Γράφει ο Θοδωρής Γεωργάκης
Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης έχει περάσει στη μνήμη του Ελληνικού λαού, όχι απλά σαν Εθνικός Ποιητής, αλλά σαν εκπρόσωπος του αμόλευτου Μεγαλοϊδεατισμού, ο οποίος στόχευε στην δημιουργία της αληθινά μεγάλης Ελλάδας, εκείνα τα δύσκολα χρόνια του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα, όταν τα σύνορά μας δεν ξεπερνούσαν τη νοητή γραμμή Αμβρακικός – Μαλιακός, με την Ήπειρο, την Θεσσαλία, την Μακεδονία, την Θράκη, την Κρήτη ακόμη υπό τουρκική κατοχή. Σκληρός πολέμιος του <<Μικροελλαδισμού>>, μπόρεσε, μέσα απ’ την ποιήτρα του Μούσα και φύτρα να πραγματολογοποιήσει την ιστορία σε ποίηση, να αναδείξει τον αρματωλισμό σε υπέρτατη εθνική αναφορά και να στείλει το μήνυμα των νέων εθνικών αγώνων, που έστω και επιγενέστερα θα απλώσουν την Ελλάδα στα σημερινά της οριακά δεδομένα.
Αυτή η μεγάλη του φλόγα και φιλοπατρία, τον οδήγησε και στην πολιτική, τόσο στα Αγγλοκρατούμενα Επτάνησα, όσο και μετά την Ένωση του 1864, στην Ελληνική Βουλή, όπου ακριβώς αυτός του ο μεγαλοϊδεατισμός, τον οποίο μπόρεσε και μεταλαμπάδευσε στους συναδέλφους του βουλευτές στο κόμμα του Κουμουνδούρου, που ανήκε, έγινε αντικείμενο μικροπολιτικό και σκωπτικό στην γραφίδα και στον κοινοβουλευτικό λόγο των αδελφών Χαράλαμπου και Γεωργίου Ιακωβάτου, οι οποίο ανήκαν στο κυβερνόν κόμμα του Βούλγαρη, του επονομαζόμενου <<Τζουμπέ>>, ο οποίος κυβερνούσε μεν με αποφασιστικότητα, αλλά ο <<Κοτζαμπασισμός>> και η αυταρχικότητά του τον άφησαν στην πολιτική ιστορία της χώρας σαν ο <<Κύριος aste dua>>, αφού συνήθιζε να απαντά με το Αρβανίτικο <<Έτσι θέλω>> σε κάθε έλεγχο της αντιπολίτευσης… Το ίδιο είρωνες και αυταρχικοί, ήταν και οι ανωτέρω Κεφαλλονίτες βουλευτές του, τα αδέρφια Χαράλαμπος και Γεώργιος Ιακωβάτος. Ο δεύτερος, μάλιστα, στιχουργούσε με στόχο τον Αριστοτέλη Βαλαωρίτη και τον Μεγαλοϊδεατισμό που απέπνεε το ποιητικό του έργο.
Αρχές Ιουνίου στα 1868. Ο Γεώργιος Ιακωβάτος με στίχους ειρωνεύεται τον Βαλαωρίτη…
<<Κνούτο, κνου, Βαλαωρίτη
ως το στόμα, κι ως τη μύτη
Στα κεφάλια των παιδιών σου
στυλοβάτης των σκοπών σου!
