Εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία
Ένας ταραγμένος κι αβέβαιος κόσμος, μόλις ανέτειλε … … …
Του Σωτήρη Κων. Κάτσενου, Δημοσιογράφου
Στις 16 του Ιούλη 2021 και στο φύλλο της εφημερίδας «Τα Νέα της Λευκάδας» (αριθμ. φύλλου 1647/16-07-2021, σελίδα 3) και στο άρθρο μου με τίτλο : «Καληνύχτα Κεμάλ. Αυτός ο κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ … … Καληνύχτα», έγραφα : «Όταν ο τρισμέγιστος Μάνος Χατζιδάκις σιγοτραγουδούσε «Καληνύχτα Κεμάλ. Αυτός ο κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ … …», κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί τη σημερινή παγκόσμια ταραγμένη κατάσταση, το σημερινό παγκόσμιο χάος!». Επίσης, κανείς σήμερα, όπως και αύριο, δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα τι πρόκειται να μας ξημερώσει, όταν ο κόσμος που ανατέλλει πέρα από ταραγμένος είναι κι αβέβαιος … … .Και φυσικά αναφέρομαι σ’ όλα τα παράλογα που συμβαίνουν στον πλανήτη μας και συγκεκριμένα στην εισβολή της Ρωσίας σε μια ανεξάρτητη χώρα, όπως η Ουκρανία! Αυτά που συμβαίνουν, αυτά που διαβάζουμε, αυτά που βλέπουμε κι αυτά που ακούμε, αγαπητοί μου αναγνώστες, είναι πέρα από κάθε λογική και δίκαιο! «Σερφάροντας», λοιπόν, στο διαδίκτυο, αλίευσα ένα εξαιρετικό κείμενο το οποίο σας παρουσιάζω στο σημερινό φύλλο και το οποίο συνοδεύω με δύο εκπληκτικά ποιήματα του Μπέρτολτ Μπρεχτ και του Γιάννη Ρίτσου που αναφέρονται στον ΠΟΛΕΜΟ και την ΕΙΡΗΝΗ! Ειρήνη, έγραψα; Δυστυχώς δεν τη βλέπω … … Αντίθετα βλέπω το φόβο να εξαπλώνεται σε κάθε γωνιά του πλανήτη … …
Προτού, όμως, εκλεκτοί μου αναγνώστες, ξαναπώ «Καληνύχτα Κεμάλ … αυτός ο κόσμος δεν θ’ αλλάξει ποτέ …», ας στείλουμε, όλοι μαζί, με μια φωνή, μήνυμα στους ισχυρούς της γης να διαβάσουν με πολλή προσοχή τα παρακάτω ποιήματα του Μπρεχτ και του Ρίτσου … … Ίσως, έστω κι αργά, καταλάβουν πολλά … …
Υ.Γ. Ένας ΠΟΛΕΜΟΣ που δεν θάπρεπε ν’ αρχίσει και μια ΕΙΡΗΝΗ που θ’ αργήσει νάρθει, αν έρθει ποτέ … … …
«Ο δυνατός προχωρά, μέχρι εκεί που του επιτρέπει η δύναμή του και ο αδύναμος υποχωρεί, μέχρι εκεί που του επιβάλλει η αδυναμία του». Θουκυδίδης
«Αν κάποιος θέλει να καταλάβει τι συμβαίνει στην Ουκρανία, ας ξαναδιαβάσει τον Θουκυδίδη. Βρισκόμαστε λοιπόν σε ένα διάλειμμα του Πελοποννησιακού πολέμου και η Μήλος, όντας αποικία των Σπαρτιατών, ζητά από τους Αθηναίους να μείνει ουδέτερη. Οι Αθηναίοι, επειδή το νησί λόγω της στρατηγικής του θέσης τούς είναι απαραίτητο και γιατί φοβούνται ότι μπορεί κάποια στιγμή να προσχωρήσει στο αντίπαλο στρατόπεδο, εκστρατεύουν εκεί με δυνάμεις τετραπλάσιες από τους κατοίκους. Τηρούν βέβαια όλα τα δημοκρατικά προσχήματα και ανοίγουν διάλογο μαζί τους. Η συζήτηση αυτή, υπόδειγμα πολιτικής αλαζονείας και κυνισμού, ανατέμνει με χειρουργική ακρίβεια την ψυχολογία της υπερδύναμης.
