Ανάστασις εν Αλάτρω!
Του Χρήστου – Γιάννη Φουρλάνου, Δάσκαλου – Θεολόγου
Πάντα θαύμαζα τον Παπαδιαμάντη και είχα τους λόγους μου γι’ αυτό. Τα κείμενά του ήταν λες και τα είχε γράψει για τη Λευκάδα των παιδικών μου χρόνων κι όχι μόνο για τη Σκιάθο.
Θυμάμαι λοιπόν ότι κάθε χρόνο το Πάσχα ο ιερέας του Βουρνικά έπρεπε να τελέσει και την αναστάσιμη ακολουθία στο Άλατρο. Για να καταλάβουν όσοι διαβάσουν αυτό το κείμενο, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι για να πάει κανείς από το Βουρνικά στο Άλατρο έπρεπε να ανέβει στην κορυφή του βουνού Λαϊνάκι και να κατέβει από την άλλη πλευρά του. Μια διαδρομή περίπου μιάμιση ώρα, φυσικά με τα πόδια, διότι τότε απλά δεν υπήρχαν δρόμοι.
Ο παπάς του χωριού έπρεπε γύρω στις 10.30 μμ να ξεκινήσει για το Άλατρο όπου θα γινόταν η Ανάσταση. Εφημέριος τότε στο Βουρνικά ήταν ο ιερέας Σπυρίδων Φέτσης, ο οποίος εξυπηρετούσε και το Άλατρο. Ψάλτης του ήταν ο Βαγγέλης Φουρλάνος (πατέρας μου). Ήταν εξαιρετικά καλλίφωνοι και οι δυο και μερακλήδες τόσο στην ψαλτική, όσο και στο δημοτικό τραγούδι.
Έτσι λοιπόν κάθε Μεγάλο Σάββατο γινόταν αυτό το μοναδικό γεγονός. Μαζευόταν πολλοί συγχωριανοί στην πλατεία. Πότε είκοσι, πότε τριάντα, πότε περισσότεροι. Όλοι μαζί θα ανέβαιναν το βουνό. Ήταν σαν να ανέβαιναν ένα Γολγοθά για να βιώσουν την Ανάσταση. Ένας Γολγοθάς όμως διαφορετικός. Πανηγυρικός. Αναστάσιμος σαν τη γιορτή. Θυμάμαι άλλος κρατούσε λαδοφάναρο, άλλος το φακό του. Τότε όλοι ονειρευόμαστε να έχουμε ένα φακό με μπαταρία berek. Αυτά τα είχαν τότε «οι προνομιούχοι»!
Η ανάβαση στο βουνό ήταν το κάτι άλλο! Μονοπάτι ανοιγμένο από «κατσίκια», αλλά καθαρό και σαφές! Τα πρώτα πενήντα περίπου λεπτά ήταν μεν κουραστικά και ανηφορικά, όμως η παρέα και το κέφι τα έκανε πανηγύρι. Από την άλλη ο ρυθμός ανάβασης ήταν σοφός. Ανεβαίναμε με σταθερό βήμα λες και είχαμε μετρονόμο. Όλα αυτά για να μην ιδρώσουμε και μας χτυπήσει ο αέρας. Δηλαδή η λαϊκή σοφία είχε προνοήσει για αυτό.
Ήταν η καρδιά της άνοιξης. Η φύση στο ζενίθ της ομορφιάς. Βέβαια ήταν νύχτα. Δεν βλέπαμε! Όμως τα αρώματα της φύσης είναι αξέχαστα στη μνήμη μου. Κυριαρχούσε το φασκόμηλο κι ακολουθούσε ό,τι βάνει ο νους σου! Δεν ήταν όμως μόνο αυτά. Ανεβαίναμε τραγουδώντας. Πρωτοστατούσαν ο παπάς κι ο ψάλτης. Όπως ταίριαζαν στην ψαλτική, έτσι και στο τραγούδι! Μαζί τους βέβαια όλοι ανέβαιναν τραγουδώντας. Αντιλαλούσε το βουνό! Μαζί με τα τραγούδια ιστορίες, πειράγματα, καλαμπούρια …
Μετά από πενήντα λεπτά η πορεία της διαδρομής άλλαζε! Είχαμε φτάσει στην κορυφή του βουνού κι άρχιζε η κάθοδος από την άλλη πλευρά! 30 – 40 λεπτά ακόμα, αλλά τώρα υπήρχε φως στο τούνελ. Όλο και πλησιάζαμε το Άλατρο και το τραγούδι δυνάμωνε.
Η ώρα πλησίαζε 12.00. Μεσάνυχτα. Οι κάτοικοι του Αλάτρου ήταν μαζεμένοι στην Εκκλησία και μας περίμεναν. Γινόμαστε από μακριά αντιληπτοί από τα λαδοφάναρα, τις φωνές και τα τραγούδια! Όταν πια είμαστε κοντά, άρχιζαν οι κωδωνοκρουσίες! Χτυπούσαν οι καμπάνες δυνατά και χαρούμενα! Χωρίς εμάς δε γινόταν Ανάσταση!
