Γράφει ο Μάρκος Νικητάκης
ΝΕΡΟ: ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ ΓΙΑ ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ
Το νερό είναι ίσως το πολυτιμότερο αγαθό που µας παρέχει η φύση. Αποτελεί αναμφισβήτητα σημαντικό παράγοντα για την ανάπτυξη, την υγιεινή διαβίωση, την ίδια τη ζωή. Όμως, αυτή η πηγή ζωής αποτελεί πλέον είδος εν ανεπαρκεία.
Η Ελλάδα, όπως εξάλλου και ολόκληρος ο πλανήτης, βρίσκεται τα τελευταία χρόνια αντιμέτωπη µε ένα μείζον οικολογικό πρόβλημα, αυτό της απειλουμένης λειψυδρίας. Το πρόβλημα αυτό οφείλεται σε µία σειρά από αίτια όπως η έλλειψη σχεδιασμού, η κακή διαχείριση των υδάτινων αποθεμάτων, η καταστροφή των δασών, η περιφρόνηση των φυσικών νόμων που διέπουν τον υδρολογικό κύκλο, η μείωση των βροχοπτώσεων λόγω κλιματικών αλλαγών, κ.ά.
Αν και η ορθή διαχείριση του νερού απαιτεί παρεμβάσεις σε πολλά επίπεδα, µε πρώτη την εξοικονόμηση νερού στην υδροβόρο γεωργία, ο καθένας µας μπορεί να συμβάλλει µε τον τρόπο του στο να περιορισθεί η σπατάλη που γίνεται σήμερα.
Ας δούμε στη συνέχεια µερικούς απλούς τρόπους εξοικονόμησης νερού:
Τρόποι εξοικονόμησης νερού στο μπάνιο
● Μην αμελείτε τις διαρροές στα υδραυλικά σας. Μια βρύση που στάζει
μπορεί να σας κοστίσει µέχρι και 200 λίτρα επιπλέον κατανάλωση κάθε μήνα.
● Μην πετάτε διαφόρων ειδών απορρίμματα στη λεκάνη της τουαλέτας,
χρησιμοποιώντας το καζανάκι άσκοπα.
● Εάν το καζανάκι σας είναι παλιό, αντικαταστήστε το με κάποιο, που
διαθέτει δυνατότητα διπλής ροής. Τα καζανάκια αυτά έχουν δύο κουμπιά :
ένα για μικρή ροή και ένα με μεγαλύτερη ροή, ανάλογα με την ανάγκη.
Εάν δεν είναι εύκολη η αντικατάσταση, τοποθετήστε μέσα στη δεξαμενή
ένα πλαστικό μπουκάλι (ή ένα τούβλο), για να μειωθεί ο όγκος του νερού που
παροχετεύεται.
● Μην κρατάτε συνέχεια ανοικτή τη βρύση όταν πλένεστε, ξυρίζεστε, ή
βουρτσίζετε τα δόντια σας.
● Προτιμήστε το ντους από το μπάνιο στη μπανιέρα.
Τρόποι εξοικονόμησης νερού στην κουζίνα
● Τοποθετήστε έναν ταχυθερμοσίφωνα στο νεροχύτη της κουζίνας σας, ώστε να
τρέχει άμεσα το ζεστό νερό. Αυτό θα μειώσει τις δαπάνες ενέργειας.
● Προσπαθήστε να χρησιμοποιείτε το ίδιο ποτήρι για το πόσιμο νερό κατά τη διάρκεια
της ημέρας. Με τον τρόπο αυτό ελαττώνεται ο αριθμός των ποτηριών, που πρέπει
να πλυθούν.
● Κατά το πλύσιμο των πιάτων με το χέρι, γεμίστε το νεροχύτη ή μία λεκάνη με νερό
και το ανάλογο απορρυπαντικό. Ξεβγάλετε γρήγορα με χαμηλή ροή. Για ακόμα
μεγαλύτερη εξοικονόμηση νερού, χρησιμοποιήστε τον ένα νεροχύτη για το πλύσιμο
των πιάτων και τον άλλο για το ξέβγαλμα.
● Αφήστε τα λερωμένα πιάτα και σκεύη να μουλιάσουν στο νερό, αντί να
απομακρύνετε τα αποφάγια κάτω από τρεχούμενη βρύση.