Ας κάνουμε μια υπόθεση εργασίας ότι στη συγκεκριμένη συγκυρία, η Ρωσία είναι κάτι αντίστοιχο με τους Αθηναίους, η Ουκρανία με τη Μήλο και η Σπάρτη με την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ.
Παραθέτουμε μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα και ας βγάλετε τα συμπεράσματά σας.
Αθηναίοι: Νομίζουμε, αντιθέτως, ότι επιβάλλεται να επιδιώξουμε, κι εσείς κι εμείς, εκείνο που θεωρούμε αληθινά εφικτό, αφού και οι δύο γνωρίζουμε ότι κατά τη συζήτηση των ανθρωπίνων πραγμάτων, ΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ ΤΗ΅ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ΅ΕΧΕΙ ΑΞΙΑ ΜΟΝΟ ΜΕΤΑΞΥ ΙΣΩΝ. Ο ΙΣΧΥΡΟΣ ΕΠΙΒΑΛΛΕΙ Ο,ΤΙ ΤΟΥ ΕΠΙΤΡΕΠΕΙ Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ ΚΑΙ Ο ΑΣΘΕΝΗΣ ΠΑΡΑΧΩΡΕΙ Ο,ΤΙ ΤΟΥ ΕΠΙΒΑΛΛΕΙ Η ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΤΟΥ.
Μήλιοι: Και πώς είναι δυνατόν να συμφέρει εμάς να γίνουμε δούλοι;
Αθηναίοι: Επειδή εσείς θα έχετε τη δυνατότητα να υποταχτείτε πριν πάθετε τις πιο μεγάλες συμφορές, κι εμείς, αν δεν σας καταστρέψουμε, θα έχουμε κέρδος.
Μήλιοι: Ώστε, δεν θα δεχθείτε να είμαστε φίλοι σας αλλά και να διατηρήσουμε την ειρήνη και την ουδετερότητά μας;
Αθηναίοι: ΌΧΙ, ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΜΑΣ ΒΛΑΠΤΕΙ ΤΟΣΟ Η ΕΧΘΡΑ ΣΑΣ ΟΣΟ Η ΦΙΛΙΑ ΣΑΣ. Η ΦΙΛΙΑ ΣΑΣ, ΣΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΥΠΗΚΟΩΝ ΜΑΣ ΘΑ ΗΤΑΝ ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΑΔΥΝΑΜΙΑΣ, ΕΝΩ ΤΟ ΜΙΣΟΣ ΣΑΣ ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΗΣ ΜΑΣ.
Μήλιοι: Δεν φοβάστε ότι θα ενισχύσετε εκείνους που είναι ήδη εχθροί σας και θα στρέψετε εναντίον σας, εκείνους που δεν το σκέφθηκαν ποτέ;
Αθηναίοι: Καθόλου. Γιατί νομίζουμε ότι δεν είναι επικίνδυνοι αυτοί που, εξαιτίας της ελευθερίας τους, θ’ αργήσουν πολύ να πάρουν προφυλακτικά και προληπτικά μέτρα εναντίον μας.
Η Σπάρτη άφησε αβοήθητη τη Μήλο, αν και φαίνεται σε άλλα σημεία ότι σ’ αυτήν ειχε εναποθέσει τις ελπίδες της. Και επειδή κανένας πολεμος δεν έχει happy end, οι Αθηναίοι κατέλαβαν τη Μήλο παρά τη σθεναρή της αντίσταση, κατέσφαξαν τους μάχιμους άνδρες, πούλησαν ως δουλους τον άμαχο πληθυσμό και εγκατέστησαν στρατιωτική φρουρά». Πηγή Kathemera fb.
«Καληνύχτα Κεμάλ… Αυτός ο κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ … … Καληνύχτα!»
Μπέρτολτ Μπρεχτ: «Ο πόλεμός τους σκοτώνει ό, τι άφησε όρθιο η ειρήνη τους…»
Αυτοί που βρίσκονται ψηλά λένε:
Πόλεμος και Ειρήνη
Είναι δυο πράγματα ολότελα διαφορετικά.
Όμως η ειρήνη τους κι ο πόλεμός τους
Μοιάζουν όπως ο άνεμος κι η θύελλα.
Ο πόλεμος γεννιέται απ’ την ειρήνη τους καθώς ο γιος από τη μάνα.
Έχει τα δικά της απαίσια χαρακτηριστικά.
Ο πόλεμός τους σκοτώνει ό, τι άφησε όρθιο η ειρήνη τους.
Όταν αυτοί που είναι ψηλά μιλάνε για ειρήνη ο απλός λαός ξέρει πως έρχεται ο πόλεμος.
