Αρχική Top Stories Το σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στη Σαλαμίνα

Το σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στη Σαλαμίνα

0

Ένα λιτό, λευκό σπίτι δίπλα στη θάλασσα. Ένα σπίτι που μοιάζει να είναι εκεί από πάντα. Που δεν στέκει σαν εμπόδιο δίπλα στο γαλάζιο στοιχείο, αλλά σαν αδερφικός φίλος του. Και αν αφεθείς για λίγο θα “ακουρμαστείς” τις ιστορίες και τα ποιήματα του Άγγελου, που λέει το ένα στο άλλο.

Επισκέφτηκα τη Σαλαμίνα, για πρώτη φορά, αν και κατοικώ όλη μου τη ζωή στον Πειραιά, μόλις πριν λίγες μέρες. Ντρέπομαι που το λέω, αλλά δεν είχα ιδέα ότι εκεί σε μια όμορφη και ήσυχη παραλία έζησε την τελευταία δεκαετία της ζωής του ο Άγγελος Σικελιανός. Στη βορειοδυτική πλευρά του νησιού, λίγα μόλις μέτρα από το μοναστήρι της Φανερωμένης (*), ένα από τα παλιότερα, αν όχι το παλιότερο θρησκευτικό μνημείο του νησιού, στη θέση ενός παλιού ανεμόμυλου, βρίσκεται το μικρό, δίπατο, λευκό σπίτι, δίπλα στο κύμα που φιλοξένησε τον Αλαφροΐσκιωτο ποιητή και τη δεύτερη σύζυγό του Άννα Καμπανάρη.

Δεν γνωρίζω αν το γεγονός ότι το μοναστήρι της Φανερωμένης, στο οποίο ανήκε το μικρό αυτό σπίτι, θύμιζε ή όχι στον ποιητή το ομώνυμο μοναστήρι της πολιούχου Φανερωμένης της γενέτειρας του, αλλά σαν αθεράπευτα ρομαντική λάτρης του νησιού μου, θέλω να πιστεύω πώς ναι … το επέλεξε για να είναι κοντά σε κάτι που θύμιζε Λευκάδα.

Ο Σικελιανός επισκέπτεται τη Σαλαμίνα και το μοναστήρι της Φανερωμένης το 1933 και εντυπωσιάζεται από την ηρεμία και την ομορφιά του τοπίου. (Φυσικά δεν υπήρχαν τότε στην απέναντι ακτή, παρά ψαροχώρια ίσως και όχι κακόγουστες και τσιμεντοχτισμένες μικρές πολιτείες). Ζήτησε λοιπόν να του παραχωρηθεί το μικρό οίκημα της παραλίας, χτισμένο στη θέση ανεμόμυλου, που έως τότε το χρησιμοποιούσε το μοναστήρι σαν βοηθητικό χώρο. Έτσι κι έγινε.

Πριν τη χρήση του από το μοναστήρι, από το 1878 μέχρι το 1881, το σπίτι χρησιμοποιήθηκε ως Διοικητήριο του Ναυστάθμου, που φιλοξενούνταν στον όρμο της Φανερωμένης πριν μεταφερθεί στον όρμο Παλουκίων, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα.

Το 1938, ο Σικελιανός, γνωρίζει και παντρεύεται την Άννα Καμπανάρη, με την συγκατάθεση της πρώτης συζύγου του Εύας Πλάμερ και του πρώτου συζύγου της Άννας, Γιώργου Καραμάνη. Έζησε μαζί της μέχρι το τέλος της ζωής του, το 1951 και τον περισσότερο καιρό σε αυτό το σπιτάκι στη Σαλαμίνα.

Πρόκειται για ένα δίπατο λευκό σπίτι, ακριβώς δίπλα στη θάλασσα, με μπλε πόρτες και παράθυρα. Ο χώρος γύρω του ανοιχτός, τον χαϊδεύει το κύμα από τη βορινή πλευρά του. Μια εξωτερική σκάλα οδηγεί στο δεύτερο όροφο, μικρότερο από το ισόγειο και σε μια μικρή αυλή που βλέπει στο μοναστήρι. Ένα αλμυρίκι δίνει σκιά την ώρα της δύσης. Ανάμεσα στο σπίτι και το μοναστήρι υπάρχει ένα ακόμα σπίτι, η απέραντη έκταση της καταπράσινης παραλίας κι ο παραλιακός δρόμος που αποκτά κίνηση τους καλοκαιρινούς μήνες και όταν το μοναστήρι δέχεται επισκέψεις.

