του Χρήστου Β. Μασσαλά.
Σ’ αυτή τη χώρα το γενικό καλό δεν συνιστά αξία. Η πλειοψηφία των πολιτών προσπαθεί με κάθε τρόπο να αποφύγει τις ευθύνες της, ενώ μιλάει συνεχώς για τα δικαιώματά της. Η έννοια του πολίτη έχασε το ουσιαστικό της περιεχόμενο και η χώρα βυθίζεται στην ανυποληψία και το χάος.
Ας έρθουμε όμως σε πραγματικά προβλήματα για να κατανοήσουμε καλύτερα τον κόσμο μες στον οποίο πορευόμαστε και εξελισσόμαστε.
1. Η δρομολόγηση αξιόπιστης δημόσιας διοίκησης απαιτεί σχεδιασμό, αξιολόγηση και επαναλειτουργία της με βάση κανόνες που θα ενισχύουν την αποτελεσματικότητα και το σεβασμό της από τους πολίτες. Η ακολουθούμενη «τακτική των αριθμών» στις απολύσεις αυξάνει την εντροπία του συστήματος και θα δημιουργήσει απρόβλεπτες καταστάσεις που θα οδηγήσουν τη χώρα σε περαιτέρω υποβάθμιση. Ο λόγος είναι απλός: η προσέγγιση του προβλήματος δεν πείθει, γιατί δεν βασίζεται σε κανόνες. Η μείωση του δημόσιου τομέα αποτελεί αναγκαιότητα, αλλά αυτός που θα προκύψει πρέπει να είναι το αποτέλεσμα σχεδιασμού, αξιολόγησης, διαφάνειας, αξιοκρατίας και πολιτικού θάρρους.
2. Η καθιέρωση διαφάνειας και αξιοκρατίας αργεί, πράγμα το οποίο επιτείνει την οργή των νέων. Πώς αλήθεια θα θεμελιωθεί η προοπτική σ’ αυτή τη χώρα χωρίς αξιοποίηση της επένδυσής της σε ταλέντο και καθιέρωση της αξιοπιστίας της; Είναι καιρός να σημάνει τέλος στο πελατειακό πολιτικό σύστημα, που το κόστος του θα το πληρώνουν και οι γενιές του μέλλοντος.
3. Τα λαμβανόμενα μέτρα εκσυγχρονισμού πρέπει να ενσωματώνουν τρόπους αντιμετώπισης των παθογενειών της κουλτούρας μας. Πώς είναι δυνατόν να επιτρέπεται το θράσος εκείνων που ασκούν κάποιο επάγγελμα να ρωτούν εκείνους στους οποίους προσφέρουν τις υπηρεσίες τους αν θέλουν απόδειξη για την αμοιβή τους ή όχι και να ακολουθεί παζάρι; Οι μεν εκμεταλλεύονται την αδυναμία των δε και όλοι μαζί υποσκάπτουν το κύρος της κοινωνίας και ρημάζουν τη χώρα…
4. Η μείωση του αριθμού των βουλευτών είναι ένα μέτρο που θα έπρεπε να είχε υλοποιηθεί προ πολλού. Το μέτρο αυτό και άλλα που ενισχύουν την ποιότητα και αντιπροσωπευτικότητα της δημοκρατίας θα έπρεπε να απασχολήσουν εδώ και χρόνια το εθνικό μας κοινοβούλιο. Είναι ένα μέτρο που μπορεί να τονώσει την αξιοπιστία του δημοκρατικού μας πολιτεύματος και μαζί να μειώσει το κόστος λειτουργίας του κράτους.
5. Η προοπτική της χώρας θα πρέπει να είναι το ζητούμενο. Αλλά σχεδιασμός του μέλλοντος που δεν βασίζεται στη γνώση είναι φτερό στον άνεμο, θα αφεθεί στων ανέμων τη διάθεση…Οι μέχρι τώρα προσπάθειες εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων δεν απέδωσαν ή δεν ολοκληρώθηκαν και οι κυοφορούμενες αναστατώσεις θα ενισχύσουν ακόμη περισσότερο την υποβάθμιση του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης. Ίσως πρέπει να σοβαρευτούμε και να υιοθετήσουμε το μήνυμα που έρχεται από μακριά: η γνώση είναι ευκαιρία…
…….
Ο κατάλογος των παθογενειών του πολιτικού μας συστήματος είναι μακρύς…Το τι πρέπει να γίνει είναι γνωστό. Το πώς πρέπει να γίνει επίσης.
Εκείνο που δεν είναι γνωστό είναι η βούληση και το θάρρος των κυβερνώντων.
Οι κυβερνώντες πρέπει να κατανοήσουν ότι δεν έχουν χάσει όλοι οι άνθρωποι την ικανότητά τους για ηθική αγανάκτηση και δρομολόγηση μιας άλλης πορείας της κοινωνίας μας που θα αποστρέφεται την άβυσσο και θα αναλάβουν πρωτοβουλίες…
Το ευφυές είναι να προπορευτούν εκείνοι…
Οι νομοθετικές και διοικητικές πρωτοβουλίες για άρση των παθογενειών του συστήματος πρέπει να είναι ο ένας πυλώνας των δράσεών τους. Ο άλλος μπορεί να είναι η προσπάθεια αλλαγής κουλτούρας με τη λειτουργία σχολείου δημοκρατίας για αφομοίωση των δικαιωμάτων και κυρίως των υποχρεώσεων του πολίτη.
«Η ανώτερη αποστολή του σχολείου και της κουλτούρας είναι να παρέχουν εργαλεία που επιτρέπουν στους ανθρώπους να ξεπερνούν τον εαυτό τους, να είναι «κάτι παραπάνω», να καλλιεργούν τα πλούσια και ενεργητικά πάθη τους, τη δημιουργική φαντασία τους σε οποιαδήποτε σφαίρα δράσης και δημιουργίας» (Gilles Lipovetsky: Παγκοσμιοποίηση και Υπέρ-νεωτερικότητα,…Νησίδες, 2012).
Τελικά, για ν’ αλλάξει κάτι σ’ αυτή τη χώρα πρέπει όλοι να αφομοιώσουμε την έννοια του πολίτη. Το «πολιτικός» είναι το επίθετο που έχει κυριαρχήσει για όλες τις περιπτώσεις, με αποτέλεσμα το ουσιαστικό «πολίτης» να χάνει τη σημασία του. Ίσως είναι σκόπιμο να τονιστεί για μια ακόμη φορά το χιλιοειπωμένο: ο πολίτης δεν είναι ο κάτοικος της πόλης, αλλά εκείνος που συμμετέχει στη διαμόρφωση και τη λειτουργία των θεσμών…
Μόνο τότε η δημοκρατία θα αποκτήσει το πραγματικό της νόημα και μαζί θα διαμορφωθεί η κουλτούρα του λαού μας με τρόπο που να παρέχει ανθεκτικό στο χρόνο συμβολικό πλαίσιο στη ζωή των ανθρώπων…
Ο. Καθηγητής Χρήστος β. Μασσαλάς-π. Πρύτανης Π.Ι.
e-mail: cmasalas@cc.uoi.gr
