Την Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2017, πραγματοποιήθηκε στο αμφιθέατρο του Μουσείου της Ακρόπολης εκδήλωση-αφιέρωμα στον Βίλχελμ Νταίρπεφελντ.
Η εκδήλωση ήταν σε συνεργασία του Επιμελητηρίου Λευκάδας με τον Σύλλογο για το Πολιτισμό και το Περιβάλλον Νυδριού “Βιλχελμ Νταίρπφέλντ” και είχε τον τίτλο: “Η Λευκάδα τιμά τον Βιλχελμ Νταίρπφελντ, τον μεγάλο Γερμανό Αρχαιολόγο, τον Μεγάλο Φιλέλληνα“. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα των Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού, Υπουργείου Τουρισμού και Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδας.
Η εκδήλωση, που είχε πολύ μεγάλη προσέλευση κοινού, κυρίως Λευκαδιτών που ταξίδεψαν από το νησί στην Αθήνα για αυτό το σκοπό, είχε σαν στόχο της να επαναφέρει στο προσκήνιο τη θεωρία του Νταίρπφελντ περί Ομηρικής Ιθάκης και να της δώσει τη θέση που της αρμόζει στο πολιτιστικό, αρχαιολογικό, ιστορικό και τουριστικό πλαίσιο της Λευκάδας.
Επίσης παρευρέθησαν ο βουλευτής Λευκάδας κ. Αθανάσιος Καββαδάς, ο αντιπεριφερειάρχης κ. Θεόδωρος Χαλικιάς, ο δήμαρχος κ. Κώστας Δρακονταειδής, ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Λευκάδας κ. Σωτήρης Σκιαδαρέσης, αντιδήμαρχοι, μέλη του δημοτικού συμβουλίου Λευκάδας και Αθηναικών Λευκαδίτικων συλλόγων. Τιμώμενοι καλεσμένοι ήταν γερμανοί μελετητές και λάτρεις της θεωρίας του Νταίρπφλεντ καθώς και απόγονός του.
Στην εκδήλωση ομιλητές ήταν διακεκριμένοι επιστήμονες και μελετητές της θεωρίας του Γερμανού αρχιτέκτονα-αρχαιολόγου που αγάπησε τη Λευκάδα τόσο, που θέλησε να αναπαύεται αιώνια στα χώματά της.
Το συντονισμό της εκδήλωσης είχε η κα Βερυκίου Ελένη, πρόεδρος του Συλλόγου του Νυδριού η οποία στον σύντομο χαιρετισμό της μίλησε με ενθουσιασμό για το όραμα του Συλλόγου να δημιουργήσει στο Δημοτικό Σχολείο Νυδριού, χώρο αφιερωμένος στον Νταίρπελφντ και το σημαντικό για τη Λευκάδα έργο του. Ενώ τόνισε τις ιδιάιτερες σχέσεις που είχε εκείνος αναπτύξει με τους ντόπιους Λευκαδίτες, μέσω δεσμών κουμπαριάς και φιλίας και το πόσο αγαπητός ήταν σε αυτούς.
Ο κος Σωτήρης Σκιαδαρέσης καλωσόρισε τους παρευρισκομένους και τόνισε τη σημασία του έργου του μεγάλου αρχαιολόγου.
Η ηθοποιός κα Βάνα Πεφάνη διάβασε το χαιρετισμό της κας Χαράς Παπαδάτου “προς την επιστημονική κοινότητα του ιστορικού Συνεδρίου του 2006, αφιερωμένο τον W. Doerpfeld” που πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια των Γιορτών Λόγου και Τέχνης.
Σύντομο χαιρετισμό απηύθηνε ο κος Κώστας Δρακονταειδής που αναφέρθηκε στην μεγάλη ανακάλυψη του αρχαίου θεάτρου στον Κούλμο, και έδωσε το νέο ότι έχουν εξασφαλιστεί οι απαραίτητοι πόροι για τη συνέχιση των ανασκαφών και γιατί όχι την ανάδειξη του ιδιαίτερα σημαντικού αυτού μνημείου.
Το να ξεκινήσουν ανασκαφές στο νησί, συνεχίζοντας το έργο του Νταίρπφέλντ ήταν άλλωστε και το ζητούμενο για όλους τους ομιλητές αλλά η ουσία ης εκδήλωσης.
Η εκδήλωση συνεχίστηκε με τους χαιρετισμούς του κου Αθανάσιου Μελά, προέδρου της Εταιρείας Λευκαδικών Μελετών – έντονη είναι η σκέψη το καθιερωμένο Συμπόσιο της ΕΛΜ κατά τη διάρκεια των Γορτών Λόγου και Τέχνης 2018 να είναι αφιερωμένο στον Νταίρπεφελντ – και του κου Κωνσταντίνου Δούκα, δημοσιογράφου, συγγραφέα και ένθερμου υποστηρικτή της θεωρίας του Γερμανού Αρχαιολόγου.
