Το πρώτο στην Ελλάδα και στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου κέντρο προειδοποίησης για παλιρροϊκά κύματα αναμένεται να λειτουργήσει το προσεχές χρονικό διάστημα.
Το Εθνικό Κέντρο Προειδοποίησης για Τσουνάμι, όπως θα ονομάζεται, θα λειτουργεί στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και θα αναλάβει τον ρόλο περιφερειακού κέντρου προειδοποίησης για τσουνάμι σε ολόκληρη την περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου.
Τη σύστασή του προβλέπει το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας για τη διά βίου μάθηση, το οποίο συζητείται στη Βουλή. Όπως αναφέρει η σχετική έκθεση, η σύσταση και λειτουργία του κέντρου είναι απαραίτητη για την προστασία τόσο του ελλαδικού χώρου όσο και της ευρύτερης περιοχής, η οποία δεν καλύπτεται από κανένα από τα παγκόσμια κέντρα προειδοποίησης. Η δημιουργία ενός τέτοιου κέντρου αποτελεί σημαντικό βήμα θωράκισης και προστασίας των παράκτιων περιοχών και νησιών της χώρας απέναντι σε ένα φυσικό φαινόμενο που μπορεί να προκαλέσει μεγάλες καταστροφές και να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή χιλιάδων πολιτών.
“Είναι πολύ σημαντικό που η σύσταση του κέντρου εισέρχεται στην τελική ευθεία. Επιθυμούσαμε την ίδρυσή του από το 2005”, δήλωσε στη “Μ” ο διευθυντής Ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου Ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών Γεράσιμος Παπαδόπουλος. Για τον κ. Παπαδόπουλο η δημιουργία του κέντρου αποτελεί υποχρέωση της πολιτείας απέναντι στους πολίτες, αφού η Ελλάδα είναι μια χώρα με εκατοντάδες κατοικημένα νησιά και εκατοντάδες χιλιάδες χιλιόμετρα ακτογραμμών.
Επικίνδυνα τα μεσογειακά τσουνάμι
Ο ελλαδικός θαλάσσιος χώρος μπορεί να μην πλήττεται συχνά από τσουνάμι, όταν όμως σημειώνονται τέτοια, οι συνέπειες είναι συνήθως καταστροφικές. Αυτό συμβαίνει κυρίως για δύο λόγους. Πρώτον, ένα τσουνάμι στο Αιγαίο μπορεί ταυτόχρονα να πλήξει αρκετά νησιά και ακτές της χώρας. Αυτό σημαίνει πως το έργο της κρατικής μηχανής θα καταστεί ιδιαίτερα δύσκολο, αφού θα υπάρξει κατακερματισμός των δυνάμεων που θα σπεύσουν προς βοήθεια των πληγέντων. Δεύτερον, ο χρόνος που μεσολαβεί από τη στιγμή της δημιουργίας ενός τσουνάμι μέχρι αυτό να πλήξει τις ακτές είναι πολύ λιγότερος απ’ ό,τι στους ωκεανούς, αφού η Μεσόγειος είναι θάλασσα κλειστή με διάσπαρτα πολλά νησιά. “Τα τσουνάμι στην Ανατολική Μεσόγειο μπορεί να μην είναι συχνά, είναι όμως ιδιαίτερα ισχυρά. Αυτό αποδεικνύουν τα καταγραμμένα στοιχεία από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα”, επισημαίνει ο Γεράσιμος Παπαδόπουλος. Το Εθνικό Κέντρο Προειδοποίησης για Τσουνάμι, εκτός από τον βασικό ρόλο του, αναμένεται να συμβάλλει σημαντικά και σε πολλούς τομείς της επιστημονικής έρευνας.
Πότε έπληξαν τα τσουνάμι την Ελλάδα
Εκατοντάδες μικρά και μεγάλα τσουνάμι έχουν αναφερθεί από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα στην Ελλάδα. Το πιο γνωστό τσουνάμι της προϊστορικής περιόδου, όχι μόνο στη Μεσόγειο αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο, είναι το Μινωικό, που διεγέρθηκε από τη μεγάλη έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας (Σαντορίνης) γύρω στα 1630 π.Χ. H αριθμητική προσομοίωση σε ηλεκτρονικό υπολογιστή έδειξε ότι το ύψος του κύματος έφθασε τα 25-30 μέτρα, ενώ στις βόρειες ακτές της Κρήτης κυμάνθηκε μεταξύ 10 και 15 μ. Το πρώτο τσουνάμι που αναφέρεται στην παγκόσμια ιστορία είναι εκείνο που ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι έπληξε την Ποτίδαια Χαλκιδικής το 479 π.Χ., που είχε ως αποτέλεσμα την καταστροφή του περσικού στόλου. Στην ελληνική ιστορική περίοδο σημαντικά τσουνάμι παρατηρήθηκαν το 373 π.Χ., το 1402 μ.Χ., το 1748, το 1817 και το 1861 στον Κορινθιακό κόλπο, το 426 π.Χ. στον Μαλιακό κόλπο, το 148 μ.Χ., το 1481, το 1609 και το 1741 στη Ρόδο, το 365 μ.Χ. και το 1303 στην Κρήτη με καταστροφική διάδοση των κυμάτων σε μεγάλο τμήμα της Μεσογείου. Επίσης, το 544 μ.Χ. στη Θράκη, το 1389 μ.Χ. στη Χίο, το 1650 μ.Χ. στις Κυκλάδες και στην Κρήτη, το 1866 μ.Χ. στα Κύθηρα και το 1867 μ.Χ. στο Γύθειο.
Τα τελευταία εκατό χρόνια ισχυρά τσουνάμι παρατηρήθηκαν έπειτα από σεισμούς στη Λευκάδα το 1914 και στην Κάρπαθο το 1948. Τα δύο ισχυρότερα και πιο καταστροφικά τσουνάμι στην Ελλάδα στα μεταπολεμικά χρόνια έγιναν στις Κυκλάδες και σε όλο το Νότιο Αιγαίο στις 9 Ιουλίου 1956 (μέγιστο ύψος κύματος 15 μ.) έπειτα από μεγάλο σεισμό (7,5 Ρίχτερ) και στις παράκτιες ζώνες του δυτικού Κορινθιακού κόλπου στις 7 Φεβρουαρίου 1963 (μέγιστο ύψος κύματος 6 μ.) Και τα δύο αυτά κύματα προκάλεσαν θύματα, ναυάγια και εκτεταμένες καταστροφές.
Στην υπόλοιπη Μεσόγειο θάλασσα η εμφάνιση των τσουνάμι είναι σπανιότερη απ’ ό,τι στην Ελλάδα. Κατά καιρούς εμφανίζονται ισχυρά τσουνάμι κυρίως στην Ιταλία, όπως το μεγάλο κύμα του 1908 που θανάτωσε περίπου 1.500 ανθρώπους, συμπληρώνοντας την τεράστια καταστροφή που προκάλεσε ο μεγάλος σεισμός στο στενό της Μεσσήνης, μεταξύ Καλαβρίας και Σικελίας.
Του Κώστα Σιαμέλη
R2unit@hotmail.com
Πηγή : http://www.makthes.gr
