Του Δρ. Ξενοφώντα Βεργίνη
Συμπληρώνεται σχεδόν ένας μήνας όταν η φίλη της καρδιάς μας, φίλη δική σας και γνωστή σε όλους η μεγάλη Βιβέτ, μαςέφυγε για το μακρύ ταξίδι της αιωνιότητας, τόσο αθόρυβα και υπερήφανα, όσο σιωπηράκαι δημιουργικά ζούσε.
Βιβέτ Κακλαμάνη – Τσαρλαμπά.
Λατρευτή σύζυγος του φίλου μας Σωκράτη Κακλαμάνη, αξιολάτρευτη μητέρα της φίλης μας Κατερίνας και των αδελφών της Γιάννη και Αλέξανδρου, κόρη του ευγενούς και πολιτικού Μάρκου Τσαρλαμπά, ταξιδεύει πια αγκαλιά με τον αλαφροϋσκιωτο του ποιητή προς την αιωνιότητα.
Βιβέτ, μια αρχόντισσα, μια πραγματική κυρία, μια υπέροχη σύζυγος, μια στοργική μητέρα και γιαγιά. Μια διακεκριμένη επιστήμων πολυσπούδαστη, πολύγλωσση και εμβριθής φιλόλογος, ερευνήτρια, μεταφράστρια και κριτικός του έργου του μεγάλου εθνικού ποιητή του νου και της καρδιάς μας, του δικού μας και δικού της ποιητή Λευκαδίτη Άγγελου Σικελιανού.
Η παρουσία της πάντα διακριτή και διακριτική γέμιζε το χώρο, φυσικό και επαγγελματικό και ενέπνεε σεβασμό καιεμπιστοσύνη.
Βαθυστόχαστη σε σκέψη και επιστημονική γνώση, ευαίσθητη στην ψυχή και άψογη σε κοινωνική συμπεριφορά, εκφραζόταν με δικαία κρίση για όλους. Ζούσε συγκινησιακά το δικό της δρόμο, σιωπηλά και απέριττα.
Τη Βιβέτ, τηγνώρισα καλύτερα όταν δουλέψαμε μαζί για να παρουσιάσουμε σε Συμπόσιο στους Δελφούς, ένα μέρος της δουλειάς μας, που αφορούσε ανέκδοτα χειρόγραφα και ποιήματα και αισθηματικές προσωπικές επιστολές προς την ωραιοτάτη λατρευτή του ΙσμήνηΔ-Κ, μέλος και ενίοτε κορυφαίας του χορού των Δελφικών θεατρικών παραστάσεων του 1927 και του 1930! Αυτά τα ανέκδοτα και αυθεντικά κείμενα του Σικελιανού βρίσκονται στα χέρια μου. Πρέπει δε να ομολογήσω ότι με επαίνεσε πολλές φορές για την αγορά και τη φύλαξη τους,όπως,επίσης, με επαινούσε αδιάκοπα,που ως βουλευτής, κατάφερα να αγορασθεί από την Εθνική Τράπεζα η οικία του Σικελιανού, να γίνει η δωρεά της στο Δήμο και να αξιοποιηθεί ως Μουσείο Άγγελου Σικελιανού.
Η Βιβέτ διακρινόταν για την βαθιά της παιδεία…. Παιδεία πανανθρώπινη.
Είχε αρετή καιαυθεντικότητα! Ήταν φανατική οπαδός της αλήθειας, της συνέπειας και της ελευθερίας με κανόνες δημοκρατικής αγωγής! Άκουγε προσεκτικά και αναζητούσε πάντα την αλήθεια. Διαρκής προσπάθεια και πόνος της, η αναζήτηση της αλήθειας, που ακολουθούσε το ρίσκο της αμφισβήτησης και κατέληγε σε βαθιά έρευνα αποδεικτικών στοιχείων ταυτοποίησης γεγονότων και ανθρώπων.
Κατά τις συζητήσεις μας διέκρινα τον εσωτερικό της σεβασμό στον άνθρωπο, χαρακτηριστικό της ωριμότητας.Προσωπικά ουδέποτε διέκρινα σκοπιμότητα και προσωπική ιδιοτέλεια. Αντίθετα, η συμπεριφορά της με βλέμμα διεισδυτικό αντανακλούσε την πραγματική και αυθεντική κρίση της για τους άλλους, πάντα μπροστά πάντα καθαρά και χωρίς υπονοούμενα. Πάντα με υπευθυνότητα.
