Δέκα χρόνια από τον θάνατο του βουλευτή – κι όχι βολευτή – Λευκάδας Γιώργου Κτενά.
Σαν σήμερα στις 13 Ιουνίου 2004 έφυγε από την ζωή ο βουλευτής Λευκάδας και ιατρός στο επάγγελμα, Γιώργος Κτενάς. Με το όνομα του έχουν συνδεθεί μερικά από τα μεγαλύτερα έργα του νομού όπως η αποχέτευση και ο βιολογικός καθαρισμός, η ύδρευση της Λευκάδας από το Λούρο, η υδροδότηση του Μεγανησίου και του Καλάμου, η πλωτή γέφυρα της Λευκάδας, το ΚΤΕΟ, το Δικαστικό Μέγαρο, το Κέντρο Υγείας Νότιας Λευκάδας κ.α.
Σήμερα στην μνήμη του αναδημοσιεύουμε το άρθρο που είχε γράψει για αυτόν ο κ. Κώστας Γλένης στην εφημερίδα “Τα Νέα της Λευκάδας”. Επίσης [εδώ] μπορείτε να διαβάσετε το ποίημα “Αντί Μνημοσύνου” του Ανδρέα Σταύρακα “Κόκορου”.
Γιώργος Κτενάς Η πορεία ενός ασυμβίβαστου.
Ο Γιώργος Κτενάς έφυγε από τη ζωή ανήμερα των Ευρωεκλογών, λίγο πριν «ξημερώσει Κυριακή», στις 13 Ιουνίου 2004. Σαν «έτοιμος από καιρό», με καθαρή συνείδηση πως έπραξε στο ακέραιο το καθήκον του, πως μόχθησε πολύ για την προκοπή του τόπου που τον γέννησε και τον ανέδειξε, πως πρόσφερε όσα, στο μέτρο του ανθρώπινου, μπόρεσε στους συνανθρώπους του, πως υπηρέτησε ως το τέλος το δίκαιο και το γενικό καλό. Παρότι πίστευε βαθιά ότι δεν είχε ολοκληρώσει αυτά που είχε τελικά στοχεύσει να πετύχει, τερματίζοντας παράλληλα και τη πολιτική του διαδρομή. Δηλαδή ένα νέο, μεγάλο, σύγχρονο νοσοκομείο, που είχε γίνει το πάθος του, η θωράκιση και η αναδόμηση της Λευκάδας απέναντι στα στοιχεία της φύσης, που έγινε επιτακτική ανάγκη μετά τα γεγονότα του περσινού καλοκαιριού και η νέα ζεύξη του νησιού με την ηπειρωτική Ελλάδα, που τόσο αναίτια δεν έγινε στο σημείο που έπρεπε, νοτιότερα, πριν από είκοσι χρόνια. Αν ήταν καλά στην υγεία του κι αν συμμετείχε κανονικά στις τελευταίες εθνικές εκλογές κι αν ο λαός του έδινε τη δυνατότητα, τιμώντας τον για μια ακόμα φορά με την εμπιστοσύνη του, όπως ο ίδιος μέχρι τέλους πίστευε, κι αν… Όμως με τα «αν» δεν γράφεται ποτέ η ιστορία…
Η Μεταπολίτευση
Γνώρισα τον Γιώργο Κτενά στο τέλος της δεκαετίας του ’60, όταν ξεκινούσε με όνειρα τα πρώτα του βήματα σαν ακτινολόγος γιατρός στην πόλη της Λευκάδας. Καλύτερα τον γνώρισα μερικά χρόνια μετά, στη γενική ευφορία της μεταπολίτευσης, μέσα από τις κινητοποιήσεις κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων, με κοινό το όραμα μιας καλύτερης Ελλάδας, μέσα στα όρια μιας εύθραυστης, «άναρχης» και ενοχικής δημοκρατίας εκείνων των χρόνων. Τον θυμάμαι καλά να ξεκινά τον Σεπτέμβρη του ’74, μαζί με ελάχιστους συντρόφους και φίλους, τη μεγάλη διαδρομή του ΠΑΣΟΚ στη Λευκάδα, κουβαλώντας μέσα του το όνειρο της Αλλαγής της ιδιαίτερης πατρίδας του, αλλά και όλης της Ελλάδας, σ΄ έναν τόπο δημοκρατίας, ανάπτυξης και κοινωνικής αλληλεγγύης.
