Μερικοί άνθρωποι ακόμα και όταν η ζωή τους τα φέρνει ανάποδα καταφέρνουν να φτάσουν ψηλά χάρη στην δύναμη της ψυχής τους και τον χαρακτήρα τους. Ένας τέτοιος άνθρωπος ήταν η κυρά Μαρία Σταύρακα η “Κουτσοχέρω” η οποία “κρύβεται” πίσω από κάθε βελονιά του καρσάνικου κεντήματος.
Η κυρά Μαρία η “κουτσοχέρω” γεννήθηκε στην Καρυά ανάμεσα από το 1860 και το 1865. Όταν ήταν 10 χρονών έπεσε από ένα δέντρο χτυπώντας σοβαρά το δεξί της χέρι με αποτέλεσμα να της το κόψουν ενώ αργότερα από άλλο ατύχημα έσπασε και το αριστερό της χέρι. Έτσι μετά από αυτά τα δυο χτυπήματα της μοίρας όλα έδειχναν ότι η ζωή της μικρής τότε Μαρίας θα ήταν δύσκολη λόγω της αναπηρίας της.
Τα χρόνια περάσανε και σε ηλικία 19 χρονών μετά από ένα θαύμα όπως έλεγε και η ίδια αποφάσισε να ασχοληθεί με το κέντημα..Σιγά σιγά έμαθε να κεντά με το ένα χέρι και όσο περνούσε ο καιρός γίνονταν πολύ καλύτερη. Με τον καιρό και με την πείρα που είχε αποκτήσει ανακάλυψε την λεγόμενη σήμερα «καρσάνικη» βελονιά και άρχισε να κεντάει με τέχνη πράγματα που έβλεπε στα χωράφια όπως πουλιά , λουλούδια. Φύλλα, δέντρα κ. α.
Τα κεντήματα της άφηναν άναυδο όποιον τα έβλεπε και έτσι σιγά – σιγά η φήμη της γίνονταν όλο και μεγαλύτερη. Οι κάτοικοι όμως της Καρυάς λόγω της αναπηρίας της άργησαν να την δεχτούν σαν δασκάλα και στην αρχή δεν έστελναν τις κόρες τους στην Μαρία την «κουτσοχέρω» για να τις μάθει να κεντάνε, φυσικά αυτό δεν κράτησε για πολύ διότι πλέον δεν μπορούσε κανένας να μην παραδεχτεί το μεγάλο ταλέντο της «κουτσοχέρως» , έτσι αρκετά κορίτσια της Καρυάς άρχισαν να πηγαίνουν στην Μαρία Σταύρακα για να μάθουν την τέχνη της Καρσάνικης βελονιάς.
Το 1915 η Ζωή Βαλαωρίτη, νύφη του ποιητή, επισκέφθηκε την κυρά Μαρία και έμεινε έκπληκτη από το μεγαλείο της τέχνης της και μαζί με την βασίλισσα Σοφία ίδρυσαν στην Καρυά μια σχολή χειροτεχνίας που την ονόμασαν «Πρόοδος» όπου εκεί έμαθαν πολλές κοπέλες του χωριού την τέχνη του κεντήματος .
Η κυρά Μαρία η «κουτσοχέρω» πέθανε το 1948, κεντώντας μέχρι την τελευταία στιγμή της ζωής της. Με την δύναμη της ψυχής της και αφήνοντας στο πλάι όλα τα προβλήματα και τα χτυπήματα της μοίρας κατάφερε να προσφέρει στον τόπο της όσο λίγοι άνθρωποι έχουν καταφέρει. Αρκετές γυναίκες κατάφερναν και ακόμα καταφέρνουν να έχουν ένα εισόδημα κεντώντας κατά παραγγελία χωρίς να χρειαστεί να αφήσουν το σπίτι τους και να δουλέψουν σε ξένες δουλείες.
Στην Καρυά υπάρχει εδώ και αρκετά χρόνια το Λαογραφικό Μουσείο «Μαρία Κουτσοχέρω» το οποίο είναι προσωπική προσπάθεια του καρσάνου Θοδωρή Κατωπόδη ο οποίος με προσωπική δουλειά και έξοδα έχει καταφέρει να φτιάξει ένα μουσείο που αποτελεί στολίδι για την Καρυά αλλά και για όλη την Λευκάδα. Με μηδενική βοήθεια από την πολιτεία όπως μας είπε ο ίδιος αλλά με το μεράκι του και την αγάπη του στο τόπο που γεννήθηκε και μεγάλωσε έφτιαξε το μουσείο για να καταφέρει να διατηρήσει ζωντανή την ιστορία του τόπου μας.
Με παράπονο όμως μας είπε ότι τα σχολεία της Λευκάδας δεν επισκέπτονται ποτέ το μουσείο. Γεγονός που και εμείς θα συμφωνήσουμε ότι είναι λάθος γιατί αν τα παιδιά δεν μάθουν την ιστορία του τόπου που μεγαλώνουν αποκόβονται σιγά – σιγά από αυτόν και στις εποχές που ζούμε αυτό είναι σίγουρα κακό και… επικίνδυνο. Ξέρουμε όμως πως αρκετοί είναι και οι Λευκαδίτες μεγαλύτερης ηλικίας που δεν έχουν επισκεφθεί το μουσείο της Μαρίας κουτσοχέρως .
Από φέτος το καλοκαίρι στο μουσείο υπάρχει και καφετέρια δίνοντας έτσι στον επισκέπτη την ευκαιρία να απολαύσει τον καφέ του μετά από την επίσκεψη του στο μουσείο. Την επόμενη φορά που θα βγείτε για καφέ λοιπόν πηγαίνετε στην Καρυά στο μουσείο της «κουτσοχέρως»
Δείτε το βίντεο που τραβήξαμε από το μουσείο.
Ευχαριστούμε τον Θοδωρή Κατωπόδη και τον Βασίλη Κατωπόδη για την ζεστή τους φιλοξενία στο μουσείο.
Ρεπορτάζ / Φωτογραφίες : Νίκος Καββαδάς