Η συνάντηση έκρυβε μεγάλη χαρά και εγκαρδιότητα. Άλλωστε πολλοί ήταν είτε γνωστοί, είτε συγγενείς! Κι εγώ που ήμουν ο πιο μικρός της παρέας τους γνώριζα, διότι πήγαινα στο Άλατρο με τον πατέρα μου, ο οποίος ήταν πραματευτής, αλλά και η μητέρα του (η γιαγιά μου) ήταν από εκεί. (γένος Κονιδάρη)
Αμέσως μετά μπαίναμε όλοι στην Εκκλησία, η οποία με την παρουσία τη δική μας, αλλά και των Αλατριτών γέμιζε πολλές φορές ασφυκτικά.
Δεύτε λάβετε φως έψαλε ο π. Σπύρος και η αντηχούσε όλο το βουνό! Χριστός Ανέστη έψαλαν κατόπιν όλοι. Παπάς, ψάλτης και λαός. Τη στιγμή εκείνη όλοι ήταν ψάλτες, όπως περιγράφει ο Παπαδιαμάντης!
Θυμάμαι πολύ καλά ένα γεροντάκι που έψαλε «Χριστός Ανέστης»! Αναρωτιόμουν τότε σαν παιδί ( 6 ετών περίπου) αν ο Χριστός στο Άλατρο λέγεται Ανέστης! Κατά την ώρα της Ανάστασης πολλές φορές άναβα το θυμιατό, κρατούσα το τρικέρι ή οτιδήποτε χρειαζόταν για την ακολουθία.
Άλλες φορές πάλι αν ήμουν πολύ κουρασμένος ανέβαινα στο γυναικωνίτη, ο οποίος ήταν υπερυψωμένος. Εκεί δεν ανέβαινε κόσμος κι έτσι μπορούσα να κοιμηθώ σε μια γωνιά που ακόμα τη θυμάμαι. Εκεί ήταν ο επιτάφιος. Δίπλα στον επιτάφιο υπήρχαν κάποιες κουρελούδες, οι οποίες μια χαρά έκαναν τη δουλειά τους. Πέραν τούτων σαν παιδί είχα και ασυλία να κάνω ότι θέλω!
Όμως ακόμα κι αν κοιμόμουν είχα το νου μου να ξυπνήσω αφ’ ενός μεν για να μη δείξω ότι δειλιάζω, αφ’ ετέρου γιατί όλο και κάποιο κέρασμα υπήρχε και δεν έπρεπε να το χάσω, διότι χρειαζόμαστε ενέργεια για την Οδύσσεια της επιστροφής!
Η ακολουθία περιείχε μόνο Όρθρο, διότι θα ακολουθούσε γύρω στις 3.30 το πρωί Όρθρος και Ανάσταση στο χωριό μας στο Βουρνικά. Έτσι λοιπόν γύρω στις 01.00 τη νύχτα είχαμε τελειώσει. Είμαστε έξω από την Εκκλησία σε πανηγυρική ατμόσφαιρα με το αναστάσιμο φως, την καλή μας διάθεση, αλλά και τη σκέψη ότι αυτή η διαδρομή πρέπει να ξαναγίνει. Πριν όμως αναχωρήσουμε είχαμε όλο το χρόνο να ανταλλάξουμε ευχές, να τσουγκρίσουμε αυγά, να πάρουμε κανένα κουλουράκι.
Το Άλατρο το γνωρίζω πολύ καλά! Είναι όλοι τους φιλόξενοι. Όλοι θα ήθελαν να πάμε σπίτι τους να φάμε, όμως υπήρχε συνέχεια κι αυτό δεν μπορούσε να γίνει. Έτσι λοιπόν μετά από όλα αυτά ξεκινά το ταξίδι της επιστροφής. Πάλι ανεβαίνουμε στην κορυφή του βουνού, για να κατέβουμε από την άλλη πλαγιά!
Τώρα είμαστε στην καρδιά της νύχτας. Η δροσούλα αγγίζει τα όρια της ψύχρας. Περασμένες 2.00 και ανεβοκατεβαίνουμε πάλι το Λαϊνάκι. Πάλι το ίδιο μονοπάτι, οι ίδιες μυρωδιές, οι ίδιες φωνές, αλλά λιγότερο τραγούδι. Βλέπετε παπάς και ψάλτης που πρωτοστατούν έχουν ψάλει αρκετά!
Ακολουθούμε ακριβώς αντίστροφη διαδρομή. Ετοιμαζόμαστε πάλι να ξαναρχίσουμε. Μας περιμένουν στο χωριό μας. (Βουρνικάς). Ξανά δεύτε λάβετε φως κλπ. Αυτή τη φορά μετά την Ανάσταση και λειτουργία.
Τελειώναμε πρωί, όχι για να πάμε για ύπνο, αλλά για να γιορτάσουμε να πανηγυρίσουμε όλοι μαζί. Κάθε σπίτι έλαμπε. Έτσι γινόταν κάθε χρόνο απαράλλαχτα. Όταν ήρθε ο πολιτισμός κι άνοιξαν δρόμοι, δεν ξανανεβήκαμε με τα πόδια στο Άλατρο. Μπορούσαμε να πάμε οδικά.
Οι αναμνήσεις όμως έμειναν στη συνείδησή μου. Η φωνή του παπά Σπύρου και του ψάλτη του Βαγγέλη δεν έχουν σβήσει.
Καλή Ανάσταση!
