ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ
Συνεδρίαση Περιφερειακού Συμβουλίου Ιονίων Νήσων στη Λευκάδα
Τα λιμάνια της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων – Προβλήματα Διοίκησης
Το Περιφερειακό Συμβούλιο Ιονίων Νήσων ενέκρινε, κατά πλειοψηφία, την εισήγηση του
Σωτήρη Βλάχου, επικεφαλής της «Αριστερής Κίνησης Ιονίου», με αντικείμενο τα λιμάνια της Π.Ι.Ν. – Προβλήματα Διοίκησης.
Η εισήγηση
1. Εισαγωγή
Σε μια νησιώτικη Περιφέρεια τα λιμάνια είναι όρος ζωής γιατί από αυτά εξαρτάται η οικονομική ζωή και σε πολλές περιπτώσεις και αυτή η ζωή των κατοίκων.
Αυτό είναι δύσκολο να αντιληφτούν οι υπουργοί που ζουν στην Αθήνα ή κατάγονται από μεγάλα αστικά κέντρα. Αλλά και όταν το κεντρικό κράτος ασχολείται με τα νησιά, είναι με τα νησιά του Αιγαίου ξεχνώντας το νησιωτικό σύμπλεγμα η καλύτερα το ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ του Ιονίου με τα 20 κατοικημένα νησιά και τα δεκάδες ακατοίκητα.
Ακόμη πιο ζωτική είναι η σημασία των λιμανιών για τα μικρά νησιά που δεν έχουν άλλο μέσο συγκοινωνίας με τον έξω κόσμο από τα πλοία.
Η ζωή των νησιών ακόμη και η κοινωνική ήταν ανέκαθεν , και στα μικρά νησιά, είναι ακόμη, συνδεδεμένη με την άφιξη στο λιμάνι του πλοίου.
Σήμερα η μόνη πηγή εισοδήματος που έχει μείνει στα μικρά νησιά είναι ο τουρισμός και μάλιστα ο Θαλάσσιος μια και το ψάρεμα με τους περιορισμούς τείνει να καταργηθεί. Αλλά τόσο ο θαλάσσιος τουρισμός όσο και το ψάρεμα απαιτούν ασφαλή και συντηρημένα λιμάνια.
Κατά την δική μου καταγραφή το σύνολο των κατ’ αυτή την έννοια λιμανιών της ΠΙΝ είναι 85 (Στο παράρτημα επισυνάπτεται κατάλογος ώστε να προστεθεί αν μου έχει διαφύγει κάποιο)
2. Κατηγοριοποίηση
Είναι λογικό ότι όλα τα λιμάνια δεν μπορούν να έχουν την ίδια αντιμετώπιση ούτε παρουσιάζουν τα ίδια προβλήματα.
Προτείνονται δυο κατηγοριοποιήσεις μια ως προς την χρήση και μια ως προς την σημασία.
2.1 Ως προς την χρήση τα λιμάνια μπορούν να χωριστούν σε
2.1.1 Μεγάλα επιβατικά που παράλληλα λειτουργούν και ως εμπορευματικά,
2.1.2 Μικρά επιβατικά (τοπικά μικρών νησιών) που λειτουργούν με όλες τις χρήσεις
2.1.3, Τουριστικά Μαρίνες και τουριστικά καταφύγια (κατά την Ελληνική νομοθεσία άνω και κάτω των 100 θέσεων ελλιμενισμού)
2.1.4 Μικτής χρήσης (αλιεία, τουρισμός). Τα περισσότερα μικρά λιμάνια των μεγαλυτέρων νησιών.
2.2 Ως προς την σημασία τα λιμάνια μπορούν να χαρακτηριστούν σε:
2.2.1 Εθνικής σημασίας. Τα λιμάνια που εξυπηρετούν ευρύτερες περιοχές που ξεπερνούν τα όρια μιας Περιφέρειας.
2.2.2 Υπερτονικής σημασίας. Τα λιμάνια που εξυπηρετούν μια Περιφέρεια η περισσότερα από ένα νησί η συνδέουν δυο νησιά.