Κνου, βρωμοποιηματούρα
που διαβάζει η Κουμουντούρα
που διαβάζει η σγαριλιά
Κουμουντουροφωλιά>>
Συγχρόνως, ο Γεώργιος Ιακωβάτος σε ομιλία του στην Βουλή στρέφεται συλλήβδην κατά των βουλευτών του αντιπολιτευομένου κόμματος του Κουμουνδούρου με εμπρηστικές ύβρεις και απειλές…
{… Σεις οι λεγόμενοι αντιπολιτευόμενοι ευρίσκεσθε απέναντι ημών εις αυτήν την θέσιν, εις ην ευρίσκεται έν τάγμα, όπερ απεστάτησεν. Είσθε άξιοι τουφεκισμού όλοι, αλλ’ επειδή τούτο δεν δύναται να γίνη, θα τουφεκίσωμεν τους αρχηγούς, θα σας δεκατίσωμεν. Και αν επέπρωτο τις εξ υμών να σωθεί από τον τζουμπέν του Βούλγαρη, δεν θα σωθεί βεβαίως απ’ την βελάδα του Ιακωβάτου…}
Ευνόητο πως η συνεδρία της βουλής διεκόπη και άρχισαν οι διαπληκτισμοί μεταξύ των βουλευτών των δύο κομμάτων, στους οποίους διαπληκτισμούς πήρε μέρος και ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, o ο οποίος ήταν πολύ χειροδύναμος, (ζάβωνε το τάληρο στα δάχτυλά του έλεγαν οι παλιοί Λευκαδίτες),φορτισμένος αρνητικά τόσο απ’ τους στίχους εναντίον του, όσο και απ’ την εμπρηστική ομιλία του Γεωργίου Ιακωβάτου. Ο ίδιος Ο Βαλαωρίτης, με επιστολή στην γυναίκα του, στις 12 Ιουνίου 1868, περιγράφει την επεισοδιακή σύρραξη:
{… Προσέρχομαι κατά την στιγμή εκείνην προς τους αναιδείς υβριστάς και λαβών εκ της χειρός τον Χαράλαμπον Ιακωβάτον, τον ετίναξα βιαίως και τω είπον ότι θα τον τιμωρήσω αν δεν έπαυε προπηλακίζων τους φίλους μου. Αυτός άρχισε να καγχάζει ειρωνικώς και εγώ εις απάντησιν του κατέφερα εν τοιούτων ράπισμα επί του προσώπου, ώστε έπεσε καταγής. Ο αδερφός του ηγέρθη και μοι επετέθη μετά πολλών άλλων, αλλ’ εν μέσω αυτών κατέφερα τοιαύτα χτυπήματα, ώστε ουτ’ εγώ εννοώ πόθεν μοι ήρχετο τοιαύτη δύναμις…
Ο Κορωναίος, ο Κορυζής, όστις μανικός ων δια την ακύρωσιν της εκλογής του επλήρωσε τον Γεώργιος Ιακωβάτον δια φοβερών γρονθοκοπημάτων… Φαντάσθητι μόνη τι έγινεν. Εκενώθησαν τα ακροατήρια. Η φρουρά ετέθη εις τα όπλα, η συνεδρίασης διελύθη και άπασα η αντιπολίτευσης με συνώδευσε εις το ξενοδοχείον…}
Οι κυβερνητικοί του Βούλγαρη απαιτούσαν την αποβολή και την ποινική δίωξη του Βαλαωρίτη, φοβούνταν όμως την δημοφιλία του και την αγάπη του κόσμου προς το πρόσωπό του, αφού τους απείλησε ότι θα μεταφέρει την συζήτηση στην πλατεία Συντάγματος ενώπιον του κόσμου. Παρά ταύτα, όταν ηρέμησαν κάπως τα πράγματα ο Βαλαωρίτης ανήλθε στο βήμα εν μέσω αποδοκιμασιών και φωνών απ’ τους κυβερνητικούς… Μπόρεσε, όμως να ακουστεί ένα τμήμα απ’ τον λόγο του…
{… Υπάρχουσι, Κύριοι, εν τω βίω των εθνών, καθώς και εν τω βίω των ατόμων, στιγμαί καθώς απέναντι της υλικής δυνάμεως αντιτάσσεται η συνείδησις και εγώ έχω την συνείδησιν ότι εις το πρόσωπον των κ. Ιακωβάτων δεν προσβάλλω ούτε το έθνος, ούτε την βουλήν. Απεναντίας, κύριοι, εάν προσεβλήθη ο υβριστής του έθνους και της εκκλησίας και το Αρκάδι και την Κρήτην και παν ότι έχετε ιερόν εδώ μέσα..}
Πανδαιμόνιο, ακολούθησε, σύμφωνα πάντα με τα πρακτικά, στην βουλή, με ζητωκραυγές απ’ τους Κουμουνδουρικούς και αποδοκιμασίες απ’ τους κυβερνητικούς…