● Προτιμήστε να πλένετε τα φρούτα, τα χόρτα και τα λαχανικά σε μία λεκάνη νερό,
αντί κάτω από συνεχώς ανοιχτή βρύση. Τα φρούτα και τα λαχανικά χρειάζονται
πράγματι πολύ καλό πλύσιμο. Είναι όμως πολύ πιο οικονομικό- και το ίδιο
αποτελεσματικό- αν τα πλένουμε μέσα σε μια μικρή λεκάνη. Επίσης, αυτό το νερό
μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε για να ποτίσουμε τις γλάστρες μας.
● Μην χρησιμοποιείτε το τρεχούμενο νερό, για να ξεπαγώσετε το κρέας ή άλλα
παγωμένα τρόφιμα. Ξεπαγώστε τα τρόφιμα, σταδιακά, τοποθετώντας τα στη
συντήρηση του ψυγείου από το προηγούμενο βράδυ και αφήνοντάς τα στη συνέχεια
εκτός ψυγείου για λίγο.
● Χρησιμοποιήστε το πλυντήριο πιάτων, μόνο όταν γεμίσει πλήρως. Χρησιμοποιείτε
πλυντήρια ρούχων και πιάτων με πιστοποίηση για την κατανάλωση νερού και
ενέργειας. Οι συσκευές αυτές καταναλώνουν ένα τρίτο λιγότερο νερό από τις άλλες.
● Αναζητήστε στην αγορά συστήματα, που δίνουν τη δυνατότητα να συγκεντρώνετε το
νερό από το νιπτήρα ή το μπάνιο σε ειδική δεξαμενή και από εκεί να τροφοδοτείται
το καζανάκι. Έτσι, δεν χρησιμοποιείτε καθαρό, πόσιμο νερό στην τουαλέτα.
Τρόποι εξοικονόμησης νερού στον κήπο και το αυτοκίνητο
Οι εξωτερικοί χώροι πρέπει να σχεδιάζονται και να διαμορφώνονται έτσι ώστε:
● Να χρειάζονται λιγότερο νερό.
● Να αποφεύγονται είδη με μεγάλες απαιτήσεις σε νερό, όπως το γκαζόν και όπου
αυτό είναι αναπόφευκτο να χρησιμοποιούνται διαπερατά υλικά, όπως χαλίκι,
σπασμένες πέτρες και πλάκες με οπές, όπου το νερό της βροχής συγκρατείται στο
έδαφος και συνεισφέρει στον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα.
● Να χρησιμοποιούνται φυτά με χαμηλές ανάγκες σε νερό και μεγάλη αντοχή στον
ήλιο, δηλαδή προσαρμοσμένα στο ελληνικό τοπίο και τις τοπικές μικροκλιματικές
συνθήκες.
● Μην ποτίζετε υπερβολικά τον κήπο σας. Κατά γενικό κανόνα, οι χορτοτάπητες
χρειάζονται πότισμα μόνο κάθε 5 έως 7 ημέρες το καλοκαίρι και κάθε 10 έως 14
ημέρες το χειμώνα. Μια ισχυρή βροχή ικανοποιεί τις ανάγκες σε νερό για διάστημα
δύο εβδομάδων.
● Ποτίζετε τον κήπο σας νωρίς το πρωί, όταν η θερμοκρασία και η ταχύτητα του αέρα
είναι οι χαμηλότερες. Αυτό μειώνει τις απώλειες νερού από την εξάτμιση.
● Τοποθετήστε τους ψεκαστήρες σας, έτσι ώστε, το νερό να προσγειώνεται στο
χορτοτάπητα και τους θάμνους και όχι στις πεζοδρομημένες περιοχές.
● Είναι προτιμότερη η εγκατάσταση αυτόματου ποτίσματος. Βεβαιωθείτε ότι
λειτουργεί σωστά και δεν υπάρχουν διαρροές κατά μήκος του δικτύου.
● Αποφύγετε την υπερβολική χρήση λιπασμάτων, η οποία αυξάνει τις ανάγκες για
νερό.
● Ποτίστε με το νερό του ενυδρείου σας τα φυτά. Το νερό αυτό είναι πλούσιο σε
άζωτο και φώσφορο και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως λίπασμα.
● Επιλέξετε φυτά τα οποία είναι ανθεκτικά στις ιδιαίτερες κλιματολογικές συνθήκες της
περιοχής σας.
