Οι αιμορροΐδες είναι πρησμένες φλέβες που βρίσκονται στο κατώτερο τμήμα του παχέος εντέρου (εσωτερικές αιμορροΐδες) και στον πρωκτό (εξωτερικές αιμορροΐδες). Προκαλούνται από αύξηση της πίεσης στις φλέβες του πρωκτού και της γύρω περιοχής.
Οι εσωτερικές αιμορροΐδες συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα εκτός μικρών ποσοτήτων αίματος και φαγούρας στον πρωκτό. Μπορεί να προβάλλουν έξω από τον πρωκτό κατά τη διάρκεια της αφόδευσης, όμως μετά επανέρχονται στη θέση τους. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις δεν επανέρχονται και μπορούν να προκαλέσουν υπερβολικό πόνο. Οι εξωτερικές αιμορροΐδες χαρακτηρίζονται από έντονο πόνο, φαγούρα και μικρή απώλεια αίματος.
Οι αιμορροΐδες υπάρχουν φυσιολογικά σε όλους τους ανθρώπους και δημιουργούν προβλήματα όταν οι ιστοί που τις συγκρατούν ερεθιστούν ή χαλαρώσουν. Αν και οι αιμορροΐδες είναι ενοχλητικές, επώδυνες και συχνά προκαλούν ανησυχία στους ασθενείς όταν αιμορραγούν, δεν είναι επικίνδυνες παρά μόνον αν μολυνθούν.
Οι διατροφικές συνήθειες παίζουν καθοριστικό ρόλο στην εμφάνιση και διαχείριση της αιμορροϊδοπάθειας, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις δυσκοιλιότητας. Διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες, απαραίτητα λιπαρά οξέα (ω-3) και ιχνοστοιχεία (ιδίως ψευδάργυρου και χρωμίου) συμβάλλει στην μείωση εμφάνισης της, ενώ αντιθέτως διατροφή με υψηλή σε κατανάλωση ζωικών προϊόντων και αλκοόλ να αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισής της. Αυτό επιβεβαιώνεται και από τα πολύ χαμηλά ποσοστά εμφάνισης αιμορροϊδοπάθειας στις αναπτυσσόμενες χώρες όπου καταναλώνουν περισσότερα φρούτα, λαχανικά και καρπούς. Άλλες αιτίες περιλαμβάνουν την παχυσαρκία, την καθιστική ζωή, τη διάρροια, τη μετακίνηση των εντέρων, την αυξημένη ενδοκοιλιακή πίεση (π.χ. κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης), κ.α.
Οι αιμορροΐδες συρρικνώνονται μέσα σε λίγες μέρες, ωστόσο σε περίπτωση που το πρόβλημα είναι έντονο και επιμένει μπορεί να κριθεί απαραίτητη η χειρουργική επέμβαση, όπως παραδείγματος χάριν όταν οι αιμορροΐδες είναι μεγάλες, επώδυνες, ή αιμορραγούν συχνά. Παρόλα αυτά, αλλαγές στη διατροφή και στις καθημερινές συνήθειες μπορεί να βοηθήσουν στην αποφυγή της ανάγκης χειρουργείου. Τέτοιες είναι:
- Η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε φυτικές ίνες, για την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας, η οποία σχετίζεται με υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης των αιμορροΐδων. Διατροφή πλούσια σε φρούτα (φρέσκα και αποξηραμένα), λαχανικά, όσπρια, ξηρούς καρπούς και δημητριακά ολικής αλέσεως συμβάλλει σημαντικά στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας.
- Ο περιορισμός των κορεσμένων λιπών (τηγανιτά φαγητά, βούτυρο, χοιρινό, μοσχάρι, αρνί, εντόσθια, γαλακτοκομικά προϊόντα πλήρες λιπαρών, κ.α.) και του αλκοόλ.
- Η αποφυγή τροφών που επιδεινώνουν τις αιμορροΐδες, όπως πικάντικα φαγητά, εσπεριδοειδή και καφεΐνη.
- Η κατανάλωση επαρκούς ποσότητας νερού.
- Η αποφυγή κατανάλωσης επεξεργασμένων υδατανθράκων (λευκό ψωμί, λευκά μακαρόνια κ.α.), καθώς δεν περιέχουν φυτικές ίνες.
Παράλληλα με την υιοθέτηση πιο υγιεινών διατροφικών επιλογών, υπάρχουν και ορισμένες πρακτικές που βοηθούν τόσο στην πρόληψη της αιμορροϊδοπάθειας όσο και στη μείωση των συμπτωμάτων της, όπως:
- Η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας. Περίπου 2,5 ώρες άσκησης την εβδομάδα βοηθούν στην καλή κινητικότητα και λειτουργία του εντέρου.
- Η άμεση ανταπόκριση στο αίσθημα για αφόδευση. Είναι από τους πιο απλούς τρόπους πρόληψης της αιμορροϊδοπάθειας. Η πολύωρη καθυστέρηση της αφόδευσης συμβάλλει σημαντικά στην εμφάνιση της.
- Να μην κάθεστε πολλή ώρα στη λεκάνη και να μην ζορίζεστε. Η πίεση στις φλέβες του πρωκτού αποτελεί από τις συνηθέστερες αιτίες αιμορραγίας.
Απλές αλλαγές στην καθημερινή διατροφή και γενικά στον τρόπο ζωής μπορούν να μειώσουν τις πιθανότητές για εμφάνιση αιμορροΐδων. Οι φυτικές ίνες βελτιώνουν την πέψη και μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της δυσκοιλιότητας. Επίσης, μειώνουν την καταπόνηση και την πίεση στο ορθό έντερο στη διάρκεια της αφόδευσης. Η σωστή ενυδάτωση και η τακτική άσκηση μπορούν επίσης να βελτιώσουν την πέψη και την κινητικότητα του εντέρου μειώνοντας την πιθανότητα εμφάνισης αιμορροΐδων.