Ο Γιώργος Κτενάς τιμήθηκε από τον λευκαδίτικο λαό σε δύο συνεχείς εκλογικές αναμετρήσεις, το 1981 και το 1985 (επανήλθε για τρίτη φορά το 2002) και τίμησε στο Εθνικό Κοινοβούλιο για δέκα ολόκληρα χρόνια τους συμπατριώτες του για την εμπιστοσύνη που έδειξαν στο πρόσωπό του.
Έργα – σφραγίδες
Ως «βουλευτής – κι όχι βολευτής- όλων των Λευκαδίων», όπως του άρεσε να λέει, συνέδεσε το όνομα του με όλα τα μεγάλα και σημαντικά έργα υποδομής, που άρχισαν και ολοκληρώθηκαν στο νομό μας τη δεκαετία του ΄80. Η αποχέτευση και ο βιολογικός καθαρισμός, η ύδρευση της Λευκάδας από το Λούρο, η υδροδότηση του Μεγανησίου και του Καλάμου, η πλωτή γέφυρα και η ζεύξη του νησιού με την ηπειρωτική Ελλάδα, το λιμάνι της Λευκάδας, το ΚΤΕΟ, το Δικαστικό Μέγαρο, το Κέντρο Υγείας Νότιας Λευκάδας, τα άλλα λιμάνια, οδικοί άξονες, επαρχιακοί δρόμοι, νέα σχολεία παντού ήταν τα σημαντικότερα, αποτέλεσμα τέτοιων ρυθμών αύξησης των χρηματοδοτήσεων που ποτέ δεν είχε γνωρίσει ο νομός μέχρι τότε.
Το πολιτικό ήθος
Ο Γιώργος Κτενάς είχε ορίσει, χωρίς να το επιδιώξει ποτέ ο ίδιος, μέτρα σύγκρισης και σημεία αναφοράς πολιτικού ήθους και αγωγής με το δικό του ηθικό ανάστημα και τη δική του επαγγελματική και πολιτική διαδρομή ως πρότυπο. Ήταν υπόδειγμα εντιμότητας και αγωνιστής της ζωής από τα μικράτα του. Ήταν όμως και εργασιομανής και ακάματος και τελειομανής και επίμονος. Διεκδικητικός και ανυποχώρητος. Μαχητικός και ασυμβίβαστος. Είχε και άποψη και θέσεις και επιχειρήματα για κάθε τι. Είχε πείσμα και θέληση, όραμα και στόχους. Μόνο που «δεν έπαιρνε τους αέρηδες για θεούς». Δεν ονειρευόταν, έβλεπε.
Δεν του άρεσε η κακογουστιά, η μωρία, η μετριότητα. Η κακία, η αχαριστία, η υποκρισία. Απεχθανόταν την ιδιοτέλεια, τον ωφελιμισμό, την αρπαχτή. Την εξουσιομανία, την επίδειξη, την πονηρία, τον ναρκισσισμό. Καθόλου δεν συμπαθούσε τους «οσφυοκάμπτες και τους εθελόδουλους», όπως συχνά έλεγε. Η ανυποχώρητη στάση του πάνω σε αξίες και ιδανικά πολλές φορές ενοχλούσε, κάποτε προκαλούσε κι όλας, σε μια εποχή πανθομολογούμενης παρακμής και ηθικής έκπτωσης των πάντων.
