ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ
(26 Οκτωβρίου)
Του Γιάννη Φουρλάνου, Θεολόγου
Μαζί με τον Άγιο Γεώργιο είναι από τους πιο δημοφιλείς
αγίους της Εκκλησίας μας. Είναι πολιούχος της Θεσσαλονίκης, πόλη
όπου γεννήθηκε, έζησε και μαρτύρησε.
Έζησε τον 3 ο μ. Χ. στη Θεσσαλονίκη. Καταγόταν από
αριστοκρατική οικογένεια. Κατατάχθηκε στον ρωμαϊκό στρατό και
έφτασε ως το βαθμό του χιλίαρχου, σε ηλικία μόλις 22 ετών.
Ασπάστηκε τη χριστιανική πίστη, της οποίας έγινε θερμός κήρυκας.
Όταν ο αυτοκράτορας του ζήτησε να απαρνηθεί την πίστη του,
ο Δημήτριος αρνήθηκε. Ο Μαξιμιανός εξοργισμένος από τη
θαρραλέα στάση του αξιωματικού του, διέταξε να τον φυλακίσουν.
Στο διάστημα της φυλάκισής του ο Μαξιμιανός οργάνωσε στο
στάδιο, στη Θεσσαλονίκη, αγώνες. Στη διάρκεια των οποίων ο
θηριώδης παλαιστής Λυαίος προκαλούσε τους Χριστιανούς να
μετρηθούν μαζί του.
Ο μαθητής του Δημήτριου ο Νέστωρας, έχοντας τη
συγκατάθεση κι ευλογία του Δημητρίου παρουσιάστηκε στο στάδιο,
όπου ο Μαξιμιανός διοργάνωνε αθλητικούς αγώνες. Ζήτησε να
αγωνιστεί και νίκησε το Λυαίο, όπως ο Δαυίδ τον Γολιάθ στην
Παλαιά Διαθήκη.
Οργισμένος ο Μαξιμιλιανός από την ήττα του εκλεκτού του,
διέταξε τον αποκεφαλισμό του Νέστωρα και τη θανάτωση του
Δημητρίου. Ο Δημήτριος τάφηκε στον τόπο του μαρτυρίου του, όπου
αργότερα χτίστηκε ναός προς τιμήν του. Από τον τάφο του ανάβλυζε
μύρο, εξού και η ονομασία Μυροβλύτης.
Σπάνια ένας άγιος έχει ταυτισθεί τόσο στενά με μία πόλη, όσο ο
Άγιος Δημήτριος με τη Θεσσαλονίκη. Θεωρήθηκε ανέκαθεν από
τους Έλληνες ο φρουρός της πόλης.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο ελληνικός στρατός απελευθέρωσε τη
Θεσσαλονίκη ανήμερα της εορτής του Αγίου Δημητρίου (26
Οκτωβρίου1912).
Πολλές είναι οι αγιογραφίες για το μεγαλομάρτυρα Δημήτριο.
Η εικόνα του ως έφιππου αγαπήθηκε περισσότερο, γιατί ενσαρκώνει
τα ελληνικά ιδεώδη της παλικαριάς και της λεβεντιάς, όπως εύστοχα
παρατηρήθηκε.
Σε μερικές εικόνες εικονίζεται έφιππος μαζί με τον άγιο
Γεώργιο. Ο Άγιος Δημήτριος εικονίζεται σε κόκκινο άλογο, σε
αντίθεση με το λευκό άλογο του Άη Γιώργη.
Ο ιερός ναός του Αγίου Δημητρίου, πολιούχου της
Θεσσαλονίκης, βρίσκεται στο κέντρο της πόλης. Αποτελεί
αδιαμφισβήτητα το σημαντικότερο παλαιοχριστιανικό μνημείο της,
τόσο για θρησκευτικούς, όσο και για ιστορικούς λόγους.
Η παλαιοχριστιανική βασιλική κτίστηκε στον χώρο, όπου κατά
τη ρωμαϊκή περίοδο υπήρχε συγκρότημα δημοσίων λουτρών.
Σύμφωνα με την παράδοση στις θέρμες αυτές φυλακίστηκε και
μαρτύρησε με λογχισμό ο άγιος Δημήτριος.
Το 1493, μετά την κατάκτηση της Θεσσαλονίκης από τους
Τούρκους, ο ναός μετατράπηκε σε τζαμί. Η χριστιανική λατρεία
περιορίστηκε τότε σε ένα μικρό χώρο στα βορειοδυτικά του ναού,
όπου έγινε κενοτάφιο του αγίου. Επανήλθε στους χριστιανούς το έτος
1912, μετά την απελευθέρωση της πόλης.
