Σεπτέμβρης, ο Τρυγητής ! Γέροι και νέοι πριν καλά – καλά ανατείλει ο ήλιος μαζεύονται στα αμπέλια. Συλλέγουν τους καρπούς που συνιστούν τους κόπους μιας ολόκληρης χρονιάς.
Η σωματική καταπόνηση κατά τη διάρκεια του τρύγου θυμίζει συνθήκες μάχης. “Θέρος, τρύγος, πόλεμος” λένε θέλοντας να χαρακτηρίσουν την καταπόνηση στην οποία υπόκειται ο τρυγητής.
Σε αλλοτινούς καιρούς οι παλιοί αφηγούνται ότι υπήρχαν χρονιές που ο κάμπος της Καρυάς την εποχή του τρύγου ήταν πλημμυρισμένος. Προκειμένου να επιτευχθεί η συλλογή των σταφυλιών οι αμπελουργοί της περιοχής επιστράτευαν ξύλινες σκάφες και με τις οποίες επιτύγχαναν το πλησίασμα των αμπελώνων. Τα ξύλινα κοφίνια (κοφίνια λυγαριάς) που χρησιμοποιούσαν για τη συλλογή των σταφυλιών βάραιναν ιδιαίτερα γιατί εκτός από τον καρπό εισχωρούσε μέσα σ’ αυτά λάσπη και νερό του Λιβαδιού.
Στον τρύγο τα πιο παλιά χρόνια συμμετείχε όλη η οικογένεια. Άντρες, γυναίκες, παιδιά αλλά και φίλοι της οικογένειας και συγγενείς έσπευδαν πρόσχαροι να βοηθήσουν. Η σωματική κόπωση αντισταθμιζόταν από τα ομαδικά συμπόσια, τα τραγούδια, τα πειράγματα και τα αστεία που έδιναν στη σκληρή εργασία στοιχεία μοναδικού πανηγυριού.
Με την πάροδο των χρόνων ο τρύγος έχασε την οικογενειακή του μορφή με την ανθρώπινη θαλπωρή. Σήμερα στις περισσότερες των περιπτώσεων γίνεται με την απασχόληση εργατικού δυναμικού, κυρίως δε αλλοδαπών.
Το βερτζαμί, η βαρδέα, το λαγόρθι, η χλώρη, το περαχωρίτικο είναι οι συνηθέστερες οινοποιήσιμες ποικιλίες του νησιού.
Στα ορεινά χωριά η καλλιέργειά τους, επομένως και ο τρύγος, σε πολλές περιπτώσεις γίνεται ακόμη πάνω στις αναβαθμίδες (πεζούλες) με τις οποίες έχουν διαμορφωθεί τα επικλινή εδάφη. Οι εναπομείναντες αγρότες της ορεινής Λευκάδας παρέμειναν αφοσιωμένοι στη γη που τους κληρονόμησαν οι πατέρες και οι παππούδες τους ακολουθώντας τον παραδοσιακό τρόπο καλλιέργειας που απαιτεί ιδιαίτερα επίπονη χειρονακτική εργασία.
Οι ειδυλλιακές εικόνες βέβαια της έκθλιψης του μούστου, στα ξύλινα πατητήρια, αποτελούν πλέον ανάμνηση.
Τη θέση των πατητηριών έχουν πάρει οι διάφοροι χειροκίνητοι ή ηλεκτρικοί σπαστήρες. Με αυτούς βέβαια πέραν της εύκολης και γρήγορης σύνθλιψης των ραγών επιτυγχάνεται και η αφαίρεση των κοτσανιών τα οποία όπως λένε οι ειδικοί είναι επιζήμια τόσο για τη γεύση του κρασιού όσο και για την υγεία των καταναλωτών.
Πολλοί συγχωριανοί μας, αμπελουργοί και μη, θα επιδοθούν σε οινοποίηση. Τα βαρέλια ετοιμάζονται, τα κατώγια θα βρεθούν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος και οι οινοπαρασκευαστές θα περιμένουν τα αποτελέσματα της σκληρής και έντεχνης δουλειάς τους. Το κρασί άλλωστε για τα περισσότερα νοικοκυριά των χωριών του νησιού αποτελεί από παλαιότατων χρόνων συστατική προσπάθεια αλλά και συνήθεια του ρυθμού της ζωής των.
Για κάποιους ντόπιους μερακλήδες η προσπάθεια θα συνεχισθεί και τον Νοέμβριο όπου στους παραδοσιακούς αποστακτήρες, θα ετοιμασθεί το έτερο τέκνο του τρύγου το τσίπουρο.
Να ευχηθούμε σε όλους “καλά κρασιά” και καλή επιτυχία.
Σε κάθε περίπτωση βέβαια που κάτι δεν θα πάει καλά και το αποτέλεσμα δεν θα είναι το αναμενόμενο, θα υπενθυμίσουμε ότι η οινοποίηση των σταφυλιών είναι πολύ λεπτή διαδικασία γεγονός που υποχρεώνει και τους πλέον διακεκριμένους οινολόγους να αναφέρουν συχνά ότι: “ο φυσιολογικός προορισμός του κρασιού είναι να γίνει ξύδι και μάλιστα κακής ποιότητας”.
Σεβαστή Κωνσταντινίδη – Ρεκατσίνα
Δήμαρχος Καρυάς
