο Λευκάδας ή από τα πολιτιστικά Σωματεία του νησιού μας, ώστε να μπορούν να την επισκέπτονται και σχολεία, αλλά και πέρα από αυτό να αποδοθεί ένας φόρος τιμής στον άνθρωπο-καλλιτέχνη-συμπαραστάτη Φριτς Μπέργκερ.
Ευαγγελία Κούρτη
