Η ψωρίαση αποτελεί μια χρόνια, μη μεταδοτική, δερματοπάθεια, η εμφάνιση της οποίας πιθανώς να οφείλεται σε γονιδιακούς παράγοντες καθώς και την κατάσταση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Προσβάλλει το 1-3% του γενικού πληθυσμού. Τα άτομα μεταξύ 15-35 ετών έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν κάποια στιγμή ψωρίαση, ανεξάρτητα φύλου, αν και έχουν καταγραφεί και περιστατικά ψωρίασης σε βρέφη και παιδιά ηλικίας κάτω των 10 ετών. Πιστεύεται ότι υπάρχει κληρονομική προδιάθεση για την εμφάνιση της νόσου, καθώς περίπου στο 30% των ατόμων που πάσχουν από ψωρίαση υπάρχει άτομο στο οικογενειακό τους περιβάλλον που πάσχει επίσης από τη συγκεκριμένη δερματοπάθεια.
Κατά την ψωρίαση επιταχύνεται ο κύκλος ζωής των δερματικών κυττάρων, με αποτέλεσμα τη συσσώρευση τους στην επιφάνεια του δέρματος σε στοιβάδες.
Υπάρχουν 6 τύποι ψωρίασης
- Η κοινή ψωρίαση ή ψωρίαση κατά πλάκας
Είναι η συχνότερη μορφή την οποία εμφανίζουν το 80% των ασθενών. Χαρακτηρίζεται από ερυθρές, ξηρές πλάκες στην επιφάνεια του δέρματος, που ορισμένες φορές προκαλούν φαγούρα και πόνο. Συνήθως εμφανίζεται σε αγκώνες, γόνατα και το κρανίο, χωρίς όμως να αποκλείονται και τα υπόλοιπα μέρη του σώματός.
- Η σταγονοειδής ψωρίαση
Είναι η δεύτερη, σε συχνότητα εμφάνισης, μορφή ψωρίασης (18% των ασθενών), που μπορεί να την πυροδοτήσει κάποια βακτηριακή λοίμωξη (π.χ. στρεπτόκοκκος). Χαρακτηρίζεται από πολλές μικρές, ερυθρές πλάκες σε μορφή σταγόνας, που εμφανίζονται συνήθως στον κορμό, στα χέρια, στα πόδια και στο κρανίο.
- Η ανάστροφη ψωρίαση
Χαρακτηρίζεται από λείες ερυθρές φλεγμονώδεις πλάκες στις μασχάλες, στη βουβωνική χώρα, κάτω από το στήθος και γύρω από τα γεννητικά όργανα, που επιδεινώνονται μέσω της τριβής και του ιδρώτα. Η εμφάνισή τους μπορεί να πυροδοτηθεί από μυκητιάσεις.
- Η φλυκταινώδης ψωρίαση
Αποτελεί σπανιότερη μορφή ψωρίασης που χαρακτηρίζεται από τη συχνή επανεμφάνιση πυωδών φουσκαλών σε εκτεταμένες ή μικρές επιφάνειες του δέρματος (κυρίως σε χέρια, πόδια και δάχτυλα), υψηλό πυρετό, ρίγος, έντονη φαγούρα και διάρροια.
- Η ερυθροδερμική ψωρίαση
Είναι η πιο σπάνια μορφή ψωρίασης και χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση γενικευμένου εξανθήματος που προκαλεί έντονη φαγούρα και πόνο.
- Η ψωριασική αρθρίτιδα
Χαρακτηρίζεται από τη συνύπαρξη συμπτωμάτων αρθρίτιδας.
Ο βαθμός σοβαρότητας της νόσου μπορεί να ποικίλει και να κυμαίνεται από ήπια έως σοβαρής μορφής ψωρίαση.
Στους παράγοντες που πιθανόν να πυροδοτήσουν την εμφάνιση της ψωρίασης ανήκουν:
Η κακή ψυχολογική κατάσταση, οι τραυματισμοί του δέρματος/λοιμώξεις (βακτηριακές, μυκητιάσεις), το κάπνισμα, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, η έλλειψη βιταμίνης D, ορμονικές διαταραχές , ορισμένα φάρμακα (π.χ. για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης, της υπέρτασης) και οι έντονες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας.
Επιπλέον, ορισμένες μελέτες συνδέουν τους πάσχοντες με ψωρίαση με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων, όπως τα καρδιαγγειακά, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, ο καρκίνος και διάφορες παθήσεις του ήπατος.