Οι γιάπηδες της εξουσίας…
Σημερινοί (και χθεσινοί) «γιάπηδες» της εξουσίας θέλουν πάνω απ όλα «να έχουν το κεφάλι τους ήσυχο» έλεγε. Θέλουν ανθρώπους ελεγχόμενους, υπάκουους, υποταγμένους, ενταγμένους στην «παραγωγική διαδικασία», όχι για να παράγουν φυσικά, αλλά για να αναπαράγουν τα αγαθά της παγκοσμιοποιημένης ευημερίας. Δεν θέλουν δημιουργούς, θέλουν μεταπράτες. Όχι «παιδιά», που να μεγαλώνουν μέσα από τα στάδια του αγώνα και της αναζήτησης, αλλά απ ευθείας «ενήλικες», οριστικά διαμορφωμένους ίδια, ίσα μέσα στο πλαίσιο ενός ιδιότυπου «σοσιαλισμού» της αποχαύνωσης.
Ο Γιώργος Κτενάς δεν ανήκε ποτέ σ΄ αυτούς. Ο ίδιος αναζητούσε πάντα τρόπους να ερεθίζει και να προκαλεί. Να ερεθίζει τη σκέψη και το όνειρο. Να προκαλεί τη σύμβαση και το συμβιβασμό. Την κάθε εξουσία δηλαδή. Την κάθε κατεστημένη άποψη. Αυτό όμως προϋπέθετε ανατρεπτικό ήθος. Αυτό που συγκρούεται με την υποκρισία των κοινωνικών συμβάσεων και συμπεριφορών. Αυτό που δεν θέλει να μάθει να παίζει με τους κανόνες των μεγάλων.
Η πλωτή γέφυρα
Χαρακτηριστικό του μεγάλου πάθους που έδειχνε για τη σωστή ανάπτυξη του τόπου μέσα από τον ορθολογικό σχεδιασμό των έργων και με προοπτική σε βάθος χρόνου, ήταν οι θέσεις του για το μεγάλο έργο της πλωτής γέφυρας στα μέσα της δεκαετίας του ’80, που άνοιξε διάπλατα τις πύλες της Λευκάδας στον τουρισμό και οδήγησε το νησί στο δρόμο της ραγδαίας ανάπτυξης σ΄ όλους τους τομείς. Ήταν γνωστό σ΄ όλους πόσο προσπάθησε για την υλοποίηση αυτού του έργου, από την αρχή του, την προγραμματική του ένταξη και τη χρηματοδότησή του μέχρι την ολοκλήρωσή του.
Αμέτρητες φορές επισκέφτηκε ο ίδιος τα ναυπηγεία της Ελευσίνας για να παρακολουθεί από κοντά την πρόοδο των εργασιών. Πίστευε όμως ότι η θέση της πλωτής γέφυρας έπρεπε να είναι νοτιότερα κι όχι μπροστά στο Κάστρο, για λόγους που εξακολουθητικά είχε εκθέσει και γραπτά και δημόσια από την πρώτη στιγμή.
«Η πλωτή γέφυρα», έγραφε τότε, «τοποθετήθηκε στη σημερινή θέση προσωρινά για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της καθυστέρησης της διαπεραίωσης, που δημιουργούσε σε περιόδους αιχμής τις γνωστές ουρές… Η τοποθέτηση στην οριστική της θέση στην περιοχή των αλυκών της πόλεως θα γίνει μόλις κατασκευαστεί ο νέος δρόμος κατά μήκος της λιθιάς του Αυλαίμονα.
Γνωστό είναι ότι επαγγελματίες της πόλης αντιδρούν σ΄ αυτή τη λύση, λαθεμένα, φοβούμενοι ότι αυτό θα παραβλάψει τα προσωπικά τους συμφέροντα. Ελπίζω βέβαια να μη καταφέρουν για τα προσωπικά τους συμφέροντα-που στην πραγματικότητα δεν υπηρετούν- να ματαιώσουν την προοπτική και να αφανίσουν την πόλη της Λευκάδας, που, καθώς θα δέχεται όλη τη διερχόμενη κυκλοφορία, θα γίνει αβίωτη».