Με διψασμένη την ψυχή και ανήσυχο το μυαλό, υπηρετούσε την επιστήμη και την έρευνα, ως καταφύγιο δικαίας κρίσης! Δικαίωνε δε τα συμπεράσματά της, όχι μόνο με την λογική των επιχειρημάτων της, αλλά και με τους παλμούς της καρδιάς της, που συλλάμβανε τα κρυφά και τα αθέατα!
Η φωνή της ψυχής της, σε γέμιζε ελπίδα και οι διεισδυτικές προσεγγίσεις και παρατηρήσεις σε θέματα και προβλήματα της καθημερινότητας,σου δημιουργούσαν εμπιστοσύνη και αισιοδοξία.
Η Βιβέτ, δεν ήταν άνθρωπος του εντυπωσιασμού, αλλά ήταν η ίδια εντυπωσιακή: Σε εμφάνιση, σε συμπεριφορά, σε μυαλό, σε ιδέες, σε σκέψεις και τρόπους ζωής. Μου έλεγε, σχεδόν πάντα, όταν συναντιόμαστε και ιδιαίτερα όταν με έβλεπε προβληματισμένο: «Ξενοφών μη στεναχωριέσαι. Δεν ζητάμε μεγάλα πράγματα από τη ζωή, τα μικρά αναζητούμε, που όμως κάνουν τη ζωή μας μεγάλη και ενδιαφέρουσα».
Μισούσε τη δουλοπρέπεια. Ήταν ενάντια στην απόλυτη και αυταρχική εξουσία από όπου κι αν προερχόταν. Ήταν ενάντια στους καιροσκόπους, σε τυχοδιώκτες, σε πειθήνια όργανα και πρόσωπα, που ανέρχονται στην επαγγελματική,κοινωνική και πολιτική ιεραρχία και συμπεριφέρονται ή και αποφασίζουν χωρίς ηθικούς φραγμούς και κανόνες για το τι πρέπει να κάνουμε, πως να σκεφτόμαστε, πως να ενεργούμε και ακόμη πως να αισθανόμαστε.
Ήταν υπέρ της κριτικής διανόησης και μακριά από τον συγκεντρωτικό-γραφειοκρατικό έλεγχο, που αποβλέπει στην καθυπόταξη του ατόμου και της κοινωνίας. Συμφωνούσαμε ότι η κοινωνία απαιτεί απελευθέρωση της διανοητικής πρακτικής και της πνευματικής δημιουργίας. Δηλαδή, η κοινωνία να βρίσκεται έξω από κάθε επιβαλλόμενη κηδεμονία και γραφειοκρατική δικτατορία στη σκέψη και την ανθρώπινη βούληση. Αυτό που η κοινωνία χρειάζεται, είναι το μέτρο και ο σεβασμός στον άνθρωπο.
Στις συζητήσεις μας, η Βιβέτ και εγώ, συμφωνούσαμε, ότι όλοι μας, έχουμε χρέος να συμβάλλουμε στην προώθηση των μεγάλων αρετών και αξιών, που χαρακτηρίζουν το λαό μας, τον τόπο μας και τους ανθρώπους του. Θυμάμαι, τις σοβαρές συζητήσεις που είχαμε πάνω στα καίρια θέματα, που ταλανίζουν ιδιαίτερα τον μικρό μας τόπο, τη Λευκάδα μας και τους ανθρώπους της. Συμφωνούσαμε ότι οφείλουμε να προωθούμε δραστηριότητες που επηρεάζουν, εκσυγχρονίζουν καιαναπτύσσουν την πορεία του τόπου και τη τύχη των ανθρώπων που ζουν και δραστηριοποιούνται. Και στο θέμα αυτό, κάναμε πολλές σκέψεις και υφαίναμε μελλοντικά σχέδια. Με επαινούσε για τις πρωτοβουλίες μου και με ενθάρρυνε στις ενέργειες μου να αλλάξω κάπου τον μικρόκοσμο στην καθημερινότητά μας. Και τότε, θυμάμαι, ότι ύψωνε τη φωνή της, για να μου υπενθυμίσει κάτι στο οποίο απόλυτα συμφωνούσαμε. Δηλαδή, ότι για να αλλάξουμε τον κόσμο πρέπει πρώτα να αλλάξουμε το μέσα μας… τον εαυτό μας.
Να ξεχάσουμε πρέπει τον κακό εγωισμό μας, που μας τυφλώνει να δούμε καθαρά και κατάματα την αλήθεια και να αισθανθούμε ταπεινοί στο σύμπαν και στον κοινωνικό χώρο.