2.2.3 Τοπικής σημασίας. Όλα τα υπόλοιπα πλην των τουριστικών.
2.2.4 Τουριστικά (μαρίνες και καταφύγια)
3. Διαχείριση
Ανέκαθεν το κράτος θεωρούσε τα λιμάνια κρατική υπόθεση και διατηρούσε και διατηρεί την πλειοψηφία στα λιμενικά ταμεία.
Ακόμη και παρά την πρόβλεψη τόσο του σχεδίου Καποδίστριας όσο και του Καλλικράτη για ίδρυση Λιμενικών Ταμείων από την Αυτοδιοίκηση Πρώτου και Δευτέρου βαθμού, υπήρξε ουσιαστικά άρνηση του κράτους δια του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας να επιτρέψει την δημιουργία τους.
Παράλληλα όμως το κράτος δεν φροντίζει καθόλου για τις υπηρεσίες που απαιτούνται (καθαριότητα, ηλεκτροφωτισμός, βελτιώσεις), με εξαίρεση τα μεγάλα λιμάνια, λειτουργίες που επωμίζεται η Τοπική Αυτοδιοίκηση χωρίς κανένα αντίστοιχο έσοδο.
Τα σημερινά Λιμενικά Ταμεία ελέγχονται από το κράτος μια και η πλειοψηφία των μελών τους είναι Δημόσιοι υπάλληλοι η οριζόμενοι από την Διοίκηση. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση εκπροσωπείται μόνο από ένα μέλος του συμβουλίου. Άλλα τρία μέλη ορίζονται από Κοινωνικούς φορείς (επιμελητήριο, εργατικό κέντρο, ναυτικοί πράκτορες).
Το πρόβλημα είναι πιο έντονο στην Κέρκυρα όπου με την δημιουργία της Ανώνυμου Εταιρείας ΟΛΚΕ, 37 λιμάνια από τα τριάντα είναι ορφανά δηλαδή δεν έχουν φορέα διαχείρισης.
Στα υπόλοιπα νησιά το πρόβλημα είναι μικρότερης έκτασης αλλά και εκεί υπάρχει γιατί τα λιμενικά ταμεία συνήθως δεν ασχολούνται με τα μικρά λιμάνια.
4. Υποδομές
Παρ όλο τον μεγάλο αριθμό των λιμανιών της ΠΙΝ υπάρχει σημαντική έλλειψη λιμενικών υποδομών τόσο από άποψη ποιότητας και ασφαλείας κάποιων λιμανιών όσο και από το γεγονός ότι υπάρχουν ελάχιστα λιμάνια στις Δυτικές ακτές των νησιών μας, δυσκολεύοντας τόσο την αλιεία όσο και περιορίζοντας τα οφέλη από τον θαλάσσιο τουρισμό στην μισή μας ακτογραμμή.
Επίσης υπάρχει σημαντική έλλειψη σε οργανωμένες μαρίνες μόνο η Κέρκυρα και η Λευκάδα έχουν μαρίνες. Ενώ στην Κεφαλονιά η μαρίνα Αργοστολίου δεν έχει ολοκληρωθεί αλλά και αν ολοκληρωθεί είναι αμφίβολο πόσο θα προσθέσει λόγω επιλογής θέσης. Η μαρίνα Ζακύνθου ακόμη δεν λειτουργεί όπως και οι μαρίνες Παλαιοκαστρίτσας και Μπενιτσών στην Κέρκυρα.
Ήδη έχει εκπονηθεί από την κρατική περιφέρεια μελέτη για την κατάσταση των λιμανιών με προτάσεις για βελτιώσεις με κύριο άξονα τον θαλάσσιο τουρισμό. Προτείνω να επικαιροποιηθεί παίρνοντας υπ όψη και τις επιβατικές και λοιπές ανάγκες και να αποτελέσει ένα μπούσουλα προγραμματισμού για την ανάπτυξη με ορθολογικές αποφάσεις του δικτύου των λιμανιών που αποτελούν μια από τις βασικές εν δυνάμει πηγές πλούτου της ΠΙΝ.
