Ο αιματοκρίτης είναι ένας βιολογικός δείκτης που εκφράζει το ποσοστό των ερυθρών αιμοσφαιρίων ανά μονάδα όγκου αίματος. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια είναι υπεύθυνα για τη μεταφορά οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών στα διάφορα μέρη του σώματος και μια μείωση στα επίπεδα αυτών μπορεί να έχει δυσμενείς επιπτώσεις για την υγεία.
Για τους ενήλικες, φυσιολογικές τιμές αιματοκρίτη θεωρούνται οι εξής:
- Για άντρες: 38,8-50%
- Για γυναίκες: 34,9-44,5%
Αν ο αριθμός των ερυθρών αιμοσφαιρίων είναι χαμηλότερος από τον κανονικό, οι αιματολογικές εξετάσεις θα δείξουν χαμηλό αιματοκρίτη. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα αναιμίας, τα οποία περιλαμβάνουν:
- εύκολη κόπωση
- δύσπνοια
- ταχυκαρδία
- αδυναμία συγκέντρωσης
- τάσεις λιποθυμίας.
Η αναιμία είναι η συνηθέστερη αιτία του χαμηλού αιματοκρίτη. Αιματοκρίτης κάτω από 30 υποδηλώνει μέτρια έως σοβαρή αναιμία. Συνήθως οφείλεται σε έλλειψη σιδήρου και για αυτό αποκαλείται σιδηροπενική αναιμία. Σ’ αυτή την περίπτωση πρέπει να ακολουθηθεί μια διατροφή με τροφές πλούσιες σε σίδηρο.
Αυτές είναι:
- Τα κόκκινα κρέατα, όπως το μοσχάρι και το χοιρινό, και δευτερευόντως τα πουλερικά (κοτόπουλο και γαλοπούλα).
- Τα όσπρια, ειδικότερα οι φακές, αποτελούν επίσης καλές πηγές σιδήρου, καθώς και τα αποξηραμένα φρούτα, οι ξηροί καρποί και τα σκούρα πράσινα φυλλώδη λαχανικά. Ωστόσο ο σίδηρος που βρίσκεται στις φυτικές τροφές (μη αιμικός) δεν απορροφάται τόσο καλά όσο αυτός που βρίσκεται στις ζωικές τροφές (αιμικός σίδηρος). Στην καλύτερη απορρόφηση του μη αιμικού σιδήρου η παρουσία βιταμίνης C και βήτα καροτένιου. Οι ουσίες αυτές υπάρχουν στα καρότα, στις πιπεριές, στην ντομάτα, στο λεμόνι και στο πορτοκάλι και καλό είναι τα φυτικά τρόφιμα που είναι πλούσια σε σίδηρο να συνοδεύονται με αυτές. Αντίθετα η παρουσία πηγών ασβεστίου (π.χ. τυρί) και οι τανίνες (τσάι, καφές, αναψυκτικά, κρασί) μειώνουν την απορρόφηση του σιδήρου και θα πρέπει να αποφεύγεται ο συνδυασμός τους με φυτικές πηγές σιδήρου.
- Τέλος, τροφές που αποτελούν επίσης καλή πηγή σιδήρου είναι τα ψάρια και τα θαλασσινά.
Ο χαμηλός αιματοκρίτης μπορεί να επίσης να οφείλεται και σε άλλες καταστάσεις, όπως σε έλλειψη βιταμινών ή ιχνοστοιχείων ή σε κάποια χρόνια ασθένεια.
Μπορεί επίσης να προκύψει όταν υπάρχει απώλεια αίματος. Η απώλεια αίματος από εσωτερική αιμορραγία (π.χ. έλκος) ή εξωτερική αιμορραγία (π.χ. τραύμα) μπορεί να ρίξει τον αιματοκρίτη σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Το ίδιο συμβαίνει όταν υπάρχουν επαναλαμβανόμενες μικρές αιμορραγίες (έλκη στομάχου, αιμορροΐδες κ.λ.π.). Οι γυναίκες είναι πιθανό να έχουν χαμηλό αιματοκρίτη, λόγω της απώλειας αίματος κάθε μήνα με την έμμηνο ρύση. Σε περίπτωση που η απώλεια αίματος είναι μεγάλη συνίσταται η λήψη συμπληρώματος σιδήρου.
Γαζής Π. Γιώργος, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Πεφανερωμένης 9 Λευκάδα, τηλ. 2645022822, 6944373860
