Η χλωρίδα της λεκάνης της Μεσογείου είναι αξιοσημείωτη. Τα 11.700 ενδημικά φυτικά είδη ξεπερνούν κατά πολύ τον αριθμό όλων των ειδών που έχουν αναφερθεί στην υπόλοιπη ήπειρο. Στην Ελλάδα και ειδικότερα στις νότιες περιοχές της χώρας, 5.760 διαφορετικά είδη από τα οποία 1.200 είναι ενδημικά. Όμως μια νέα ανακάλυψη έρχεται να προσθέσει 39 νέα είδη φυτών στα περίπου 5.760 είδη της Ελληνικής χλωρίδας, σύμφωνα με εργασία στην επιστημονική επιθεώρηση Phytotaxa. Το γεγονός γίνεται ακόμα πιο εντυπωσιακό, αν συλλογιστεί κανείς ότι τα 38 από τα 39 είδη είναι ελληνικά ενδημικά. Αυτό σημαίνει ότι δεν απαντώνται πουθενά αλλού στον κόσμο παρά μόνο στη χώρα μας. Η μονογραφία, 212 σελίδων, των Salvatore Brullo από το Πανεπιστήμιο της Κατάνια και Matthias Erben από το Πανεπιστήμιο του Μονάχου αφορά αποκλειστικά το γένος Λιμόνιο (Limonium) στην ελληνική επικράτεια, ένα έργο ζωής του πρώτου συγγραφέα, ο οποίος τα τελευταία 27 χρόνια έχει επικεντρωθεί στη μελέτη των συγκεκριμένων ειδών στην Ελλάδα.
Παρά το ότι το γένος αυτό έχει αναγνωρισθεί και μελετηθεί εδώ και σχεδόν δύο αιώνες, το γένος Limonium στην Ελλάδα παραμένει ελάχιστα κατανοητό. Ο λόγος για αυτό είναι διπλός. Πρώτον, υπήρξε μια έλλειψη μορφολογικών και ονοματολογικών ερευνών σε αυτό το μεγάλο σε αριθμό ειδών και πολύπλοκο γένος. Δεύτερον, η γεωφυσική διαμόρφωση της ελληνικής ακτογραμμής είναι δύσκολο να εξερευνηθεί. Αν και η έκταση της Ελλάδας είναι μόνο 131.940 τετραγωνικά χιλιόμετρα, τα χιλιάδες νησιά και νησίδες δίνουν μαζί ένα εκτιμώμενο μήκος ακτογραμμής μεταξύ 13.676 χιλιομέτρων (CIA World Factbook, 13/2/2013) και 15.147 χιλιομέτρων.
Όντας τυπικά μεσογειακά είδη, με περίπου 400 είδη προσαρμοσμένα σε συνθήκες υψηλής εδαφικής αλατότητας και κλιματικής ξηρότητας, τα είδη του γένους Limonium εξαπλώνονται κυρίως σε παράκτιους βιότοπους. Το γένος Limonium έχει μελετηθεί καλά στο μεγαλύτερο μέρος της περιοχής της Μεσογείου, δηλαδή στην Ιβηρική Χερσόνησο, στις Βαλεαρίδες Νήσους, στην Γαλλία, στην Ιταλική Χερσόνησο, στην Σικελία, στην Σαρδηνία, στην Κορσική, στην Τυνησία, στην Κυρηναϊκή και στην Τουρκία. Οι ερευνητές, με εκδρομές στους βιότοπους, με συλλογές βοτανικού υλικού και αναλύοντας τα χαρακτηριστικά και τη μορφολογία από 3.000 δείγματα προσωπικών και μουσειακών συλλογών, ανέβασαν τον συνολικό α- ριθμό ειδών του γένους Limonium στην Ελλάδα στα 86.
Η εργασία δείχνει τα περισσότερα είδη του γένους Limonium φύονται περισσότερο στα νησιά της Νότιας Ελλάδας. Τα περισσότερα είδη, 25 στον αριθμό, βρίσκονται στην Κρήτη και ακολουθεί το κοντινό νησί της Καρπάθου με 16 διαφορετικά είδη Limonium. Πολλά άλλα μικρότερα Νησιά του Αιγαίου (Άνδρος, Χίος, Δονούσα, Κύθηρα, Μήλος, Πάρος, Ρόδος) φιλοξενούν μεταξύ 7 και 8 ειδη Limonium, με την εξαίρεση την Νάξο και την Εύβοια, με 13 και 10 είδη αντίστοιχα.