● Τοποθετήστε στην άκρη της μάνικάς σας βρύση, ώστε να προσαρμόζεται η ροή
στις απαιτήσεις σας και να αποφεύγονται οι σπατάλες.
● Μην αφήνετε τους ψεκαστήρες ή τις μάνικες αφύλακτα. Οι μάνικες των κήπων σας
μπορούν να σπαταλήσουν πάνω από 2,5 κυβικά μέτρα νερό, μόνο σε μερικές
ώρες.
● Για τον καθαρισμό της αυλής (και των μπαλκονιών) σας χρησιμοποιήστε σκούπα,
αντί για τρεχούμενο νερό. Αποφύγετε την εγκατάσταση των διακοσμητικών
κατασκευών, όπου χρησιμοποιείται νερό, π.χ. τα σιντριβάνια, εκτός αν το νερό
ανακυκλώνεται.
● Προτιμήστε τα πλυντήρια αυτοκινήτων, τα οποία ανακυκλώνουν το νερό. Εάν
πλένετε οι ίδιοι το αυτοκίνητό σας, επιλέξτε περιοχές με γρασίδι. Πολλοί από εμάς
πλένουμε το αυτοκίνητό μας με το λάστιχο. Ας χρησιμοποιήσουμε σφουγγάρι και
κουβά όπου και όποτε μπορούμε.
ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ
Τότε λεγόταν Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος. Τώρα δεν θυμάμαι πως λέγεται, δεν έχει σημασία άλλωστε. Τα παρακάτω μέτρα είναι δικά του. Σε κάποια συμφωνώ, σε άλλα είμαι διαμετρικά αντίθετος λόγω οικολογίας. Δεν γίνεται να θέλουμε να σώσουμε το νερό και να καταστρέφουμε την οικολογική ισορροπία (καταστροφή δέντρων, καταπολέμηση ζιζανίων με φυτοφάρμακα, σφαγή «άχρηστων» ζώων κλπ)
Πρακτικά μέτρα για εξοικονόμηση νερού στη γεωργία/κτηνοτροφία και για απάμβλυνση των επιπτώσεων της λειψυδρίας
Το Τμήμα Γεωργίας, του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, στα πλαίσια της ενημέρωσης του αγροτικού κόσμου όσον αφορά το πρόβλημα της λειψυδρίας, εισηγείται στους γεωργοκτηνοτρόφους την εφαρμογή σειράς πρακτικών μέτρων που αποσκοπούν στην εξοικονόμηση νερού και στην απάμβλυνση των επιπτώσεων από τη χαμηλή βροχόπτωση που είχαμε μέχρι το τέλος Ιανουαρίου.
Μέτρα στον τομέα της φυτικής παραγωγής
Τα ακόλουθα Μέτρα συμβάλλουν στην εξοικονόμηση νερού και στη διατήρηση των αρδευόμενων φυτειών σε ικανοποιητική κατάσταση:
● Εφαρμογή αυστηρού κλαδέματος (εσπεριδοειδή, φυλλοβόλα, οπωροφόρα δέντρα, ελιές, αμπέλια κτλ.) με στόχο τη μείωση της παραγωγής και κατ’ επέκταση τη μείωση των αναγκών σε νερό, αλλά χωρίς επιπτώσεις στην ποιότητα των προϊόντων.
● Καρατόμηση όπου μπορεί να εφαρμοστεί (ανανέωση δέντρων). Καρατόμηση ηλικιωμένων δέντρων με στόχο την ανανέωση τους ή και την αλλαγή ποικιλίας.
● Συστηματική καταπολέμηση ζιζανίων. Στόχος η αποφυγή κατανάλωσης νερού από αυτά και επομένως εξοικονόμηση του για τις φυτείες.
● Αραίωμα καρπού. Στόχος η μείωση της ποσότητας των παραγόμενων προϊόντων, βελτίωση της ποιότητας τους αλλά και εξοικονόμηση νερού.
● Αποφυγή/περιορισμός της λίπανσης (ιδιαίτερα της αζωτούχας), που έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της καρποφορίας και, κυρίως, της φυλλικής επιφάνειας του δέντρου, και κατ΄ επέκταση λιγότερη κατανάλωση νερού.
