Γράφει η Μαρία Φωτεινού.
Η κορτιζόνη είναι ένα απολύτως φυσικό προϊόν που παράγεται από τον ανθρώπινο οργανισμό. Η κορτιζόνη, ή για την ακρίβεια υδροκορτιζόνη ή κορτιζόλη, είναι ορμόνη που παράγεται στο φλοιό των επινεφριδίων. Τα επινεφρίδια είναι δύο μικροί ενδοκρινείς αδένες που βρίσκονται στο άνω μέρος κάθε νεφρού, όπως άλλωστε φανερώνει το όνομά τους.
Ο ρόλος της κορτιζόλης είναι εξαιρετικά σημαντικός. Συμμετέχει στη ρύθμιση του μεταβολισμού επηρεάζοντας την παραγωγή, χρήση και διάσπαση της γλυκόζης, των λιπιδίων και των αμινοξέων, δηλαδή των δομικών υλικών του οργανισμού. Άλλη σπουδαία ιδιότητα της κορτιζόλης είναι η καταπολέμηση της φλεγμονής μέσω καταστολής ορισμένων πτυχών του ανοσοποιητικού συστήματος. Αυτές οι τελευταίες ιδιότητες είναι κυρίως που ενδιαφέρουν φαρμακευτικά.
Η κορτιζόνη λοιπόν, έχοντας αντιφλεγμονώδη, αναλγητική και ανοσοκατασταλτική δράση, χορηγείται για τη θεραπεία μεγάλου αριθμού νοσημάτων. Η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η νόσος Addison, το σύνδρομο Cushing, φλεγμονώδεις καταστάσεις του δέρματος και των εντέρων, αυτοάνοσες ασθένειες και αλλεργίες είναι αδύνατο να αντιμετωπιστούν χωρίς τη βοήθειά της.
Η κορτιζόνη όμως όπως όλα τα φάρμακα συχνά προκαλεί παρενέργειες. Κάποιες εξ αυτών μπορούν να μετριαστούν μέσω αλλαγών στη διατροφή.
• Αλάτι
Η πιο γνωστή παρενέργεια είναι η λεγόμενη κατακράτηση υγρών, δηλαδή η παρουσία οιδήματος που περιλαμβάνει κατακράτηση νατρίου. Αποτέλεσμα του προαναφερόμενου οιδήματος είναι και η αύξηση του σωματικού βάρους. Ο περιορισμός της πρόσληψης νατρίου είναι σημαντικός τόσο για την αποφυγή του οιδήματος, όσο και για τη διατήρηση του σωματικού βάρους. Έτσι εκτός από την αποφυγή του πρόσθετου επιτραπέζιου αλατιού θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στο αλάτι που είναι κρυμμένο σε διάφορα τρόφιμα όπως είναι τυριά, ελιές, αλατισμένοι ξηροί καρποί, παστά, κονσερβοποιημένα ή τυποποιημένα τρόφιμα όπως έτοιμες σούπες, ντοματοχυμοί, κέικ και μπισκότα, αλμυρά σνακ, αλλά ακόμα και το ψωμί και οι φρυγανιές που μπορεί να κρύβουν μεγάλες ποσότητες νάτριου. Η βιομηχανία τροφίμων έχει βγάλει στην αγορά τρόφιμα (π.χ. ψωμί/ φρυγανιές) απαλλαγμένες από αλάτι που θα μπορούσαν άφοβα να καταναλωθούν από άτομα που τους έχει χορηγηθεί κορτιζόνη. Ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο στα χέρια όλων των καταναλωτών είναι ο πίνακας θρεπτικών συστατικών που απαραιτήτως πρέπει να διαβάζεται.
• Υδατάνθρακες
Η αύξηση του σακχάρου στο αίμα, είναι ακόμη ένα δυσάρεστο σύμπτωμα, για το οποίο όμως υπάρχει επίσης λύση. Αποφύγετε τους απλούς υδατάνθρακες (ζάχαρη, μαρμελάδα, γλυκά και αναψυκτικά και χυμούς με ζάχαρη) και προτιμήστε τους σύνθετους, όπως προϊόντα ολικής αλέσεως, όσπρια, φρούτα και λαχανικά που έχουν υψηλό ποσοστό φυτικών ινών και βοηθούν στη διατήρηση των επιπέδων του σακχάρου σε φυσιολογικές τιμές. Τρία κυρίως γεύματα και δύο σνακ, με χρονική απόσταση μεταξύ τους δύο με τρεις ώρες, είναι απαραίτητα ώστε να μην αφήνετε τον οργανισμό σας πολλές ώρες με άδειο το στομάχι και να αποφευχθούν έτσι οι ακραίες διακυμάνσεις σακχάρου στο αίμα.
• Γαλακτοκομικά
Η μακροχρόνια χορήγηση κορτιζόνης μπορεί να οδηγήσει σε οστεοπόρωση ενώ ταυτόχρονα, αυξάνει τον κίνδυνο καταγμάτων. Ασθενείς λοιπόν, που χρησιμοποιούν κορτιζόνη για μεγάλα χρονικά διαστήματα οφείλουν, να καταναλώνουν ημερησίως τρεις μερίδες γαλακτοκομικών προϊόντων χαμηλών σε λιπαρά.
Εκτός όμως από το γιαούρτι και το γάλα και το τυρί, πλούσια σε ασβέστιο είναι και πολλά λαχανικά (λάχανο, μπρόκολο, σπανάκι), το σουσάμι, το ταχίνι, οι ξηροί καρποί (αμύγδαλα και καρύδια), η σόγια, τα λιπαρά ψάρια καθώς και τα μικρά ψάρια που καταναλώνονται με το κόκαλο (τόνος, σολομός, σαρδέλες, γαύρος). Για την καλύτερη απορρόφηση του ασβεστίου απαραίτητη θεωρείται η βιταμίνη D η οποία παράγεται στο δέρμα μας μέσω της έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία.
• Πρωτεΐνες και Λίπη
Τα άτομα που παίρνουν κορτιζόνη έχουν αυξημένες πρωτεϊνικές ανάγκες λόγω του καταβολισμού της μυϊκής μάζας, ενώ ταυτόχρονα τα τριγλυκερίδια και η χοληστερόλη του αίματος παρουσιάζουν αυξημένες τιμές. Στόχος λοιπόν είναι η αύξηση της πρόσληψης πρωτεϊνών, από πηγές που ταυτόχρονα έχουν χαμηλά επίπεδα κορεσμένων λιπαρών. Τέτοια τρόφιμα είναι τα άπαχα γαλακτοκομικά, τα ψάρια, τα πουλερικά, τα όσπρια, το ασπράδι των αβγών και άπαχο κόκκινο κρέας.
Κάνετε λοιπόν απλές διατροφικές αλλαγές. Αντικαταστήστε το αλάτι με μπαχαρικά και λεμόνι (που νοστιμίζουν εξ ίσου το φαγητό), τα έτοιμα σκακ του εμπορίου με φρέσκα φρούτα και λαχανικά, γαλακτοκομικά και ανάλατους ξηρούς καρπούς, τα λιπαρά τηγανιτά κρέατα με ψάρια, προτιμήστε τα προϊόντα ολικής άλεσης και πολλές από τις παρενέργειες της λήψης κορτιζόνης μπορούν να μετριαστούν ή ακόμα και να επαλειφθούν!