Όταν αυτοί που είναι ψηλά καταριούνται τον πόλεμο οι διαταγές για επιστράτευση έχουν υπογραφεί Στον τοίχο, με κιμωλία γραμμένο:
“Θέλουνε πόλεμο”.
Αυτός που το χε γράψει έπεσε κιόλας.
Αυτοί που βρίσκονται ψηλά λένε:
Να ο δρόμος για τη δόξα.
Αυτοί που είναι χαμηλά λένε:
Να ο δρόμος για το μνήμα.
Ο πόλεμος που έρχεται δεν είναι ο πρώτος. Πριν απ’ αυτόν
γίνανε κι άλλοι πόλεμοι.
Όταν τελείωσε ο τελευταίος, υπήρχαν νικητές και νικημένοι.
Στους νικημένους, ο φτωχός λαός πέθαινε από την πείνα. Στους νικητές ο φτωχός λαός πέθαινε το ίδιο.
Σαν έρθει η ώρα της πορείας, πολλοί δεν ξέρουν πως επικεφαλής βαδίζει ο εχθρός τους.
Η φωνή που διαταγές τους δίνει είναι του εχθρού τους η φωνή.
Κι εκείνος που για τον εχθρό μιλάει είναι ο ίδιος τους ο εχθρός.
Νύχτα.
Τ’ αντρόγυνα ξαπλώνουν στο κρεβάτι τους.
Οι νέες γυναίκες θα γεννήσουν ορφανά.
Στρατηγέ, το τανκ σου είναι δυνατό μηχάνημα.
Θερίζει δάση ολόκληρα, κι εκατοντάδες άνδρες αφανίζει.
Μόνο που έχει ένα ελάττωμα:
Χρειάζεται οδηγό.
Στρατηγέ, το βομβαρδιστικό σου είναι πολυδύναμο.
Πετάει πιο γρήγορα απ’ τον άνεμο, κι απ’ τον ελέφαντα σηκώνει
βάρος πιο πολύ.
Μόνο που έχει ένα ελάττωμα:
Χρειάζεται πιλότο.
Στρατηγέ, ο άνθρωπος είναι χρήσιμος πολύ.
Ξέρει να πετάει, ξέρει και να σκοτώνει.
Μόνο που έχει ένα ελάττωμα:
Ξέρει να σκέφτεται.
Γερμανικό Εγχειρίδιο Πολέμου – Απόσπασμα
«Μπέρτολτ Μπρεχτ – Ποιήματα» σε μετάφραση Μάριου Πλωρίτη
(εκδόσεις Θεμέλιο, 2000)
Γιάννης Ρίτσος – Εἰρήνη
Τ᾿ ὄνειρο τοῦ παιδιοῦ εἶναι ἡ εἰρήνη
Τ᾿ ὄνειρο τῆς μάνας εἶναι ἡ εἰρήνη
Τὰ λόγια τῆς ἀγάπης κάτω ἀπ᾿ τὰ δέντρα
εἶναι ἡ εἰρήνη.
Ὁ πατέρας ποὺ γυρνάει τ᾿ ἀπόβραδο
μ᾿ ἕνα φαρδὺ χαμόγελο στὰ μάτια
μ᾿ ἕνα ζεμπίλι στὰ χέρια του γεμάτο φροῦτα
καὶ οἱ σταγόνες τοῦ ἱδρώτα στὸ μέτωπό του
εἶναι ὅπως οἱ σταγόνες τοῦ σταμνιοῦ
ποὺ παγώνει τὸ νερὸ στὸ παράθυρο,
εἶναι ἡ εἰρήνη.
Ὅταν οἱ οὐλὲς ἀπ᾿ τὶς λαβωματιὲς
κλείνουν στὸ πρόσωπο τοῦ κόσμου
καὶ μὲς στοὺς λάκκους ποὔσκαψαν οἱ ὀβίδες
φυτεύουμε δέντρα
καὶ στὶς καρδιὲς ποὔκαψε ἡ πυρκαγιὰ
δένει τὰ πρῶτα της μπουμπούκια ἡ ἐλπίδα
κι οἱ νεκροὶ μποροῦν νὰ γείρουν στὸν πλευρό τους
καὶ νὰ κοιμηθοῦν δίχως παράπονο
ξέροντας πὼς δὲν πῆγε τὸ αἷμα τους τοῦ κάκου,
εἶναι ἡ εἰρήνη.
