ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΜΕΓΑΝΗΣΙΩΤΗ ΖΩΓΡΑΦΟ, ΠΟΙΗΤΗ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΗ κ. ΓΙΩΡΓΟ ΦΕΡΕΝΤΙΝΟ

 Συζητώντας με τον Γιώργο Φερεντίνο …

 *Του Σωτήρη Κων. Κάτσενου

 Ο επιτυχημένος και καταξιωμένος συγγραφέας, ποιητής και ζωγράφος, αγαπητός μου φίλος, Γιώργος Φερεντίνος φιλοξενείται σήμερα στα «Ν. τ. Λ» και μιλάει μαζί μου για όλους και για όλα! Με αφορμή την παρουσίαση του νέου βιβλίου του με τίτλο «One Way Ticket» στην Αθήνα (Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών) την Κυριακή 19 Μαΐου 2024, σας παρουσιάζω, αγαπητοί μου αναγνώστες, τον πολυβραβευμένο Μεγανησιώτη λογοτέχνη, Γιώργο Φερεντίνο!

 Γιώργο, ξεκινώντας τη συζήτησή μας και χωρίς άλλα λόγια θα σου πω κάτι από καρδιάς, φίλε! Ό, τι υποκλίνομαι για μια ακόμη φορά στο έργο του συγγραφέα, του φίλτατου Γιώργου Φερεντίνου!

 Πάμε, εκλεκτοί μου αναγνώστες, να δούμε και να διαβάσουμε, τι μοιράστηκα με τον Γιώργο, μέσα απ’ αυτή τη συνέντευξη – συζήτησή μας …

 Ερώτηση: Αγαπητέ φίλε Γιώργο. Δεν είναι η πρώτη φορά που βρισκόμαστε, με πυρήνα πάντα της κουβέντας μας την πορεία σου στη λογοτεχνία, στην ποίηση και γενικά στην τέχνη. Ξέρω ότι περισσότερο από τέσσερις δεκαετίες διακονείς στην πεζογραφία και στον ποιητικό λόγο. Αυτό που με εκπλήσσει, είναι ότι όσο περνούν τα χρόνια αντί να μειώσεις που λέμε ταχύτητα, με δεδομένη την παρουσίαση του βιβλίου σου “ONE WAY TICKET” στην Αθήνα, γίνεσαι όλο και πιο δραστήριος. Θέλω το σχόλιό σου.

Απάντηση: Ο Ντε Λα Κρουά είχε πει πως από τις προσδοκίες, τις αυταπάτες μας και τα πράγματα που ονειρευόμαστε να κάνουμε, ίσως λιγότερα από τα μισά θα βγουν αληθινά. Πολύ δε περισσότερο, όταν δεν αναφέρεσαι σε υλικές κατακτήσεις, αλλά σε κατακτήσεις που έχουν αποδέκτη τον απέραντο, υπέροχο και ανεξερεύνητο ακόμη χώρο της τέχνης. Έτσι λοιπόν, ίσως διαισθητικά, βλέποντας τις δεκαετίες που είπες να φεύγουν και οι στόχοι που ονειρεύτηκες να φαντάζουν ακόμη μακριά, να

επιταχύνεις για να προφτάσεις όσο σου φωνάζουν και σε προκαλούν.

Ερώτηση: Γιώργο ξέρω ότι διάβηκες και περπάτησες με πολλά βραβεία και διακρίσεις στο χώρο της ποίησης και της ζωγραφικής. Όμως εδώ, θέλω ξανά να σε ρωτήσω για το βιβλίο που τις 19 του Μάη, ημέρα Κυριακή, στις 11 το πρωί, θα παρουσιάσεις στην ιστορική αίθουσα της εταιρείας Ελλήνων λογοτεχνών. Πες μας λοιπόν κάτι για το βιβλίο.