5. Προτάσεις
5.1. Διαχείριση
Με βάση την αρχή της εγγύτητας που έχει αποδεχτεί η Ελληνική Πολιτεία, και την αναγκαιότητα της αποκέντρωσης πρέπει η διαχείριση των λιμανιών να περάσει στην Τοπική Αυτοδιοίκηση .
Τα Εθνικής σημασίας μπορούν να παραμείνουν στο κράτος , αλλά όχι σε ιδιώτες. Να σημειώσουμε ότι με βάση τον προηγούμενο διαχωρισμό κανονικά ούτε το λιμάνι της Κέρκυρας μπορεί να χαρακτηριστεί Εθνικής σημασίας, αφού εξυπηρετεί μόνο την Κέρκυρα, και σιγά σιγά μάλιστα απομονώνεται και από τις γραμμές της Ιταλίας.
Παράλληλα όλα τα άλλα νησιά πλην της Κέρκυρας δεν έχουν τακτική σύνδεση με το εξωτερικό με εξαίρεση την Κεφαλονιά με μια μόνο γραμμή για περίπου δυο μήνες
Προτείνουμε λοιπόν
Τα υπερτοπικής σημασίας λιμάνια να δοθούν στην Περιφέρεια.
Όλα τα άλλα πλην των Μαρινών στην Τοπική Αυτοδιοίκηση (δηλαδή να δοθούν και τα τουριστικά καταφύγια).
Η ίδια η Τοπική Αυτοδιοίκηση να αποφασίζει αν θα κάνει λιμενικό Ταμείο η θα τα διαχειριστεί άμεσα κατά περίπτωση. Να μην αποφασίζει η Αθήνα για εμάς, να σταματήσει η κηδεμονία του κεντρικού κράτους.
Σαν πρώτο βήμα και μέχρι να περάσουν στην Αυτοδιοίκηση θα πρέπει να αντικατασταθεί ένα μέλος που προέρχεται από το κράτος στα Δ.Σ των λιμενικών ταμείων με ένα εκπρόσωπο της Περιφέρειας , πέραν αυτού της Πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης.
5.2 Σύνδεση εσωτερική της ΠΙΝ και με το εξωτερικό.
Ήδη στα εισιτήρια των ακτοπλοϊκών γραμμών επιβάλλεται επίναυλος για την χρηματοδότηση των άγονων γραμμών, επίναυλος που ουσιαστικά επιδοτεί τις άγονες γραμμές του Αιγαίου.
Πρέπει να ζητήσουμε το ποσό αυτό να χρησιμοποιηθεί για να επιδοτηθεί ως άγονη μια γραμμή που θα συνδέει τα νησιά μας μεταξύ τους και θα επεκτείνεται σε ένα λιμάνι της Ιταλίας από Μπάρι και πιο Βόρεια.
5.3 Νέα λιμάνια- βελτιώσεις παλαιών
Μια πρώτη προσέγγιση που θέλει επεξεργασία είναι:
- Να σχεδιαστούν τουριστικά και αλιευτικά καταφύγια στις Δυτικές ακτές των νησιών όπου αυτό είναι τεχνικά δυνατόν.
π.χ. Ερμονες και Βιταλάδες η Αργυράδες στην Κέρκυρα, πιθανόν Αγ. Νικήτας στην Λευκάδα, Αθέρας στη Κεφαλονιά, Πόρτο Βρώμη στην Ζάκυνθο.
- Πρέπει να γίνει προβλήτα για κρουαζιερόπλοια στην Ζάκυνθο.
- Να βελτιωθούν-ολοκληρωθούν τα λιμάνια των μικρών νησιών. Οθωνοί, Μαθράκι και Αγ. Στέφανος Αυλιωτών στην Κέρκυρα Αγραπιδιά Αντιπάξων και Καστού. Φρικών στην Ιθάκη και να ολοκληρωθεί η μαρίνα Ιθάκης. Να ολοκληρωθεί το λιμάνι Αλυκανά στην Ζάκυνθο, και να βελτιωθεί ο ΑΓ. Σώστης η το Κερί.
