Γράφει ο Μάρκος Νικητάκης
Ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει φυσιολογικά, αν δεν χρησιμοποιεί τουλάχιστον 20 λίτρα νερού την ημέρα. Oι κάτοικοι των πλουσίων χωρών καταναλώνουν τουλάχιστον 12πλάσια ποσότητα για να βελτιώσουν τις συνθήκες υγιεινής και άνεσης (καθημερινά ντους, φροντίδα κήπου, πλύσιμο αυτοκινήτου κτλ). Στον αντίποδα, ο Ινδός π.χ. δεν διαθέτει ούτε μπάνιο, ούτε τουαλέτα.
Στη δεκαετία του 1950 μόνο πέντε χώρες αντιμετώπιζαν πρόβλημα επάρκειας νερού, αλλά στις αρχές του εικοστού πρώτου αιώνα, έχουν σοβαρό πρόβλημα 26 χώρες με πληθυσμό πάνω από 300 εκατομμύρια. Εξήντα έξι χώρες με πληθυσμό περίπου 2/3 του συνολικού πληθυσμού της γης θα εμφανίζουν σοβαρά προβλήματα έλλειψης νερού το 2050! Πάνω από 1,2 δισεκατομμύρια ανθρώπων ακόμη και σήμερα δεν έχουν πόσιμο νερό και πάνω από 2,9 δισεκατομμύρια δεν έχουν πρόσβαση σε νερό που να πληρεί τις υγειονομικές προϋποθέσεις του πόσιμου νερού, με αποτέλεσμα να πεθαίνουν κάθε χρόνο πέντε εκατομμύρια, κυρίως παιδιά, από ασθένειες που προέρχονται από το μολυσμένο νερό.
Σχεδόν 4 δισεκατομμύρια κρούσματα διάρροιας το χρόνο προκαλούν 2,2 εκατομμύρια θανάτους, σε ηλικίες έως 5 ετών, ενώ έχουμε συχνή εμφάνιση και άλλων ασθενειών όπως:
Εντερικά παράσιτα: Προσβάλλουν σχεδόν το 10% του πληθυσμού του αναπτυσσόμενου κόσμου και ανάλογα με τη βαρύτητα της μόλυνσης, οδηγούν σε υποσιτισμό, αναιμία και ελλιπή ανάπτυξη.
Τράχωμα: Σχεδόν 6 εκατομμύρια άνθρωποι είναι τυφλοί από τράχωμα. Μελέτες δείχνουν ότι η επαρκής παροχή νερού θα μπορούσε να μειώσει το ρυθμό προσβολής κατά 25%.
Σχιστοσωμίαση: Έχει προσβάλει περίπου 200 εκατομμύρια ανθρώπους από τους οποίους τα 20 εκατομμύρια σε βαριά μορφή. Μελέτες δείχνουν ότι η επαρκής παροχή νερού και υγιεινής μπορούν να ελαττώσουν το ρυθμό μετάδοσης κατά 77%.
Χολέρα: Είναι παγκόσμιο πρόβλημα, ειδικά σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, που όμως, μπορεί εύκολα να προληφθεί, με την παροχή ασφαλούς πόσιμου νερού, εγκαταστάσεων υγιεινής και σωστή υγειονομική συμπεριφορά.
(Τα στοιχεία είναι από το ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ)
Με το σημερινό βαθμό αύξησης του πληθυσμού της γης σε συνδυασμό με τις μικρές επενδύσεις για μεγάλα έργα νερού, η κατάσταση αναμένεται να επιδεινωθεί.
Οι ειδικοί λένε ότι στο άμεσο μέλλον θα αναπτυχθεί μια ιδεολογική διαμάχη για το νερό που δεν θα είναι τοπική αλλά παγκόσμια και θα έχει σχέση με την εξεύρεσή του, την καταλληλότητα και τη χρήση του. Σε πολλά σημεία του κόσμου και κυρίως στις περιοχές που παρουσιάζεται έλλειψη νερού, υπάρχει κίνδυνος να ξεσπάσουν πόλεμοι για το νερό.
Στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα έχουν χαθεί τα 2/3 των υγροτόπων, που υπήρχαν στις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Tα έλη αποξηράνθηκαν, καταστρέφονται οι λιμνοθάλασσες, περιορίστηκε η έκταση πολλών λιμνών, στέρεψαν κυριολεκτικά τα περισσότερα ποτάμια και άλλαξε μορφή η κοίτη τους. Χάθηκαν έτσι μαζί τους όλα τα πλεονεκτήματα που προσφέρουν οι επιφανειακές συγκεντρώσεις του νερού: o εμπλουτισμός των υπογείων υδροφορέων, η ευεργετική επίδραση στο κλίμα, η διατήρηση της υδρόβιας ζωής.