Απάντηση: Σωτήρη είναι το βιβλίο “ONE WAY TICKET” που με μεγάλη επιτυχία παρουσιάσαμε, με εσένα μάλιστα συντονιστή, το περασμένο καλοκαίρι στο κηποθέατρο της Λευκάδας. Στην Αθήνα, παρά τα χρόνια που πέρασαν από την πρώτη έκδοση, δεν έχει γίνει ακόμη παρουσίαση. Έτσι αποφασίσαμε με τον εκδότη και εδώ θα ήταν παράληψη να μη σε ευχαριστήσουμε που για δεύτερη φορά θα τιμήσεις τη φιλία στην παρουσίαση σαν συντονιστείς.

Ερώτηση: Γιώργο μην με ευχαριστείς καθόλου. Άλλωστε δε θα μπορούσα με τίποτε να αρνηθώ στην πρόσκληση σου. Πες μας λοιπόν ξανά λίγα λόγια γι αυτήν την τρομερή ιστορία, που από ότι ξέρω μεταφράστηκε αγγλικά και βρίσκεται ήδη σε χέρια ατζέντηδων στην Αμερική, με σκοπό τη διεθνή κυκλοφορία του βιβλίου.

Απάντηση: Το βιβλίο, είναι πέρα για πέρα βασισμένο σε πραγματικά ντοκουμέντα. Ο πρωταγωνιστής, αφού είχε διαβάσει δικά μου πεζογραφήματα, μου εμπιστεύτηκε αυτήν την ιστορία όταν τον συνάντησα εδώ και αρκετά χρόνια στο Μοντερέι της Καλιφόρνια. Είναι μια δραματική ανθρώπινη περιπέτεια και ένα θα έλεγα οδοιπορικό που ξεκινά στον εμφύλιο και τελειώνει τρεις δεκαετίες μετά. Τα μηνύματα του βιβλίου είναι διαχρονικά και θα ευχόμουν τούτη η πολύπαθη χώρα που πάντα τρώει τις σάρκες της, να μην ξαναζήσει γεγονότα όπως αυτά που καταγράφονται στο βιβλίο. Όσο για την μετάφραση και τους ατζέντηδες, είμαστε σε πολύ καλό δρόμο και σύντομα θα έχουμε ευχάριστα νέα.

Ερώτηση: Γιώργο, ο Ευριπίδης έλεγε πως οι Θεοί και οι Μοίρες φρόντισαν στη ζωή να γίνονται πράγματα που δεν έπρεπε να γίνουν και δε γίνονται πράγματα που έπρεπε να γίνουν. Μήπως λοιπόν, όπως πολύ ωραία αφήνεις να εννοηθεί στο βιβλίο, απουσιάζουμε από πρωτοβουλίες και αποφάσεις που θα άλλαζαν τη ζωή και την τύχη μας;

Απάντηση: Πολύ ωραία ερώτηση, και θέλει φίλε μου Σωτήρη μεγάλη ανάλυση. Ξέρεις, η θεολατρία και η μοιρολατρία είναι πιστεύω οι χειρότεροι σύμβουλοι για να δικαιολογούμε πράξεις και εγκλήματα που δε συνάδουν με πολιτισμό, εξέλιξη και ευημερία. Ίσως εκεί ο Ευριπίδης να βρήκε ένα αποκούμπι μια εύκολη διέξοδο και δικαιολογία, για να βάλουμε και να κρύψουμε κάτω από το χαλί, όσα μας κάνουν και κοκκινίζουμε σαν ανθρώπινο γένος. Σήμερα, εβδομήντα χρόνια μετά την ίδρυση του ΟΗΕ, και την ομόφωνη τότε απόφαση να μην ξαναγίνει πόλεμος, ο

πλανήτης έχει γίνει ένα απέραντο πεδίο βολής. Ξεχάσαμε τα τερατουργήματα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και οι αριθμοί των νεκρών αναφέρονται πια σαν γεγονός σύνηθες και καθημερινός. Αυτό όμως που με λυπεί βαθύτατα είναι ότι οι αποκεφαλισμοί και οι σωροί των νεκρών στα αποκρουστικά πια δελτία ειδήσεων, είναι μια καθημερινή εικόνα που μετατρέπει πια τις νέες γενιές σε απαθείς θεατές του αίματος και της βίας.