Όσον αφορά τα υπόλοιπα μικρά νησιά, το γένος Limonium εκπροσωπείται από 5 ή 6 είδη στην Αμοργό, την Ίο, την Κάσο, την Κω, την Κύθνο, τη Σάμο, τη Σχοινούσα, τη Σύρο, τη Θήρα και την Τήνο, και 4 είδη στη Χρυσή, τη Μύκονο, τη Σίφνο και τη Σίκινο. Ο αριθμός των ειδών μειώνεται σε 3, 2 ή ακόμη και 1 στο κεντρικό και νότιο Αιγαίο. Τα είδη Limonium είναι σπάνια στα νησιά του Βορείου Αιγαίου.
Ένας σημαντικός αριθμός ειδών Limonium, πολλά από τα οποία είναι ενδημικά, φύονται στα Ιόνια Νησιά, ιδιαίτερα στην Κεφαλονιά (6), τη Λευκάδα (4), την Κέρκυρα (3), την Ζάκυνθο (4), την Ιθάκη (2), τους Παξούς (1), τους Αντίπαξους (1), την Σταμφάνη (1) και την Άρπυια (1). Η υψηλότερη συγκέντρωση των ειδών του γένους Limonium στην ηπειρωτική Ελλάδα είναι στις νότιες περιοχές, όπως στην Πελοπόννησο (17 είδη), την Στερεά Ελλάδα και την Αττική (15 είδη). Ο αριθμός των ειδών μειώνεται απότομα στη Μακεδονία (3), τη Θεσσαλία (3), την Ήπειρο (2) και τη Θράκη (1).
Η εργασία τονίζει ότι ορισμένα από τα νέα είδη έχουν εξαιρετικά μικρή γεωγραφική εξάπλωση, που περιορίζεται σε ένα ή μερικά γειτονικά νησιά ή σε μερικά τμήματα της ακτής. Μερικά είδη είναι τόσο σπάνια, που αντιπροσωπεύονται από ένα μόνο μικρό πληθυσμό ή μερικές φορές από λίγους, απομονωμένους πληθυσμούς, και σύμφωνα με τους ερευνητές θα μπορούσαν δικαιολογημένα να συμπεριληφθούν στις λίστες Ερυθρών Δεδομένων. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι το Limonium schinousae, το οποίο συναντάται μόνο στο μικρό κυκλαδίτικο νησί της Σχοινούσας, ή το Limonium athinense που συναντάται μόνο στην περιοχή της Βούλας, μέσα στον αστικό ιστό της Αττικής.
Οι ελληνικοί εκπρόσωποι του γένους Limonium φυτρώνουν σε περιοχές που η έντονη ξηρασία και η έλλειψη ανταγωνισμού από άλλα φυτά επέτρεψε στους πληθυσμούς τους να παραμένουν διαχρονικά σταθεροί. Ωστόσο, αυτές οι φυτοκοινωνίες είναι πολύ μικρές, και συχνά καταλαμβάνουν μια μικρή ζώνη βλάστησης λίγα μόλις μέτρα πλάτος, καθιστώντας τες οικολογικά πολύ εύθραυστες. Η καταστροφή αυτών των μικρο-οικοτόπων, κυρίως λόγω της αστικοποίησης, του τουρισμού και άλλων ανθρώπινων δραστηριοτήτων, συνεχίζεται με γοργούς ρυθμούς σε πολλές παράκτιες περιοχές της Ελλάδας και της Μεσογείου γενικότερα και αναμφίβολα θα οδηγήσει στην πλήρη εξαφάνιση πολλών από αυτά τα σπάνια ενδημικά είδη.
Πηγή: Brullo S. & Erben M. 2016.
The genus Limonium (Plumbaginaceae) in Greece. Phytotaxa 240(1): 1-212.
www.philodassiki.org
Πηγή: dasarxeio.com