Εἰρήνη εἶναι ἡ μυρουδιὰ τοῦ φαγητοῦ τὸ βράδυ,
τότε ποὺ τὸ σταμάτημα τοῦ αὐτοκινήτου στὸ δρόμο
δὲν εἶναι φόβος,
τότε ποὺ τὸ χτύπημα στὴν πόρτα
σημαίνει φίλος,
καὶ τὸ ἄνοιγμα τοῦ παραθύρου κάθε ὥρα
σημαίνει οὐρανός,
γιορτάζοντας τὰ μάτια μας
μὲ τὶς μακρινὲς καμπάνες τῶν χρωμάτων του,
εἶναι εἰρήνη.
Εἰρήνη εἶναι ἕνα ποτήρι ζεστὸ γάλα
κι ἕνα βιβλίο μπροστὰ στὸ παιδὶ ποὺ ξυπνάει,
τότε ποὺ τὰ στάχυα γέρνουν τό ῾να στ᾿ ἄλλο λέγοντας:
τὸ φῶς, τὸ φῶς
καὶ ξεχειλάει ἡ στεφάνη τοῦ ὁρίζοντα φῶς,
εἶναι ἡ εἰρήνη.
Τότε ποὺ οἱ φυλακὲς ἐπισκευάζονται νὰ γίνουν βιβλιοθῆκες,
τότε ποὺ ἕνα τραγούδι ἀνεβαίνει ἀπὸ κατώφλι σὲ κατώφλι τὴ νύχτα,
τότε ποὺ τ᾿ ἀνοιξιάτικο φεγγάρι βγαίνει ἀπ᾿ τὸ σύγνεφο
ὅπως βγαίνει ἀπ᾿ τὸ κουρεῖο τῆς συνοικίας
φρεσκοξυρισμένος ὁ ἐργάτης τὸ Σαββατόβραδο,
εἶναι ἡ εἰρήνη.
Τότε ποὺ ἡ μέρα ποὺ πέρασε,
δὲν εἶναι μιὰ μέρα ποὺ χάθηκε,
μὰ εἶναι ἡ ρίζα ποὺ ἀνεβάζει τὰ φύλλα τῆς χαρᾶς μέσα στὸ βράδυ
κι εἶναι μιὰ κερδισμένη μέρα κι ἕνας δίκαιος ὕπνος,
ποὺ νιώθεις πάλι ὁ ἥλιος νὰ δένει βιαστικὰ τὰ κορδόνια του
νὰ κυνηγήσει τὴ λύπη ἀπ᾿ τὶς γωνιὲς τοῦ χρόνου,
εἶναι ἡ εἰρήνη.
Εἰρήνη εἶναι οἱ θημωνιὲς τῶν ἀχτίνων στοὺς κάμπους τοῦ καλοκαιριοῦ
εἶναι τ᾿ ἀλφαβητάρι τῆς καλοσύνης στὰ γόνατα τῆς αὐγῆς.
Ὅταν λές: ἀδελφές μου, – ὅταν λέμε: αὔριο θὰ χτίσουμε.
ὅταν χτίζουμε καὶ τραγουδᾶμε,
εἶναι ἡ εἰρήνη.
Ἡ εἰρήνη εἶναι τὰ σφιγμένα χέρια τῶν ἀνθρώπων
εἶναι τὸ ζεστὸ ψωμὶ στὸ τραπέζι τοῦ κόσμου
εἶναι τὸ χαμόγελο τῆς μάνας
Τίποτ᾿ ἄλλο δὲν εἶναι ἡ εἰρήνη.
Καὶ τ᾿ ἀλέτρια ποὺ χαράζουν βαθιὲς αὐλακιὲς σ᾿ ὅλη τὴ γῆ,
ἕνα ὄνομα μονάχα γράφουν:
Εἰρήνη.
Τίποτ᾿ ἄλλο. Εἰρήνη.
Πάνω στὶς ράγες τῶν στίχων μου
τὸ τραῖνο ποὺ προχωρεῖ στὸ μέλλον
φορτωμένο στάρι καὶ τριαντάφυλλα,
εἶναι ἡ εἰρήνη.
Ἀδέρφια, μὲς στὴν εἰρήνη διάπλατα ἀνασαίνει ὅλος ὁ κόσμος
μὲ ὅλα τὰ ὄνειρά μας
Δῶστε τὰ χέρια ἀδέρφια μου, αὐτό ῾ναι ἡ εἰρήνη.
Πηγή «Τα Νέα της Λευκάδας»
