Το φαινόμενο της κατάθλιψης ανήκει στην ευρύτερη ομάδα των διαταραχών της διάθεσης που χαρακτηρίζονται από μία διαταραχή της συναισθηματικής διάθεσης των ανθρώπων. Το άτομο που βιώνει μία καταθλιπτική διάθεση δηλώνει συχνά πως νοιώθει λύπη, θλίψη, απογοήτευση, απελπισία κ.α.
Παράλληλα, μπορεί να εκφράζεται με λόγια όπως: «δεν με απασχολεί, δεν με ενδιαφέρει, δεν με νοιάζει πια». Παρόλα αυτά η κατάθλιψη χαρακτηρίζεται από πολυάριθμα και ποικίλα συμπτώματα, τα οποία πέρα από την καταθλιπτική διάθεση και την απώλεια ενδιαφέροντος μπορεί να εμφανίζονται με την μορφή ανηδονίας, κόπωσης, διαταραχής του ύπνου και της όρεξης, ελάττωσης της σεξουαλικής διάθεσης, ανημποριάς, σκέψεων ή αποπειρών αυτοκτονίας, χαμηλής αυτοεκτίμησης και ψευδαισθήσεων.
Ένα επιπλέον χαρακτηριστικό της κατάθλιψης είναι η συσχέτισή της με υψηλή θνησιμότητα. Έως και 15% ατόμων με σοβαρή κατάθλιψη πεθαίνουν αυτοκτονώντας. Ο κίνδυνος αυτοκτονίας μεγαλώνει με την πάροδο των χρόνων και φτάνει στα μέγιστα επίπεδα σε άτομα πάνω από 55 ετών. Σε γενικά επίπεδα, ο κίνδυνος αυτοκτονίας είναι 30 φορές μεγαλύτερος σε άτομα με διαταραχές της διάθεσης απ΄ ότι στον υπόλοιπο πληθυσμό.
Η καταθλιπτική διαταραχή μπορεί να αρχίσει σε οποιαδήποτε ηλικία έχοντας μία μέση ηλικία έναρξης τα 25 έτη. Ο κίνδυνος εμφάνισης της σε γυναίκες κυμαίνεται από 10% έως 25% ενώ σε άνδρες από 5% έως 12%, δηλαδή είναι διπλάσιος στης γυναίκες. Παράλληλα, η διαταραχή είναι 1 έως 3 φορές συχνότερη στους βιολογικούς συγγενείς πρώτου βαθμού ατόμων με αυτήν τη διαταραχή απ’ ότι στον γενικό πληθυσμό.
Τα αίτια της κατάθλιψης, όμως, δεν είναι μόνο βιολογικά (κληρονομικότητα). Πολύ σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση της κατάθλιψης παίζουν οι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες, στους οποίους ανήκουν τόσο τα στρεσογόνα γεγονότα της ζωής όσο και οι ψυχολογικοί παράγοντες. Αν και δεν έχει αποδειχτεί ότι υπάρχει ένας συγκεκριμένος τύπος προσωπικότητας πιο ευάλωτος στην κατάθλιψη, εντούτοις φαίνεται να υπάρχει συσχέτιση ανάμεσα στην κατάθλιψη και σε άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση και έντονη αυτοκριτική.
Στη σύγχρονη Ελλάδα της κρίσης, η καθημερινότητα κατακλύζεται από στρεσογόνους παράγοντες κάτι που έχει αυξήσει την συζήτηση γύρω από τη συχνότητα εμφάνισης της κατάθλιψης. Αποτελέσματα πρόσφατης έρευνας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ) αποκαλύπτουν ότι το 44% των Ελλήνων, δηλαδή σχεδόν ένας στους δύο, εκφράζει αρνητικά συναισθήματα λόγω της οικονομική κρίσης, με το μεγαλύτερο ποσοστό να αφορά άτομα με χαμηλό ή μηδαμινό εισόδημα. Την ίδια ώρα, παρατηρείται ανησυχητική αύξηση της καταθλιπτικής διάθεσης εξαιτίας των οικονομικών δυσκολιών, των αυξανόμενων οφειλών, της αδυναμίας εξασφάλισης βασικών αγαθών και της ανέχειας.
Συμπερασματικά, προκύπτει ότι οι δυσκολίες της σύγχρονης ζωής στην Ελλάδα έχουν οδηγήσει στην αύξηση της καταθλιπτικής διάθεσης, ενός φαινομένου γνωστού από παλαιότερους χρόνους αλλά ευρέως διαδεδομένου τα τελευταία χρόνια με την Ελλάδα να βαδίζει βαθιά εντός της κρίσης. Χαρακτηριστικό επίσης είναι το γεγονός ότι η αυτοκτονία, μία σχετικά άγνωστη στην Ελλάδα επιλογή τερματισμού της ζωής, έχει κάνει και αυτή αισθητή την εμφάνιση της τα τελευταία χρόνια τη χώρα μας.
Σοφία Μεσσήνη
Ψυχολόγος- Παιδοψυχολόγος
MSc Αναπτυξιακή Ψυχοπαθολογία,
Durham University, UK
Κων/νου Τσερέ 11, Λευκάδα
2645301431, 6975468652
sfamess@yahoo.gr