Ο ρόλος της διατροφής στην εμφάνιση και αντιμετώπιση της ψωρίασης
Αν και δεν υπάρχουν συγκεκριμένες κατευθυντήριες οδηγίες όσον αφορά την διατροφή για την πρόληψη ή ανακούφιση των συμπτωμάτων της ψωρίασης, φαίνεται ότι η επιλογή ή αποφυγή ορισμένων τροφίμων ή θρεπτικών συστατικών μπορεί να βοηθήσει τόσο στις περιόδους έξαρσης όσο και στις περιόδους ύφεσης της νόσου:
- Ω-3 λιπαρά οξέα
Τα ω-3 έχουν αντιφλεγμονώδη δράση. Καθώς η ψωρίαση είναι μια φλεγμονώδης νόσος, έχει φανεί σε μελέτες ότι η πρόσληψή ω-3 λιπαρών οξέων μπορεί να επιδράσει ευεργετικά στο ανοσοποιητικό σύστημα. Καταναλώστε τρόφιμα πλούσια σε ω-3 λιπαρά οξέα, όπως λιπαρά ψάρια (σολομός, σαρδέλα, σκουμπρί, ρέγγα, τόνος, πέστροφα), όσπρια, ξηροί καρποί και σόγια.
- Βιταμίνη D
Η βιταμίνη D αποτελεί συστατικό κάποιων δερματικών κρεμών που εφαρμόζονται τοπικά στις πάσχουσες περιοχές, καθώς έχει φανεί ότι μειώνει τον ταχύ ρυθμό ανάπτυξης των δερματικών κυττάρων. Καλές πηγές της βιταμίνης D είναι το μουρουνέλαιο, τα λιπαρά ψάρια, ο κρόκος αυγού και τα εμπλουτισμένα με βιταμίνη D τρόφιμα (π.χ. γαλακτοκομικά, δημητριακά πρωινού, κτλ).
- Γλουτένη
Αν και δεν υπάρχουν εμπεριστατωμένες μελέτες που να αποδεικνύουν ότι ο αποκλεισμός της γλουτένης από τη διατροφή μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της ψωρίασης, έχει φανεί ότι ορισμένοι πάσχοντες ίσως βοηθηθούν από την υιοθέτηση μιας διατροφής ελεύθερης σε γλουτένη. Ωστόσο πριν αποκλειστεί η γλουτένη από την διατροφή πρέπει πρώτα να ελεγχτεί αν υπάρχει πράγματι ευαισθησία σε αυτή.
- Αλκοόλ
Το αλκοόλ έχει φανεί ότι μπορεί να πυροδοτήσει περιόδους έξαρσης αν πάσχετε από ψωρίαση, καθώς αυξάνει την απελευθέρωση ισταμίνης που επιδεινώνει τις αλλοιώσεις του δέρματος. Η συστηματική κατανάλωση του θα πρέπει να αποφεύγεται ακόμη και σε περιόδους ύφεσης.
Πολλοί πάσχοντες από ψωρίαση καταφεύγουν συνήθως στη λήψη συμπληρωμάτων που περιέχουν ω-3 λιπαρά οξέα, βιταμίνη D, βιταμίνη B12 ή σελήνιο, με σκοπό την ανακούφιση των συμπτωμάτων τους ή ακόμη και την επιμήκυνση των περιόδων ύφεσης της νόσου. Ωστόσο, δεν υπάρχουν επαρκή επιστημονικά δεδομένα που να αποδεικνύουν ότι η λήψη των συγκεκριμένων συμπληρωμάτων είναι πράγματι αποτελεσματική, με εξαίρεση τα ω-3 λιπαρά οξέα. Ακόμη όμως και στην περίπτωση των ω-3, απαιτείται μεγάλη προσοχή ως προς τη δοσολογία του συμπληρώματος που θα λάβετε, καθώς επίσης και ως προς την περιεκτικότητά του σε άλλα θρεπτικά συστατικά (π.χ. βιταμίνη Α, D, E). Γι’ αυτό το λόγο η λήψη συμπληρωμάτων δεν θα πρέπει να γίνεται αυθαίρετα, αλλά πάντα σε συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό.
Επιπλέον, το αυξημένο σωματικό βάρος παίζει σημαντικό ρόλο τόσο στην εμφάνιση όσο και στην αντιμετώπιση της ψωρίασης. Συνεπώς, είναι σημαντική η διατήρηση του βάρους σε φυσιολογικά επίπεδα, μέσω της υιοθέτησης μιας Μεσογειακής τύπου διατροφής, που προάγει επίσης τη μείωση της φλεγμονής, καθώς και με την αύξηση της φυσικής δραστηριότητας.
Γαζής Π. Γιώργος, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Πεφανερωμένης 9 Λευκάδα, τηλ. 2645022822, 6944373860
