Τα Ιόνια νησιά σταδιακά και σταθερά υποβαθμίζονται διοικητικά κατά την τελευταία δεκαετία με μεταφορά αρμοδιοτήτων σε κέντρα άλλων Περιφερειών. Η τελευταία πρόταση διοικητικής υποβάθμισης είναι αυτή της υπαγωγής των Ιόνιων νησιών σε γραφείο Κτηματολογίου της Πάτρας και των Ιωαννίνων.
Ο επόμενος κίνδυνος υποβάθμισης των Ιόνιων νησιών είναι μεγάλος και σχετίζεται με την υπόσταση των τριτοβάθμιων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της ΠΙΝ. Η υπουργός Παιδείας ανακοίνωσε πρόσφατα ότι πρόκειται να γίνει αναδιάρθρωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης η οποία θα συμπεριλαμβάνει καταργήσεις και συγχωνεύσεις τμημάτων, αλλά και ιδρυμάτων. Τα Ιόνια νησιά διαθέτουν δύο τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα, το Ιόνιο Πανεπιστήμιο με παρουσία στην Κέρκυρα και το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων με παρουσία στην Λευκάδα, Κεφαλονιά και Ζάκυνθο.
Το Ιόνιο Πανεπιστήμιο ιδρύθηκε το 1984 και έχει έξι τμήματα, ενώ το έβδομο, αυτό των Ασιατικών Σπουδών, δεν έχει δεχθεί ακόμη φοιτητές. Γιά μέτρο σύγκρισης αναφέρεται ότι από τα υπόλοιπα νεώτερα Ελληνικά πανεπιστήμια αυτό του Αιγαίου ιδρύθηκε το 1984 και έχει αυτή τη στιγμή 16 τμήματα, της Θεσσαλίας ιδρύθηκε το 1984 και έχει 16 τμήματα, της Πελοποννήσου ιδρύθηκε το 2000 και έχει 14 τμήματα, της Δυτικής Μακεδονίας ιδρύθηκε το 2003 και έχει έξι τμήματα και τέλος της Δυτικής Ελλάδας ιδρύθηκε το 2009 και έχει τρία τμήματα. Από την σύγκριση των παραπάνω στοιχείων προκύπτει ότι το Ιόνιο Πανεπιστήμιο είναι το μικρότερο σε αριθμό τμημάτων μετά από αυτό της Δυτικής Ελλάδας το οποίο όμως ιδρύθηκε μόλις πριν από τρία χρόνια. Το γιατί το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, ο απόγονος της Ιονίου Ακαδημίας, του πρώτου Ελληνικού Πανεπιστημίου, είναι ο ουραγός των Ελληνικών πανεπιστημίων από άποψη τμημάτων συνάδει με την γενικότερη απαξιωτική αντιμετώπιση των Ιόνιων νησιών από την Ελληνική πολιτεία. Ανάλογη είναι και η κατάσταση με το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων το οποίο ιδρύθηκε το 2003 και έχει οκτώ τμήματα. Με δεδομένη την προαναφερθείσα πολιτική της Ελληνικής πολιτείας σε σχέση με τα Ιόνια νησιά και σε συνδυασμό με το μικρό μέγεθος των τριτοβάθμιων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων τους είναι αναμενόμενο να προταθεί είτε κατάργηση των ιδρυμάτων αυτών είτε συγχώνευσή τους με μεγαλύτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα της ηπειρωτικής Ελλάδας.
Η παρουσία, αλλά και η ανάπτυξη των τριτοβάθμιων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων στα Ιόνια νησιά είναι πολύ μεγάλης σημασίας γιά τον πολιτισμό, την κοινωνία και την οικονομία των νησιών. Γιά αυτό το λόγο είναι πολύ σημαντικό να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα που θα θωρακίσουν τα παραπάνω εκπαιδευτικά ιδρύματα. Γιά να επιτευχθεί αυτή η θωράκιση πρέπει να γίνουν οι κατάλληλες προληπτικές ενέργειες από όλους τους πολιτικούς, παραγωγικούς και πολιτιστικούς παράγοντες των Ιόνιων νησιών προς την κατεύθυνση όχι μόνο της διατήρησης της αυτονομίας, αλλά και της ενίσχυσης των τριτοβάθμιων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της ΠΙΝ. Οι προληπτικές αυτές ενέργειες πρέπει να πραγματοποποιηθούν άμμεσα και πριν ολοκληρωθούν οι σχεδιασμοί του Υπουργείου. Είναι ευκολότερο να τροποποιηθεί ένα σχέδιο πριν την ολοκλήρωση και ανακοίνωσή του παρά μετά.
Σε μία αντίδραση των Ιόνιων νησιών στην κατάργηση ή συγχώνευση του ΑΕΙ και ΤΕΙ τους με αντίστοιχα της ηπειρωτικής Ελλάδας το πιθανότερο είναι το υπουργείο να επιμείνει στην θέση του. Σε μία τέτοια περίπτωση μπορεί να γίνει μία αντιπρόταση από την πλευρά των Ιόνιων νησιών η οποία να περιλαμβάνει συγχώνευση του Ιονίου Πανεπιστημίου και των ΤΕΙ Ιονίων Νήσων σε ένα διευρυμένο και γεωγραφικά διαχυμένο Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Κάτι τέτοιο είναι συμβατό με τις προθέσεις του υπουργείου στις οποίες φαίνεται ότι βρίσκονται και συγχωνεύσεις ΑΕΙ με ΤΕΙ. Τα τμήματα του Ιονίου Πανεπιστημίου και αυτά του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων είναι απόλυτα συμβατά μεταξύ τους και η συνένωση των δύο ιδρυμάτων θα μπορούσε να έχει σαν αποτέλεσμα ένα ισχυρό πανεπιστήμιο 14 ή 15 τμημάτων τα οποία θα είναι διαχυμένα την επικράτεια της ΠΙΝ και θα συμβάλλουν και στην συνοχή της.
Σε αυτό το στάδιο είναι πολύ σημαντικό να αφεθούν κατά μέρος τα μικροσυμφέροντα, τα πολιτικά συμφέροντα και οι προσωπικές επιδιώξεις. Η Ελλάδα του σήμερα βρίσκεται σε μία σοβαρή κρίση και η Ελλάδα του αύριο θα είναι το αποκύημα αυτής της κρίσης. Οι αποφάσεις που λαμβάνονται τώρα θα επηρεάσουν την μορφή του τόπου μας, των Ιόνιων νησιών μας γιά αρκετές γενιές. Πρέπει λοιπόν το Περιφερειακό Συμβούλιο, τα Δημοτικά Συμβούλια, οι φορείς και φυσικά πρώτα από όλα το Ιόνιο Πανεπιστήμιο και το ΤΕΙ Ιονίων νήσων να ασχοληθούν με το θέμα της εξέλιξης των τελευταίων. Πρέπει να γίνουν συζητήσεις και brainstorming ώστε να αποφασιστούν οι ενέργειες, οι προληπτικές ενέργειες, που πρέπει να γίνουν γιά να διασωθεί η υπόσταση των τριτοβάθμιων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων μας και γιατί όχι, γιά να βγουν από αυτή την μεταρρύθμιση ενισχυμένα. Οι προληπτικές αυτές ενέργειες δεν πρέπει να είναι άψυχα ψηφίσματα, αλλά να είναι δυναμικές, εμπεριστατωμένες και με επιχειρήματα που θα πείσουν.
*Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Purdue, ΗΠΑ
Σύμβουλος Διαχείρισης Ποιότητας
Ionian Islands: Vision 2020 (http://ionianislandsvision2020.blogspot.com)
