Από σήμερα και κάθε εβδομάδα σε αυτήν την στήλη θα δημοσιεύονται ιατρικά άρθρα του ιατρού κ. Βασίλη Καταγής. Το πρώτο άρθρο έχει θέμα την Θεριμική Εξάντληση – Θερμοπληξία – Ηλιακό Έγκαυμα.
1) ΘΕΡΜΟΠΛΗΞΙΑ
Το ανθρώπινος οργανισμός παράγει θερμότητα (έως 37ο C). Όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος ξεπεράσει τους 37ο C , τότε αυτή η θερμοκρασία προστίθεται στην θερμοκρασία που παράγει ο οργανισμός ,και το θερμορυθμιστικό κέντρο του στο εγκέφαλο αδυνατεί να την αποβάλλει, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η θερμοκρασία του σώματος και να παρουσιάζεται θερμοπληξία. Όταν η υγρασία της ατμόσφαιρας ξεπερνά το 70%, ευνοείται η εμφάνιση θερμοπληξίας.
Μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης θερμοπληξίας έχουν:
1) τα βρέφη
2) οι ηλικιωμένοι (> 65 ετών )
3) άνθρωποι με χρόνια προβλήματα υγείας ( καρδιακή ανεπάρκεια, στεφανιαία νόσος ,χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, ηπατική ανεπάρκεια )
4) ασθενείς που λαμβάνουν συγκεκριμένα φάρμακα (αντικαταθλιπτικά, αντιπαρκινσονικά, κατασταλτικά )
5) παχύσαρκοι
6) εργαζόμενοι σε υψηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος.
Σημεία και συμπτώματα : υψηλός πυρετός (41-42ο C) ,ταχυκαρδία (αύξηση του σφυγμού ) και αργότερα βραδυκαρδία ( μείωση του σφυγμού ), απουσία εφίδρωσης (ιδρώτα) λόγω της καταστροφής των ιδρωτοποιών αδένων, ταχύπνοια ( αύξηση του ρυθμού των αναπνοών ), υπόταση (πτώση της αρτηριακής πίεσης ),ζάλη, έμετος, σκοτοδίνη, παραλήρημα, διανοητική σύγχυση, σπασμοί και ενίοτε πλήρης απώλεια των αισθήσεων.
Το δέρμα είναι καυτό, ερυθρό, και ξηρό. Αν ο ασθενής παραμείνει ως έχει, παρουσιάζει ραβδομυόλυση (μαζική καταστροφή των μυών), οξεία ηπατική ανεπάρκεια με διαταραχές της πήξης του αίματος, οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια , και οξεία νεφρική ανεπάρκεια με αναστολή της αποβολής των ούρων και εμφάνιση πνευμονικού οιδήματος .Επίσης μπορεί να εμφανιστούν καρδιακές αρρυθμίες με αποτέλεσμα τον θάνατο (25%)
Αντιμετώπιση:
1) μεταφορά σε δροσερό και σκιερό μέρος
2) αφαίρεση των ρούχων και περιτύλιξη με βρεγμένες πετσέτες ή τοποθέτηση σε μπανιέρα με κρύο νερό
3) εάν έχει τις αισθήσεις του, χορήγηση πολλών υγρών από το στόμα
4) επείγουσα διακομιδή με ασθενοφόρο στο νοσοκομείο
2) ΘΕΡΜΙΚΉ ΕΞΑΝΤΛΗΣΗ
Η θερμική εξάντληση οφείλεται στην μεγάλη απώλεια υγρών , λόγω της αυξημένης θερμοκρασίας του περιβάλλοντος. Διαφέρει από την θερμοπληξία διότι η κλινική εικόνα είναι ηπιότερη. Απουσιάζει ο πυρετός ή είναι χαμηλός (37,5ο C ) και η εφίδρωση (ιδρώτας ) είναι παρούσα.
3) ΗΛΙΑΚΟ ΕΓΚΑΥΜΑ
Το ηλιακό έγκαυμα είναι βλάβη του δέρματος που προκαλείται από την υπερβολική έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία.
1ου Βαθμού : το δέρμα είναι επώδυνο και έχει ρόδινο χρώμα που δημιουργείται την πρώτη ημέρα της έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία και υποχωρεί 2-3 ημέρες αργότερα , χωρίς απολέπιση (ξεφλούδισμα)
Συνιστάται χρήση επουλωτικού σπρέι, ενυδατικής κρέμας, και λήψη αντιφλεγμονοδών (παυσίπονων ) φαρμάκων.
2ου Βαθμού : το δέρμα είναι επώδυνο- υπερευαίσθητο και έχει ερυθρό χρώμα σε 4-12 ώρες μετά την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, το οποίο υποχωρεί σε 3 ημέρες με ελαφρά απολέπιση και παροδικό μαύρισμα.
Συνιστάται ότι και στο 1ου Βαθμού έγκαυμα
3ου Βαθμού: Το δέρμα είναι πολύ επώδυνο, οιδηματώδες ( με πρήξιμο) και έχει βιολετί χρώμα σε 2-6 ώρες από την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία και υποχωρεί σε 4-5 ημέρες στην σκιά . Προκύπτει καταστροφή της επιδερμίδας και των μελανινοκυττάρων. Η μελανινογέννεση παράγει στικτές κηλίδες.
Συνιστάται τοπικός καθαρισμός, καλή τοπική αντισηψία, επουλωτικό σπρέι, ενυδατική κρέμα, τοπικά κορτικοστεροειδή για μείωση της φλεγμονής και αναλγητική θεραπεία
4ου Βαθμού: το δέρμα είναι πολύ επώδυνο, πολύ ερυθρό, πολύ θερμό (η θερμοκρασία δέρματος είναι 40-41ο C ), οιδηματώδες ,με φλύκταινες (φουσκάλες) γεμάτες υγρό. Ο ασθενής μπορεί να παρουσιάζει κεφαλαλγία , ίλιγγο, ναυτία. Χρήζει διακομιδής στο νοσοκομείο για περαιτέρω αντιμετώπιση.
Δεν θα πρέπει να σπάμε τις φλύκταινες , διότι το υγρό βοηθάει στη επούλωση των βλαβών του δέρματος.
Προτείνεται λήψη σκευασμάτων από το στόμα που περιέχουν βιταμίνη Ε, β-καροτίνη, σελήνιο.
Βασίλης Καταγής
Ειδικός Γενικής – Οικογενειακής Ιατρικής με μετεκπαίδευση στην Επείγουσα Προνοσοκομειακή Ιατρική.
Πρώην Επιμελητής Β Ε.Σ.Υ Ιπτάμενος Ιατρός Ε.Κ.Α.Β
Επιμελητής Ά Ε.Σ.Υ Κέντρου Υγείας Βασιλικής.
Εκλεγμένος Γραμματέας του Επιστημονικού Συμβουλίου του Νοσοκομείου Λευκάδας
ygeiakatagis@gmail.com