Κι αργότερα, το Δεκέμβρη του 1987:
«Η νότια θέση είναι η μόνη ορθή, επιτρεπτή και επιβεβλημένη για την ανάπτυξη του νησιού και κυρίως της πόλης. Για το σημείο αυτό συμφωνούν όλοι οι παράγοντες που μπορούν να έχουν υπεύθυνη και έγκυρη γνώμη (συγκοινωνιολόγοι, περιβαλλοντολόγοι, πολεοδόμοι). Γι αυτό, με δικές μου – αποκλειστικά – προσπάθειες είχαν εγγραφεί το 1985 πιστώσεις 400 εκατομμυρίων δραχμών στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Δημοσίων Έργων για την κατασκευή της γέφυρας, του δρόμου του Αυλαίμονα και του δρόμου, που, από τις Αλυκές, θα οδηγούσε στο τρίστρατο και στην πόλη.
Γιατί δεν έγιναν όλα αυτά; Διότι οργανωμένα προσωπικά συμφέροντα απήτησαν και πέτυχαν την κατασκευή μόνο της γέφυρας και την πάση θυσία- με πρόσχημα την ταχεία τοποθέτηση- εγκατάσταση της γέφυρας στο Κάστρο.»
Έτσι χάθηκε και η πρωτοφανής ευκαιρία άμεσης κατασκευής του δρόμου, δηλαδή μια αναπτυξιακή επένδυση 250 εκατομμυρίων δραχμών που θα προωθούσε αφάνταστα την ανάπτυξη της πόλης».
Σήμερα, είκοσι χρόνια μετά, κανείς δεν αρνείται την ορθότητα αυτών των απόψεων και την αναγκαιότητα μεταφοράς του σημείου της ζεύξης στην περιοχή των αλυκών. Μάλιστα ακούγονται, «προγραμματίζονται» και γράφονται πολλά για νέους οδικούς άξονες, για υποθαλάσσιες ζεύξεις κ.α.
Κι όμως τότε ο Γιώργος Κτενάς είχε χαρακτηριστεί «καταστροφέας της πόλεως», ότι υποτιμούσε με τις απόψεις του την νοημοσύνη του λαού, ότι είχε «ιδιοτελή κίνητρα για πολιτικό όφελος», ότι «έθετε τη Λευκάδα υπό διωγμόν» ότι «εδήλωσεν δόξαν Ηροστράτου», ότι ερχόταν σε αντίθεση με ομόφωνες ή κατά πλειοψηφίαν αποφάσεις του τότε Δημοτικού Συμβουλίου και του λαού, που «υιοθετούσαν, ανεξάρτητα από κομματική τοποθέτηση, την τοποθέτηση της πλωτής γέφυρας στο Κάστρο».
Ο Γιώργος Κτενάς τα άκουγε όλα αυτά και άλλα πολλά, αλλά δεν έκανε πίσω. Γιατί είχε μάθει να διακρίνει το ουσιώδες από το επουσιώδες. Να αναζητά, αντί του μερικού, το ευρύτερα δυνατό αγαθό. Δεν έψαχνε για δεκανίκια. Δεν τον συγκινούσαν δόγματα και ιδεολογήματα. Τον ενδιέφερε περισσότερο η εσωτερική διαδρομή, το ανθρώπινο πρόσωπο. Η προσφορά. Η υπέρβαση. Η δημιουργία. Έτσι άμοιαστος, ανένταχτος, αταίριαστος, μοναχικός και καθολικά αιχμάλωτος της προσωπικής του ελευθερίας παρέμεινε μέχρι τέλους, ώσπου να συναντήσει τη μεγάλη Αλήθεια, που τόσο επίμονα και εναγώνια έδειχνε να αναζητά σ΄ όλη του τη ζωή.
Κώστας Δ. Γλένης
Από την εφημερίδα «Τα Νέα της Λευκάδας» via e-lefkas.gr
*Την φωτογραφία του Γιώργου Κτενά στα έδρανα της Βουλής, μας παραχώρησε ο καλός του φίλος Σωτήρης Γρηγόρης “Μπελέλης”, τον οποίο και ευχαριστούμε θερμά.