Στη συνέχεια χαιρέτησε το κοινό ο Επιστημονικός Διευθυντής του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Αθηνών και διευθυντής της Ανασκαφής ΓΑΙ στην Ολυμπία PD Dr Reinhard Senff (να θυμήσουμε ότι το Γερμανικό Αρχαιλογικό Ινστιτούτο Αθηνών ιδρύθηκε το 1874 και από το 1888 στεγάζεται στο υστερονεοκλασικό κτήριο που έκτισε ο Ernst Ziller με τη συνεργασία του Wilhelm Dörpfeld . Επί των ημερών του Dörpfeld (1887-1912), η επιστημονική αίγλη του Ινστιτούτου επηρέασε αποφασιστικά την ελληνική αρχαιολογία. Το Ινστιτούτο ανέλαβε ανασκαφές σε όλα σχεδόν τα μέρη της Ελλάδας).
Οι χαιρετισμοί έκλεισαν με τον αντιπρόεδρο του ΔΣ της DSA – Γερμανικής Σχολής Αθηνών – Doerpfeld Gymnasium (ιδρύθηκε το 1896 από τον Νταίρπφελντ) Dr Thomas Greve, και τον πρόεδρο του Συλλόγου αποφοίτων της Σχολής κο Κωνσταντίνο Γαλάνη.
Η κα Πεφάνη διάβασε επίσης επιστολές που έστειλαν για την εκδήλωση, οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί του Ελληνικού Σχολείου και του Γυμνασίου W. Doerpfeld του Wuppertal, γενέθλιας πόλης του Γερμανού αρχαιολόγου.
Το κύριο μέρος της εκδήλωσης περιελάμβανε τις ομιλίες:
- του κου Νώντα Γαζή, ερευνητή και ένθερμου υποστηρικτή της θεωρίας του Νταίρπφελντ που ανέπτυξε τα τοπογραφικά χαρακτηριστικά των νησιών που διεκδικούν το όνομα “Ομηρική Ιθάκη” και πώς με βάση αυτά, ενισχυέται η θεωρία ότι η Λευκάδα είναι το νησί του Οδυσσέα. Το θέμα του είχε τον τίτλο: “Η Λευκάδα, Ομηρική Ιθάκη – Η θεωρία του Βίλχελμ Νταίρπεφελντ – Ομηρική γεωγραφία και ένα επιτακτικό αίτημα ανασκαφής“. Αυτό το τελευταίο αφορά το αίτημα του για ανασκαφές στο νησί Αρκούδι που σύμφωνα με τις μελέτες του είναι η Ομηρική Αστερίς.
- του κου Θεόδωρου Γιαννόπουλου, Δρ. Προϊστορικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης, (Ανοιχτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, Σχολής Ανθρωπιστικών Σπουδών και Κοινωνικών Επιστημών – πρόγραμμα: Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό). Το θέμα της ομιλίας του ήταν: “W. Doerpfeld: Λευκάδα Ομηρική Ιθάκη – Επιστημονικά και πολιτισμικά διδάγματα“. Ο κος Γιαννόπουλος αναφέρθηκε στις ανασκαφές του αρχαιολόγου στο Στενό Νυδριού, την χρονολόγηση τους και πως σχετίζονται με θεωρίες που αφορούν τη σύνδεση αρχαίων γλωσσών. Παράλληλα τόνισε την ανθρώπινη πλευρά των σχέσων του δύο λαών της Γερμανίας και της Ελλάδας στο τότε, κατά τη διάρκεια του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου, που ευτυχώς για τον Νταίρπφελντ, δεν προλαβε να βιώσει την κατοχή της πατρίδας που λάτρεψε από τη πατρίδα που τον γέννησε – πέθανε τον Απρίλιο του 1940-, και στο σήμερα με τις συνέπειες της κρίσης και πώς αυτές έχουν επηρεάσει αρνητικά τις σχέσεις των δυο λαών.
- του κου Εμμανουήλ Κορρέ, Δρ. Αρχιτέκτων-Μηχανικός ΕΜΠ, (Dr. Ph h.c.Berlin, Ομότιμου καθηγητή ΕΜΠ, τακτικού μέλους της Ακαδημίας Αθηνών και μέλους του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου). Ο κος Κορρές ανέπτυξε την Αθηναϊκή ιστορική τοπογραφία του Doerpfeld αναφερομενος σε κτήρια και μνημεία τα οποία τον απασχόλησαν κατά καιρούς στις έρευνες του.
Το δεύτερο και τελευταίο μέρος της εκδήλωσης με τίτλο :”Το βίωμα Νταίρπφελντ στη Λευκάδα – η ιστορία μιας λαϊκής αφήγησης” αφορούσε στην ατμοσφαιρική ανάγνωση κειμένων από τους ηθοποιούς Βάνα Πεφάνη και Δημήτρη Βερύκιο. Κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης των κειμένων παρουσιάστηκε φωτογραφικό υλικό από το αρχείου του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτουτου.