Ερώτηση: Γιώργο, ξέρω ότι είσαι παλιό και εξέχων μέλος της ιστορικής εταιρείας Ελλήνων λογοτεχνών. Πώς βλέπεις με τα μάτια και την εμπειρία της εταιρείας την πορεία και τα λογοτεχνικά δρώμενα στη χώρα;

Απάντηση: Φίλε μου Σωτήρη, πολύ σοφά και προφητικά ο μετριοπαθέστατος Σωκράτης όταν τον ρώτησαν γιατί δε γράφει στο χαρτί αυτά που λέει, είχε πει πως μάλλον το χαρτί, ίσως αξίζει περισσότερο από τα λόγια που θα γράψει πάνω. Οι εποχές λοιπόν που χειροκροτούσαν τον Παλαμά και τον Σικελιανός, έχουν παρέλθει προ πολλού. Όχι πως σήμερα υστερούμε από λόγιους και άξιους εκφραστές του λόγου και της τέχνης. Μα ο κόσμος, όταν κοπαδοποιείται προσπερνά αδιάφορος τα του πολιτισμού και αρέσκεται να χειροκροτά ανούσια τηλεπαιχνίδια, πολιτικές αρένες και διαμάχες που στήνονται έξυπνα, έντεχνα και θεατρικά. Έτσι δεν έχει το χρόνο να εμβαθύνει, να αναλύσει, να ξεκόψει από τον όχλο και την μάζα και να

ξεχωρίσει αυτούς που φέρνουν μηνύματα πολιτισμού και ευπρέπειας. Όσοι άνθρωποι του πνεύματος και της τέχνης καταπιάστηκαν με την πολιτική και τα κοινά, τους κατάπιαν οι μυλόπετρες του χώρου και η προσφορά τους χάθηκε.

Ερώτηση: Γιώργο, σε αυτό το σημείο θα μου επιτρέψεις να σε ρωτήσω και να έχω τη δική σου άποψη για το τεράστιο θέμα της μετανάστευσης που γιγαντώνεται και προβληματίζει. Είναι τόσο επίκαιρο και μεγάλο, που δεν μπορώ να αποφύγω την ερώτηση.

Απάντηση: Σωτήρη, δεν νομίζω πως με την απάντηση μου θα σε κάνω σοφότερο. Δυστυχώς οι μετακινήσεις των λαών πολλές φορές επιβάλλονται για λόγους που θέλουν πολλή συζήτηση. Είτε είναι πόλεμοι, είτε είναι κλιματικές αλλαγές, είτε ανάγκες επιβίωσης, ήταν, είναι και θα είναι πάντα αναπόφευκτες. Αν ξεκινήσουμε από τους Δωριείς, μέχρι τους Βίκινγκς, αλλά και την πρόσφατη θα έλεγα κατάκτηση της Δύσης, οι πληθυσμοί μετακινούνται διαρκώς. Φυσικά, κάθε εποχή και με τα δικά της δεδομένα. Στην αρχαία Ελλάδα για παράδειγμα, δε γινόσουν εύκολα

αποδεκτός αν ήσουν ξένος και η απονομή ισοπολιτείας δεν ήταν εύκολο πράγμα. Η ιθαγένεια τότε δίνονταν πολύ δύσκολα. Σήμερα όμως, οι ανάγκες και οι μάζες που μετακινούνται είναι πολύ μεγαλύτερες. Οι σύγχρονες δυτικές κοινωνίες βλέπουν ένα θεοκρατικό Ισλάμ να γιγαντώνεται και νιώθουν πως η ευμάρεια, η κουλτούρα και η ελευθερία τους απειλούνται. Λύσεις εύκολες σίγουρα δεν υπάρχουν. Δικαίωμα στη ζωή έχουν όλοι. Και εδώ μάλλον η σύγκρουση είναι αναπόφευκτη. Όσο για την Ελλάδα, πιστεύω πως αν κρατήσουμε συνοχή και δε χαθούμε σαν νεομετανάστες, σίγουρα θα επιζήσουμε.