● Αποφυγή καλλιέργειας ειδών που απαιτούν μεγάλες ποσότητες νερού, όπως είναι το κολοκάσι κ.ά.
● Συλλογή και αξιοποίηση του νερού της βροχής, όπου είναι δυνατόν (π.χ. θερμοκήπια).
● Αξιοποίηση του ανακυκλωμένου νερού που παράγεται από τους βιολογικούς σταθμούς αστικών λυμάτων, ιδιαίτερα για παραγωγή χονδροειδών τροφών.
● Χρήση εδαφοκάλυψης (με πλαστικό). Εμποδίζει τις απώλειες νερού από εξάτμιση, καθώς και τη βλάστηση ζιζανίων.
● Άρδευση των φυτειών με βελτιωμένα συστήματα άρδευσης, με ιδιαίτερη προτίμηση στη χρησιμοποίηση του συστήματος άρδευσης με σταγόνες ακόμη και για τις δενδρώδεις καλλιέργειες.
● Τακτικός έλεγχος και συντήρηση όλου του αρδευτικού εξοπλισμού για μείωση των απωλειών νερού στο ελάχιστο.
● Χρήση ωραρίων άρδευσης με βάση τις πραγματικές ανάγκες σε νερό των διαφόρων καλλιεργειών, για αποφυγή σπατάλης.
● Χρήση οργάνων μέτρησης εδαφικής υγρασίας (τενσιομέτρων) για καθορισμό του χρόνου και της ποσότητας άρδευσης, έτσι ώστε να αποφεύγεται σπατάλη του νερού.
● Αποφυγή της άρδευσης όταν φυσούν ισχυροί άνεμοι και όταν επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες, παράγοντες που υποβοηθούν στην εξάτμιση του νερού. Καλό είναι η άρδευση να γίνεται τις νυκτερινές ή δροσερές ώρες, για να αποφεύγεται η έντονη εξάτμιση νερού.
Μέτρα στον τομέα της ζωικής παραγωγής
Τα κυριότερα προβλήματα για την κτηνοτροφία, λόγω της χαμηλής βροχόπτωσης, εστιάζονται στην έλλειψη χονδροειδών τροφών και νερού. Συνεπώς, συστήνονται τα εξής μέτρα:
● Χρήση υφάλμυρου προβληματικού νερού και νερού εξαγνισμένων λυμάτων για παραγωγή χονδροειδών τροφών με καλλιέργεια κατάλληλων χορτοδοτικών φυτών.
● Χρησιμοποίηση για το πότισμα των ζώων ποτίστρων σύγχρονης τεχνολογίας (αυτόματες ή με βαλβίδα) για περιορισμό της σπατάλης νερού.
● Κάλυψη των ποτίστρων για αποφυγή μόλυνσης του νερού από ζώα ή πουλιά.
● Λήψη μέτρων για αποφυγή της υπερχείλισης των ποτίστρων.
● Αποφυγή διαρροών νερού σε λάστιχα ή σωλήνες.
● Γέμισμα των ποτίστρων όταν πλησιάσει η ώρα για πότισμα των ζώων και όχι αρκετά πριν, για αποφυγή της εξάτμισης ή της μόλυνσης του νερού από σκόνες, πτηνά και άλλα.
● Αποφυγή της χρήσης ποτίστρων με μεγάλο βάθος.
● Τοποθέτηση των ποτίστρων στη σκιά για αποφυγή της εξάτμισης.
● Απομάκρυνση/ σκαρτάρισμα, το συντομότερο δυνατόν, όλων των ζώων που είναι ακατάλληλα για αναπαραγωγή ή είναι χαμηλής παραγωγικότητας.
● Αποφυγή σπατάλης νερού κατά το πλύσιμο του αρμεκτικού συγκροτήματος και των αρμεκτικών μηχανών, των αρμεκτών και λοιπού προσωπικού των κτηνοτροφικών μονάδων.
● Χρήση πιεστικού συστήματος κατά το πλύσιμο των διαφόρων χώρων.
● Ανάμιξη του υφάλμυρου νερού με νερό καλής ποιότητας. Όταν το νερό είναι υφάλμυρο, εκτός των άλλων προβλημάτων που προκαλεί στα ζώα, αυξάνει και την κατανάλωση.
9 Φεβρουαρίου, 2007
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΓΕΩΡΓΙΑΣ,
ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