Γεωργική κατανάλωση .
Περίπου το 87% της κατανάλωσης νερού προορίζεται για άρδευση. Από αυτή την ποσότητα ένα μεγάλο ποσοστό – μέχρι και 50% του μεταφερόμενου νερού – χάνεται λόγω της κακής κατάστασης των αρδευτικών δικτύων ή των ακατάλληλων τεχνικών! Την κατάσταση έρχεται να επιβαρύνει το γεγονός ότι πολλές άνυδρες καλλιέργειες έχουν αντικατασταθεί από υδροφόρα είδη, όπως οι σύγχρονες ποικιλίες βαμβακιού, εσπεριδοειδή κα. Στον κάμπο της Θεσσαλίας, για παράδειγμα, την περίοδο 1984-1996 οι καλλιεργούμενες εκτάσεις βαμβακιού υπερδιπλασιάστηκαν αντικαθιστώντας ξερικές καλλιέργειες κυρίως σκληρού σίτου.
Επιπλέον, ο αγροτικός τομέας ευθύνεται σε σημαντικό και για την υποβάθμιση των επιφανειακών και υπόγειων νερών σε πολλές περιοχές (νιτρορύπανση, ρύπανση με φυτοφάρμακα, ρύπανση με συσκευασίες αγροχημικών). Καθώς η ηλικία των υπόγειων υδάτων κυμαίνεται από δεκαετίες έως χιλιετίες (παρότι τα υπόγεια νερά που χρησιμοποιούνται για πόσιμο νερό έχουν μέσο όρο ηλικίας 40 ετών), οι τρέχουσες πρακτικές αφήνουν ουσιαστικά μια κληρονομιά ρύπανσης των υπόγειων υδάτων για τις επόμενες γενιές.
Τα υπόγεια νερά πρέπει να αντλούνται σε τόση ποσότητα, ώστε να προλαβαίνουν να ανανεώνονται με φυσικό τρόπο, κάτι που δυστυχώς δεν γίνεται σήμερα. Το αποτέλεσμα της υπεράντλησης είναι να μειώνονται ραγδαία τα υπόγεια αποθέματα νερού με ρυθμό πολύ ταχύτερο από την ανανέωσή τους και να κινδυνεύει ακόμα και με ερημοποίηση μια περιοχή, όπως ο θεσσαλικός κάμπος π.χ.
Σε άλλες περιοχές τα νερά έχουν γίνει υφάλμυρα και δεν είναι πλέον κατάλληλα για πότισμα ή κατανάλωση. Τα υπόγεια και επιφανειακά νερά που παραμένουν μετά τη δέσμευση ή άντλησή τους για τις ανθρώπινες ανάγκες πρέπει να επαρκούν και για τις ανάγκες και λειτουργίες των φυσικών οικοσυστημάτων. Η αναθεώρηση της γεωργικής πολιτικής με τρόπο ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τις καλλιεργητικές πρακτικές μπορεί να συμβάλλει μεταξύ άλλων τόσο στη βελτίωση του περιβάλλοντος όσο και στη διατήρηση των υδατικών πόρων. Η διατήρηση των υδατικών πόρων, κυρίως μέσω της εξοικονόμησης νερού, αποτελεί κεντρική προτεραιότητα για την εξασφάλιση επαρκούς ποσότητας και ποιότητας νερού για τις ανθρώπινες κοινωνίες και τα οικοσυστήματα. Με μεθόδους που ήδη εφαρμόζονται σε πολλές περιοχές, υπάρχει η τεχνογνωσία να προωθηθούν τεχνικές και μέτρα ώστε να αξιοποιηθεί κάθε σταγόνα νερού, μειώνοντας την πιθανότητα λειψυδρίας, προστατεύοντας το περιβάλλον και κάνοντας πιο αποτελεσματικές τις δαπάνες και επενδύσεις για το νερό. Oι αγρότες μπορούν να μειώσουν την κατανάλωση 10-50%, οι βιομηχανίες 40-90%, οι καταναλωτές 30-40%, χωρίς να θυσιάσουν την απαίτηση για καθαριότητα, υγιεινή και υψηλή ποιότητα ζωής.
(Τα στοιχεία είναι από το ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ)
Η ενημέρωση κι ευαισθητοποίηση, ενεργός ρόλος των μαθητών καθώς και ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών στη λήψη και εφαρμογή των αποφάσεων παίζουν καθοριστικό ρόλο.
Και η Λευκάδα; Πονεμένη ιστορία που θέλει το δικό της κεφάλαιο. Ες αύριον…
