του Χρήστου Β. Μασσαλά.
Η ηθική είναι η πρακτική του να στοχαζόμαστε πάνω σ’ αυτό που πρόκειται να κάνουμε και στους λόγους για τους οποίους το κάνουμε.
Ο άνθρωπος, σε αντίθεση με τα άλλα έμβια όντα, έχει πληθώρα επιλογών να ενεργεί, γεγονός που συνεπάγεται μια σειρά ευθυνών, αφού δεν μπορεί να αποποιηθεί την ιδιότητα «άνθρωπος».
Η ελευθερία επιλογής και το ευάλωτο της φύσης μας είναι οι βάσεις της ηθικής και μας επιβάλλουν κάποιες υποχρεώσεις. Ο ηθικός στοχασμός φιλοδοξεί να μας βοηθήσει να καταλάβουμε πώς μπορούμε να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλο για να συμβιώνουμε καλύτερα, για να απολαμβάνουμε την καλύτερη δυνατή ζωή.
Αντίθετα με ό, τι συμβαίνει όταν ο άνθρωπος κοιμάται, όταν αυτός ενεργεί στην πραγματική ζωή η ελεύθερη απόφασή του έχει συνέπειες, ανήκει στη σφαίρα του ηθικού και του νόμιμου.
Οι νέες τεχνολογίες, με τις δυνατότητες ευρύτατης και ταχύτατης μετάδοσης της πληροφορίας, μας επιτρέπουν να μαθαίνουμε περισσότερα, να είμαστε σε περισσότερα μέρη και να βλάπτουμε περισσότερα πρόσωπα.
Το διαδίκτυο είναι σαν μια τεράστια πόλη, στην οποία μπορείς να αλλάζεις διαρκώς, που σου ανοίγει τεράστιες δυνατότητες, αλλά που επίσης σε εκθέτει σε πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο από το να ακολουθείς μια γαλήνια ζωή, όπου ξέρεις ποιος είσαι και τι περιμένουν από σένα.
Το διαδίκτυο είναι αρωγός της γνώσης, αλλά και αρωγός απρόβλεπτων συμπεριφορών, αφού μπορεί να τεθεί στη διάθεση της κακοήθειας, των τρομοκρατών, της βίας. Η ηλεκτρονική διασύνδεση μπορεί να αποβεί μέσον κοινωνικοποίησης, αλλά και μέσον ενίσχυσης και διάχυσης της διαστροφής. Το καινούργιο μέσο συνιστά τεράστια ηθική πρόκληση για όλους τους χρήστες του.
Πράγματι, το διαδίκτυο θέτει ηθικά προβλήματα, με πρώτο την φιλαλήθεια. Έχει αυξήσει την εξουσία μας, και αν πάρουμε σοβαρά τη ζωή, έχει αυξηθεί επίσης και η ευθύνη μας. Η εξουσία συνεπάγεται ευθύνες, και πρέπει να απαιτούμε πολλά από τα πρόσωπα που την ασκούν και την κατέχουν.
Στην καθημερινή ζωή δεν ενεργούμε κατά παράβαση του νόμου, γιατί ξέρουμε την τιμωρία που συνεπάγεται η παράβασή του. Τι θα συνέβαινε όμως αν δεν έπρεπε να δώσουμε εξηγήσεις; Το πρόβλημα είναι ότι, όταν είμαστε οι μοναδικοί δικαστές της πράξης μας, βρισκόμαστε μπροστά σε ένα ζήτημα συνείδησης, μπροστά σε μια σχεδόν ολοκάθαρη ηθική απόφαση.
Το διαδίκτυο μας ανοίγει έναν κόσμο όπου μπορείς να πάρεις αποφάσεις κάθε τύπου, στην πλειονότητά τους παιγνιώδεις, αλλά και να κάνεις πράγματα που μπορούν να εξαπατήσουν ή να προκαλέσουν πόνο. Έτσι γινόμαστε εχθροί του εαυτού μας…
Μένοντας κάποιος μόνος στο δωμάτιό του θα έχει συντροφιά έναν συκοφάντη, έναν διαφθορέα,…τον εαυτό του.
Πρόταση
Να εισαχθεί στη Μέση Εκπαίδευση ένα μάθημα «πώς χρησιμοποιούμε το διαδίκτυο» και να ενισχυθεί το κατάλληλο νομικό οπλοστάσιο για την αντιμετώπιση των παραβατικών, μέσω του διαδικτύου, συμπεριφορών.
Ο. Καθηγητής Χρήστος Β. Μασσαλάς-π. Πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
E-mail: cmasalas@cc.uoi.gr