Ερώτηση: Γιώργο, αφήνοντας λίγο το βιβλίο στην άκρη, θέλω να μπω συνταξιδιώτης στο καράβι που σε πήρε από το Μεγανήσι και διαβαίνοντας τον Πόντε της Λευκάδας με μπουνάτσες και μποφόρια που λέει και κάποιο τραγούδι, να σεργιανίσουμε μαζί στον κόσμο της ζωγραφικής. Έχοντας λοιπόν νωπές ακόμη τις εικόνες από τις υπέροχες θαλασσογραφίες σου και τα ξεχωριστά έργα και χρώματα που είχες παρουσιάσει στην έκθεση ζωγραφικής που έκανες πέρυσι στη Λευκάδα, θέλω να κάνουμε μια στάση και μια αναδρομή στο χώρο που σε έχει πια καθιερώσει και έξω από την Ελλάδα.

Απάντηση: Σωτήρη μου, μακρύ το ταξίδι και οι φουρτούνες που είπες πολλές. Όμως είναι υπέροχο, διότι πέρα από τον ανταγωνισμό είσαι πάντα αντιμέτωπος με τα δικά σου όνειρα και τις αναζητήσεις. Χωρίς λοιπόν καμία διάθεση αυτοπροβολής, από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου να κρατά μολύβι και χαρτί, πάντα η απεικόνιση του όγκου στο χώρο, μα και το παιχνίδι της σκιάς με το φως, ήταν ένας αγώνας που δεν είχε ούτε έχει τέλος. Οι διακρίσεις από την εποχή του γυμνασίου ακόμη, με πρώτο πανελλήνιο βραβείο της σχολής A.B.C. το 1967, είναι πολλές και δεν θα τις αναφέρω. Όμως αξίζει να κάνω στάση στο 1978, όταν παρουσιάζοντας 30 έργα μου, τόλμησα την πρώτη έκθεση ζωγραφικής, στο μακρινό Βανκούβερ, στο δυτικό Καναδά. Έκτοτε στα υπόλοιπα 46 χρόνια που πέρασαν μέχρι σήμερα, ακολουθούν άλλες 40 ατομικές, και πολλές συμμετοχές σε ομαδικές εκθέσεις. Τα έργα πλησιάζουν αισίως τα 2.000, και αν τα πλαισιώσουμε και με 12 βιβλία ποίησης λογοτεχνίας, αφήνοντας έξω την εύπλαστη διακοσμητική γλυπτική, πιστεύω πως γίνονται όλα μαζί, ένα αρκετά μεγάλο πακέτο προσφοράς.

Ερώτηση: Γιώργο, εδώ θα σε ρωτήσω για τα περίφημα πέντε βραβεία Καββαδία, που σε ισάριθμους διαγωνισμούς, και μάλιστα χωρίς πολιτικές πλάτες όπως λες, σου έχουν απονεμηθεί από το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας.

Απάντηση: Σωτήρη, εδώ μάλλον η δημοσιογραφική σου μύτη, μύρισε μπαρούτι και ψάχνεις για φυτίλι. Τα βραβεία τότε, και λέω τότε διότι για πολλούς και ευνόητους λόγους, δεν ξανάγιναν. Τα χρήματα λοιπόν ήταν πολλά, όπως πολλοί ήταν και οι παράγοντες. Συναυλίες, έπαθλα, δεξιώσεις, και οι μνηστήρες της πρώτης γραμμής, αρχικαπεταναίοι, αρχιμηχανικοί και σημαίνοντα πρόσωπα ναυτιλιακών γραφείων, με πολιτικές γνωριμίες και δωρεές. Εκεί δόθηκαν μάχες με τις κριτικές επιτροπές, διότι ο καθένας ήθελε κορνιζαρισμένο το βραβείο να κοσμεί το γραφείο του. Εγώ πολιτικές πλάτες δεν είχα, και όπως πολύ καλύτερα γνωρίζεις, στην Ελλάδα χωρίς αυτές δεν πας πουθενά. Εδώ θα μου επιτρέψεις να μην μπω σε λεπτομέρειες, μα θα σταθώ στον Θάνο Μικρούτσικο, που με προτροπή του έγινε το περίφημο CD «ΧΩΡΙΣ ΣΤΕΡΙΕΣ» που υπάρχει στο YouTube. Είναι δώδεκα μπαλάντες σε ποίηση δική μου, που τραγουδούν ο Κώστας Θωμαΐδης και η Μαρία η Καραντζόγλη. Η μουσική είναι του Χρυσόστομου του Κονιδάρη.