Το σπίτι μετά το θάνατο του Σικελιανού ερήμωσε. Το 1991, σαράντα χρόνια μετά το θάνατο του ποιητή, σε σχετική εκδήλωση στη Σαλαμίνα η Άννα Καραμπάνη, στα ενενήντα της χρόνια, εξέφρασε την επιθυμία να αναστυλωθεί το μικρό σπιτάκι και να γίνει μουσειακός χώρος αφιερωμένος στον Άγγελο Σικελιανό, δωρίζοντας η ίδια προσωπικά αντικείμενα του ποιητή. Η αποκατάσταση του σπιτιού από το Δήμο της Σαλαμίνας και την Εφορεία Νεοτέρων Μνημείων Αττικής ξεκίνησε το 2003 και ολοκληρώθηκε το 2006. 7 Σεπτεμβρίου 2006 έγιναν τα εγκαίνια του χώρου, όμως δυστυχώς η Άννα δεν πρόλαβε να δει την ολοκλήρωση της επιθυμίας της καθώς απεβίωσε τον Μάιο του ίδιο χρόνου.

Στο σπίτι υπάρχουν έπιπλα, κειμήλια, φωτογραφίες, επιστολές και άλλα αντικείμενα από την κοινή ζωή του ζευγαριού.

Το σπίτι το 1960 από το φωτογραφικό αρχείο ΕΛΙΑ

Λίγα μέτρα από το σπίτι βρίσκεται και η προτομή του Άγγελου Σικελιανού, τοποθετημένη εκεί, σύμφωνα με την επιγραφή από την Ομοσπονδία Εκδρομικών Σωματείων Ελλάδας, τον Οκτώβρη του 1966.

Αν και ο χώρος θεωρητικά λειτουργεί ως μουσείο, δεν υπήρχε πουθενά σχετική πινακίδα με πληροφορίες για τις τυχόν ώρες επίσκεψης σε αυτό, οπότε υποθέτω ότι γενικά δεν είναι επισκέψιμος. Από ένα μικρό, θολό από την πολυκαιρία, παραθυράκι στο πίσω μέρος του σπιτιού, προς τη μεριά της θάλασσας, μπόρεσα να διακρίνω μια μόνο φωτογραφία της Άννας και του Άγγελου κρεμασμένη στον τοίχο και δεν ξέρω γιατί, αλλά μου θύμισε εκείνο το μοναχικό σακάκι, το κρεμασμένο σε ένα καρφί στον τοίχο, σε ένα ερειπωμένο σπίτι στα Πλατύστομα, αν και δεν σχετίζεται με τον ποιητή. Η εγκατάλειψη ίσως …

Ο Άγγελος Σικελιανός έζησε επίσης στην Αθήνα, στους Δελφούς, στη Συκιά Κορινθίας και φυσικά στη Λευκάδα, στη χώρα και στο νησάκι του Αγίου Νικολάου στα Δέματα. Μιλώντας για εγκατάλειψη, το σπίτι του στη χώρα της Λευκάδας, χρόνια αφημένο στην τύχη του, βρίσκεται σήμερα υπό ανακαίνιση με την προοπτική να χρησιμοποιηθεί σαν “χώρος γραμμάτων και πολιτισμού”, ενώ ο κήπος του φιλοξενούσε στο παρελθόν μικρό θεατράκι.

* Η Ι. Μονή Φανερωμένης στη Σαλαμίνα ιδρύθηκε το 1682 από τον Λάμπρο Κανέλο (μετέπειτα Όσιο Λαυρέντιο) όταν αφού έφτασε με θαυματουργό τρόπο στη Σαλαμίνα μετά από όραμα, το 1640, βρήκε στα ερείπια παλιότερου εγκαταλελειμμένου μοναστηριού θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Κατά τη διάρκεια των αγώνων του 1821 λειτούργησε και ως νοσοκομείο των αγωνιστών. Εκεί φιλοξενήθηκε η Βιβλιοθήκη και το Τυπογραφείο των Αθηνών. Το 1944 μετατράπηκε σε γυναικεία μονή. Το μοναστήρι φιλοξενεί – τι σύμπτωση – μικρό ζωολογικό κήπο με ελάφια, παγώνια και πουλιά.

Κείμενο – Φωτογραφίες: Σκλαβενίτη Χρυσούλα

Πηγή

Προηγούμενο άρθροΠαραιτήθηκε από δημοτικός σύμβουλος ο βουλευτής Λευκάδας Θανάσης Καββαδάς
Επόμενο άρθροΕλληνική Μαθηματική Εταιρεία: Διάλεξη με τον Νίκο Λυγερό στην Λευκάδα