Σύμφωνα με τον Κώδικα Τροφίμων και Ποτών, ‘light’ χαρακτηρίζονται τα προϊόντα των οποίων η περιεκτικότητα σε λιπαρά είναι μειωμένη κατά 30% σε σχέση με τα αντίστοιχα πλήρη προϊόντα. ‘Light’ χαρακτηρίζονται, επιπλέον, τα προϊόντα των οποίων το κύριο συστατικό είναι μειωμένο τουλάχιστον κατά 50% από το αντίστοιχο πρότυπο. Ο χαρακτηρισμός ‘light’, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, πρέπει να δηλώνει σε ποιό συστατικό αναφέρεται. Να σημειωθεί ότι η μειωμένη θερμιδική αξία ενός προϊόντος δεν υποδηλώνει απαραίτητα μειωμένη θρεπτική αξία.
Τα προϊόντα ‘light’ διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες. Η πρώτη κατηγορία αναφέρεται σε προϊόντα με χαμηλή περιεκτικότητα σε λίπος και συγκεκριμένα στα γαλακτοκομικά προϊόντα. Σ’ αυτή την κατηγορία συναντάμε τους όρους «ημιαποβουτυρωμένα προϊόντα» (προϊόντα με 1,5% περιεκτικότητα σε λίπος, συνήθως 1,5-2%) και «τελείως αποβουτυρωμένα προϊόντα» (0% λίπος), ενώ χρησιμοποιείται και ο όρος «προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας» ή «μειωμένης περιεκτικότητας» και αναφέρεται συνήθως σε προϊόντα με 25% λιγότερο λίπος. Στην παραπάνω κατηγορία μπορούν να ενταχθούν και τα προϊόντα που περιέχουν υποκατάστατα λίπους. Τα υποκατάστατα λίπους μπορεί να είναι πρωτεϊνικές ή υδατανθρακικές συνθέσεις, οπότε και απορροφώνται όπως οι υδατάνθρακες και οι πρωτεΐνες, ή μη απορροφήσιμα συνθετικά λίπη. Τα μη απορροφήσιμα συνθετικά λίπη έχει βρεθεί ότι προκαλούν γαστρεντερικές διαταραχές και εμποδίζουν την απορρόφηση των βιταμινών.
Η δεύτερη κατηγορία αφορά προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη. Για την υποκατάσταση της ζάχαρης στα προϊόντα ‘light’ χρησιμοποιούνται ουσίες με υψηλή γλυκαντική ικανότητα. Οι πιο γνώστες είναι η ασπαρτάμη, η σακχαρίνη, η στέβια και το ακεσουλφαμικό κάλιο. Οι ουσίες αυτές έχουν αρκετά πιο γλυκιά γεύση από την ζάχαρη είναι αρκετά διαδεδομένες σε πολλές χώρες και χρησιμοποιούνται σε χιλιάδες προϊόντα όπως: αναψυκτικά, γλυκά, κρέμες και γαλακτοκομικά. Η ασπαρτάμη είναι η μόνη που έχει κάποια σχετική θερμιδική αξία καθώς παρασκευάζεται από αμινοξέα. Απορροφάται σαν πρωτεΐνη και μεταβολίζεται κανονικά.
Στην τρίτη και τελευταία κατηγορία ανήκουν τα προϊόντα με μειωμένη περιεκτικότητα σε αλκοόλ. Αυτά είναι τα οινοπνευματώδη ποτά από τα οποία έχει αφαιρεθεί όλο το αλκοόλ ή μία ποσότητα αυτού (π.χ. μπύρες light).
Η πλειοψηφία των πολιτών, κυρίως των ανεπτυγμένων χωρών, πιστεύει πως η κατανάλωση προϊόντων ‘light’ οδηγεί σε απώλεια βάρους. Μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί πάνω στα ‘light’ προϊόντα και την κατανάλωση αυτών έχουν δείξει ότι η χρήση τους δεν επιφέρει απαραιτήτως απώλεια βάρους. Πολλές φορές μάλιστα έχει το αντίθετο αποτέλεσμα, καθώς κάποιος που επιλέγει ‘light’ τροφές τείνει να καταναλώνει πολύ μεγαλύτερες ποσότητες αυτών και συνεπώς να υπερβαίνει τις θερμίδες που θα λάμβανε αν κατανάλωνε τα αντίστοιχα μη διαιτητικά προϊόντα. Αυτό συμβαίνει κυρίως λόγω της λανθασμένης εντύπωσης ότι τα ‘light’ προϊόντα αδυνατίζουν ανεξάρτητα από την ποσότητα που καταναλώνεται, με αποτέλεσμα αντί της απώλειας κιλών να αυξάνετε το σωματικό βάρος. Τέλος, να σημειωθεί ότι ορισμένα τρόφιμα, όπως οι σοκολάτες και τα μπισκότα, μπορεί να έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε λίπη και ζάχαρη αλλά όχι πάντα και σε θερμίδες.
Παρά τις αντικρουόμενες απόψεις των ειδικών σχετικά με την ωφελιμότητα ή μη των διαιτητικών προϊόντων, η πλειοψηφία τους υποστηρίζει ότι τα προϊόντα ‘light’ μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην καταπολέμηση της παχυσαρκίας και την πρόληψη ασθενειών εφόσον, όμως, καταναλώνονται με μέτρο. Σημαντικό ρόλο παίζει η ενημέρωση και η σωστή επισήμανση των τροφίμων. O καταναλωτής πρέπει να γνωρίζει τη θερμιδική περιεκτικότητα των ‘light’ τροφίμων. Υπάρχουν προϊόντα ‘light’, όπως η μαγιονέζα ή η κρέμα γάλακτος και τυριών, που παρόλο που περιέχουν λιγότερο λίπος και θερμίδες από τα κανονικά, αντίστοιχά τους προϊόντα, εξακολουθούν να είναι τρόφιμα υψηλής θερμιδικής αξίας και πρέπει να καταναλώνονται σε μικρές ποσότητες και μόνο στα πλαίσια μιας ισορροπημένης διατροφής.
Όταν επιλέγετε, λοιπόν, να καταναλώσετε προϊόντα ‘light’ αποσκοπώντας σε απώλεια βάρους δεν πρέπει να ξεχνάτε:
– Να επιλέγετε προϊόντα που εκτός από χαμηλή περιεκτικότητα σε λίπος και ζάχαρη να είναι και μειωμένης θερμιδικής αξίας.
– Να καταναλώνετε τα διαιτητικά προϊόντα σε ίσες και όχι μεγαλύτερες ποσότητες από τα αντίστοιχα πλήρη προϊόντα.
– Να μην αυξάνετε την κατανάλωση άλλων τροφίμων παράλληλα με τη χρήση των ‘light’.
– Να εντάσσετε τα προϊόντα ‘light’ στα πλαίσια μιας θρεπτικά ισορροπημένης και ισοζυγισμένης διατροφής.
Γαζής Π. Γιώργος, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Πεφανερωμένης 9 Λευκάδα, τηλ. 2645022822, 6944373860