Τα κείμενα, σε επιλογή ή και γραφή της κας Βερυκίου Ελένης, αφορούσαν στη ζωή του Γερμανού αρχαιολόγου στη Λευκάδα και τη σχέση του με την οικογένεια Στεριώτη, μια βαθιά σχέση φιλίας και κουμπαριάς – ο Νταίρπεφελντ κατά τη διάρκειά της παραμονής του στη Λευκάδα, βαφτισε αρκετά παιδιά εργάτων και συνεργατών του, δίνοντας τους ονόματα από την Οδύσσεια, ένα από αυτά ήταν και ο Τηλέμαχος Στεριώτης, γιος του αδερφικού του φίλου Νίκου, ο οποίος σπούδασε με τη φροντίδα του νονού του φιλολογία, και υπήρξε άξιος συνεχιστής του έργου του-.
Μάλιστα παρουσιάστηκαν και σκηνές απο ένα βίντεο του 1990 από εκδήλωση αφιερωμένη στον Νταίρπφελντ την οποία είχε επιμεληθεί το Τηλέμαχος Στεριώτης. Το βίντεο δώρισε η κα Μπερχάιμεν στο Σύλλογο Νυδριού η οποία και δέχτηκε λουλούδια από τις κόρες του Τηλέμαχου Στεριώτη.
Ο ηθοποιός Άγγελος Αντωνόπουλος που το όνομά του ήταν στο πρόγραμμα της εκδήλωσης, δεν μπόρεσε τελικά να παρευρεθεί και τη δική του αφήγηση μας παρουσιάσε η κα Βερυκίου. Η μητέρα του κου Αντωνόπουλου ονομαζόταν Μυκήνα, όνομα που της έδωσε ένας άλλος διάσημος Γερμανός αρχαιολόγος ο Ερρίκος Σλήμαν. Το συγκεκριμένο περιστατικό ενισχύει αυτό που αναφέρθηκε και νωρίτερα για τους ισχυρούς δεσμούς φιλίας που έδεναν τους ανθρώπους εκείνης της εποχής ακόμα και αν είχαν μεγάλες διαφορές μόρφωσης, αν μιλούσαν άλλη γλώσα και είχαν άλλες νοοτροπίες και συνήθειες.
Η εκδήλωση συνεχίστηκε με Τέχνη.
Η Λευκαδία ζωγράφος κα Δήμητρα Καββαδά παρουσίασε ένα έργο της εμπνευσμένο από ένα αρχαιολογικό ταφικό εύρημα του Νταίρπεφελντ, που δείχνει δυο σκελετούς αγκαλιασμένους στον ίδιο τάφο.
Τέλος η κα Έλενα Χαμαλίδη, Ph. D. Ιστορικός Τέχνης, Επίκουρη Καθηγήτρια. Τμήμα Τεχνών Ήχου και Εικόνας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, παρουσιάσε και ανέλυσε τη γλυπτική σύνθεση: “Βίλχελμ Ντέρπφελντ – Νόστος“, του Ιταλού καλλιτέχνη και αρχιτέκτονα Francesco Risola.
Το γλυπτό, μαυσωλείο, όπως το χαρακτηρίζει ο δημιουργός του, ιδιάιτερα πρωτοποριακό συνδυάζει την τέχνη με την παρουσίαση αρχειακού υλικού καθώς ο καθένας θα μπορεί να βλέπει φωτογραφικό υλικό από τις ανασκαφές του Νταίρπεφελντ στη Λευκάδα, αν προσαρμόσει το πρόσωπο του στο προσωπείο του Νταίρπεφελντ στο πίσω μέρος της στήλης που βλέπετε στις εικόνες. Στο μπροστινό μέρος σχηματίζεται ο χάρτης της Λευκάδας, με εμφανή τα σημεία ανασκαφών, που είναι ορατός μόνο αν “πέσει” κανείς στο ύψος ενός παιδιού.
Το γλυπτό, αν εξασφαλιτούν οι πόροι, θα τοποθετηθεί στην παραλία του Νυδριού.
Η κυρία Βερυκίου έκλεισε την εκδήλωση τονιζοντας και πάλι τη μεγάλη επιθυμία του Συλλόγου Νυδριού να δημιουργήσει τον Πολυχώρο “W. Doerpfeld” παρουσιάζοντας επίσης και το ΔΣ του συλλόγου καθώς επίσης και το ότι το Γυμνάσιο του Νυδριού θα αδερφοποιηθεί με το Ελληνικό και το Γυμνάσιο Doerpfeld του του Wuppertal, ανταλλάσοντας επισκέψεις, ιδέες και σκέψεις, ενώ ο κος Σκιαδαρέσης ευχαρίστησε το κοινό και τόνισε επίσης τη σημασία της αναβίωσης της θεωρίας του Doerpfeld.
Κείμενο: Χρυσούλα Σκλαβενίτη
Φωτογραφίες: Γιάννης Φαλκώνης