Ερώτηση: Γιώργο, η επόμενη ερώτηση είναι αρκετά προσωπική, μα επειδή ξέρω πόσο δύσκολος είναι ο επαναπατρισμός, πώς τελικά τα κατάφερες και μας έμεινες στην Ελλάδα;

Απάντηση: Οι παράγοντες Σωτήρη σίγουρα είναι πολλοί. Μα θα μείνω στο ποίημα του Καβάφη. Η Ιθάκη μας λοιπόν, είναι τόσο μοναδική, όσο μοναδικό είναι και το ωραίο ταξίδι που μας έδωσε. Από τους δρόμους που παίξαμε, σκοντάψαμε και μεγαλώσαμε δεν θα δραπετεύσουμε ποτέ. Στις ίδιες γειτονιές θα τριγυρνάμε, και στην ίδια θάλασσα θα κάνουμε βουτιές. Ίσως γι’ αυτό σου άρεσαν οι θαλασσογραφίες μου. Διότι αν κοιμήθηκες σε μια βάρκα, με το φλοίσβο να παίζει μουσική και τη θάλασσα να αλλάζει χρώμα κάθε λεπτό, τότε ο χώρος γίνεται ιδιαίτερος και αφήνεις πάνω του, ένα κομμάτι απ’ την ψυχή και την αγάπη σου.

Ερώτηση: Γιώργο, σ’ αυτήν την πολύχρονη και γεμάτη ταξίδια και εικόνες διαδρομή, υπήρξε κάποια τεχνοτροπία που σε κέρδισε πιο πολύ;

Απάντηση: Κοίτα. Κάθε τεχνοτροπία, από την αφαίρεση που λέμε, έως την καθαρή απεικόνιση του αντικειμένου, έχει τη δική της ομορφιά και χάρη, και είναι πάντα μια πρόκληση. Θα έλεγα ότι κατά καιρούς, όπως πιστεύω σχεδόν όλοι οι ζωγράφοι, πέρασα με σεβασμό, και άγγιξα με αρκετή επιτυχία τα περισσότερα ρεύματα. Όμως σε τούτο το ώριμο πια στάδιο που τώρα περνώ, θέλω αν μπορώ, απ’ τον χρωστήρα και την παλέτα, να βγάζω και κάποιο μήνυμα. Άλλωστε όπως και στην ποίηση, και σε κάθε είδους τέχνη, το μέγα πιστεύω ζητούμενο, είναι να αφήσουμε πίσω ένα μήνυμα, μήπως μπορέσουμε να κάνουμε τον κόσμο και το αύριο καλύτερο για όλους.

Επίλογος: Φίλε Γιώργο, η κουβέντα μαζί σου γίνεται πάντα μια ευχάριστη διαδρομή που ανοίγει δρόμους σε φιλοσοφικά, αλλά και ρεαλιστικά πεδία. Εγώ μέσα από «Τα Νέα της Λευκάδας» κι από τη συνέντευξη   αυτή μαζί σου, παρουσιάζω την πρόσκληση του νέου σου πονήματος και παροτρύνω τους φίλους του καλού βιβλίου και της τέχνης γενικότερα, να δώσουν όλοι το παρόν στις 19 του Μάη στην παρουσίαση που μαζί θα κάνουμε στην Αθήνα. Θα ευχηθώ καλή επιτυχία και το καλοκαίρι θα χαρούμε να κοσμήσεις ξανά τη Λευκάδα με νέα έκθεση ζωγραφικής, αλλά και την παρουσίαση κάποιου άλλου βιβλίου σου.

Ο Σωτήρης Κ. Κάτσενος είναι Δημοσιογράφος και Ηθοποιός