Συμφωνούσαμε ότι τον κόσμο δεν είναι δυνατό να τον αλλάξουμε, ούτε γίνεται, μα ούτε και το μπορούμε!Τον εαυτό μας, όμως και γίνεται και το μπορούμε,αφήνοντας πίσω τον άκρατο εγωισμό και την κρυμμένη σκοπιμότητα. Τέλος, συμφωνούσαμε ότι η ζωή δεν τελειώνει εδώ, συνεχίζεται με το πέρασμά μας από την ανάσταση.Και αυτό είναι μια αλήθεια!
Αγαπητέ Σωκράτη, προχθές βράδυ ήρθε ηΒιβέτ, ως οπτασία και ως «αλαφροϊσκιωτος»και μου ζήτησε να επιμεληθώ την δημοσίευση των ανέκδοτων κειμένων και στίχων του αγαπημένου σου ποιητή Άγγελου Σικελιανού προς τη λατρευτή του Ισμήνη και να δωρίσω τα αυθεντικά πρωτότυπα στο μουσείο Σικελιανού.Όπως,επίσης, μου ζήτησες να δώσω τα πρωτότυπα των επιστολών μου προς τους Διοικητές Τραπεζών και ειδικότερα προς τον τότε Διοικητή της Εθνικής Τράπεζας Τάκη Αράπογλου. Οι επιστολές φανερώνουν πως πέτυχα να αγοραστεί η τότε καταρρέουσα «οικία Σικελιανού», να χαριστεί στο Δήμο Λευκάδας και να μετατραπεί σε Μουσείο Άγγελου Σικελιανού! Όπως συχνά μου έλεγες: «Ξενοφών η επιτυχία σου αυτή σε καθιστά ευεργέτη του τόπου μας, της αγαπημένης μας Λευκάδας».
Προχθές βράδυ, σε βεβαίωσα ότι θα το κάνω. Σήμερα, στην εκκλησία, ενώπιον θεού και ανθρώπων, επαναλαμβάνω τη διαβεβαίωση που σου έδωσα. Και όχι μόνο αυτό,αλλά θα κάνω και ό,τι μπορώ για να διεθνοποιήσουμε τη λειτουργία του μουσείου, που ήταν και δική σου σκέψη και θέληση.
Αυτά τα λίγα λόγια, ήθελα να προσθέσω για τη Βιβέτ και θα μου το συγχωρήσετε το εκκλησίασμα, όλοι εσείς, που σας υποβάλλαμε(η κυρία Βιβή Κοψιδά – Βρεττού και εγώ) στη βάσανο, όρθιοι να μας ακούσετε.Επίσης,να ζητήσω και τη συγγνώμη από την οικογένεια της Βιβέτ και ιδιαιτέρως από την αδελφή της Ρένα, το γιό της Αλέξανδρο και την αγαπημένη της και δική μου αγαπημένη, εγγονή της Αλεξία, γιατί τα όσα είπα φαντάζουν πενιχρά έναντι των όσων εκείνοι είπαν, κατά την εξόδιο ακολουθία της Βιβέτ.Ήταν λόγια θερμά και πονεμένα, λόγια προφητικά, που είπαν η αδελφή της Ρένα και ο γιός της Αλέξανδρος αλλά και τα όσα με σπαραγμό ψυχής και καυτά δάκρυα, με ουράνια φωνή, διατύπωσε η αγαπημένη της εγγονή Αλεξία.
Ομολογώ ότι εκείνο το καυτό μεσημεριανό του Ιουλίου στην εκκλησία τουΑ΄ Νεκροταφείου Αθηνών δεν μπορεί να ξεχασθεί.
Κι εσύ, φίλε Σωκράτη, θα μου επιτρέψεις να διαβάσω το ποίημα του Άγγελου Σικελιανού, αφιερωμένο στην Ισμήνη του, ως δική σου αφιέρωση στη Βιβέτ, τη δική σου Ισμήνη, που έγραψε ο ποιητής στις 14 Μαΐου 1935 και του οποίου το πρωτότυπο βρίσκεται σταχέρια μου.
Αγαπητοί μου σ’αυτή την ύστατη στιγμή ας δανειστούμε την καλοκαρδία και την αυθεντικότητα του νου και της καρδιάς της Βιβέτ και ας κρατήσουμε ζωντανή τη μνήμη της και όποτε θα κοιτάμε στον ουρανό θα βλέπουμε το αστέρι – Βιβέτ.
πηγή: Τα Νέα της Λευκάδας
