Γράφει ο Μιχάλης Μακρόπουλος.
Δυο ξένοι ταξιδιώτες στην Ελλάδα, Η Ελλάδα του Walter Puchner
Το ελληνικό ταξίδι του Leigh Fermor, που γι’ αυτό μίλησα στον προηγούμενο 15ήμερο Αναγνώστη, είναι ταξίδι στο χώρο, ενώ αυτό του Βάλτερ Πούχνερ κυρίως είναι ταξίδι στο χρόνο.
Γεννημένος στη Βιέννη, σπούδασε θεατρολόγος στο εκεί πανεπιστήμιο και πήρε τον τίτλο του διδάκτορα έχοντας σαν θέμα της διατριβής του το νεοελληνικό θέατρο σκιών.
Μόνιμα εγκατεστημένος στην Ελλάδα, έχει διδάξει για δώδεκα χρόνια Ιστορία Θεάτρου στη Φιλοσοφική Σχολή Κρήτης και στη συνέχεια στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, πρώτα στο Τμήμα Φιλολογίας και κατόπιν στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών, αλλά και σαν επισκέπτης καθηγητής σε πολλά πανεπιστήμια στο εξωτερικό.
Στο ελληνικό του ταξίδι στο χρόνο, ο καθηγητής Πούχνερ ανακαλύπτει ρίζες και συνέχειες διαμέσου των αιώνων, έχοντας καταπιαστεί με ό,τι σχετικό με τον λαϊκό, και όχι μόνον, πολιτισμό: με το θέατρο, τη λογοτεχνία, τη λαογραφία, τα παραμύθια. Απ’ όλα του τα βιβλία, αληθινά θαυμαστά και σε αριθμό και σ’ ευρυμάθεια, εδώ θα σταθώ στην Ιστορική λαογραφία, μια συλλογή από δοκίμια μ’ άξονά τους τη συνέχεια του ελληνικού πολιτισμού, δηλαδή του ελληνορωμαϊκού και του χριστιανικού-βυζαντινού. Το «βάπτισμα» αγαλμάτων με το σημάδεμά τους με σταυρούς, ώστε από είδωλα των εθνικών να λατρευτούν ως χριστιανικά, το έθιμο του «Άρατε πύλας», όπου μετά την περιφορά του Επιταφίου ο ιερέας γκρεμίζει συμβολικά τις πύλες του Άδου και εισέρχεται ως Λυτρωτής στον ναό (σε τούτη τη μικρή παράσταση τον ρόλο του Άδη τον παίζει ο διάκος), η αδελφοποιία, τα τάματα και τα κουρμπάνια, το ανώνυμο κρητικό ποίημα «Παλαιά και Νέα Διαθήκη», είναι μόνο μερικά από τα θέματα των δοκιμίων, όπου ξετυλίγεται, μέσ’ από διαρκείς μεταμορφώσεις, η συνέχεια του ελληνικού λαϊκού πολιτισμού διαμέσου των χιλιετιών.
Κι αν διάλεξα στον προηγούμενο 15ήμερο Αναγνώστη και σ’ αυτόν δύο ξένους που αγάπησαν την Ελλάδα και κατοίκησαν και ταξίδεψαν σ’ αυτήν, ο καθένας με τον τρόπο του, είναι γιατί οι σελίδες τους βυθομετρούν την ουσία ενός πολιτισμού που δεν τον γέννησε η απομόνωση, αλλά η δύναμή του να συνδιαλέγεται και να αφομοιώνει.
(Ιστορική λαογραφία, Βάλτερ Πούχνερ, εκδόσεις Αρμός, 2010)
(Ο Μιχάλης Μακρόπουλος είναι συγγραφέας και μεταφραστής λογοτεχνίας)