Και ο Βαλαωρίτης συνεχίζει στην επιστολή προς την σύζυγό του εξιστορώντας τα γεγονότα της θυελλώδους αυτής συνεδρίας:
{… Παραιτώ το βήμα, η αντιπολίτευσης εγείρεται σύσσωμος ασπάζεται την διαμαρτύρισίν μου και εξερχόμεθα του βουλευτηρίου. Το πλήθος του λαού μας παρακολουθεί. Μένει η συμπολίτευση μόνη και ψηφίζει την αποδοκιμασίαν μου δια το ξυλοκόπημα του Ιακωβάτου…}
Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, ο αγωνιστής της Ένωσης των Επτανήσων, ο Τυρταίος του Ελληνισμού, ο πολέμιος του <<Μικροελλαδισμού>>, αποφασίζει να εγκαταλείψει την πολιτική…
{… Άκουσον Λίζα μου, θα κοινοποιήσει την απόφασή του στη γυναίκα του με νέα επιστολή. Τι θέλεις να κάμω, εγώ πλέον εντός της Ελληνικής βουλής; Το ράπισμα όπερ εδόθη εις την Ελλάδα σήμερον δεν θα της επιτρέψει να ανακύψει τον αυχένα επί πολλά έτη. Όλος λοιπόν ο κοινοβουλευτικός βίος θα είναι μόνο σύγκρουσις των κομμάτων προς κατάληψιν της εξουσίας. Πάθη, έριδες, εκδικήσεις θα είναι οι καρποί τοιούτου πολιτικού σταδίου. Δεν είναι αληθές; Εγώ λοιπόν κατ’ ουδένα λόγον θέλω να βυθισθώ εντός του βορβόρου τούτου. Θέλω να διατηρήσω άμωμον το μέτωπόν μου και δεν θέλω να ευρεθή κανείς, όστις να είπη ότι ο εθνικός της Ελλάδος ποιητής επεζήτησε την Ένωσιν αποβλέπων εις σκοπούς προσωπικούς…}
Ο Βαλαωρίτης εκαταλείπει οριστικά την πολιτική σε ηλικία σαρανταπέντε ετών και ενώ τα καταπληκτικά ψυχικά και πνευματικά του χαρίσματα, καθώς και η πανθομολογούμενη αποδοχή του απ’ τον Ελληνικό Λαό, θα μπορούσαν να είχαν προσφέρει τεράστιες υπηρεσίες στα εν εξελίξει τότε εθνικά θέματα, στα οποία τόσο πίστευε και ξιφουλκούσε με την γραφίδα του αυτή η καθάρια φωνή της Ρωμιοσύνης… Χρόνους αργότερα ο Κωστής Παλαμάς θα γράψει γι αυτή την μεγαλόψυχη και ανιδιοτελή βραχύβια πολιτική συμπεριφορά του…
{… Στα κοινοβουλευτικά μας χρονικά η 5η Ιουνίου 1868, ημέρα ιστορική. Στη συνεδρία της βουλής της ημέρας εκείνης, βουλευτής Λευκάδος ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, ο επικός ψάλτης του αρματωλικού ηρωισμού τινάχτηκε έξαφνα θριαμβευτής. Δηλονότι έψαλεν τον αναβαλλόμενον με την γροθιά του κατακέφαλα του αντιπάλου του. Ο αντίπαλος Χαράλαμπος Ιακωβάτος, συνάδελφος απ’ το Ληξούρι, αδελφός του τεράστιου Γιωργαντάρα σωριάστηκε κατά γης φαρδύς μακρύς κεραυνόπληκτος…
{…} Η βουλή ως επίσημο πυγμάχο πρωταθλητή των Ολυμπιακών αγώνων και γνώρισε και κήρυξε τον Βαλαωρίτη… Τον αποδοκίμασε. Ευτύχημα. Από τότε ο Βαλαωρίτης σαν να είχε ξυπνήσει από κακό όνειρο ήρθε στα συγκαλά του. Δεν ξαναπάτησε στην βουλή, δεν ξανάβαλε βουλευτική υποψηφιότητα, γύρισε στην εξοχή της Μαδουρής του, όπου η παραμερισμένη απ’ την πολιτική Μούσα του επερίμενε στοργικά, προβάλλοντάς του θέμα τοπικό μαζί και πανελλήνιο, την Επανάσταση της Βουκέντρας στα 1357 με τον <<Φωτεινό>> της…
{…} Οι λόγοι του, συνεχίζει ο Κωστής Παλαμάς, και στην Ιόνια βουλή και στην Εθνοσυνέλευση των Αθηνών και στην Ελληνική βουλή δεν περιορίζονται μόνον στα εθνικά ζητήματα και στα όνειρα της μεγάλης ιδέας. Ο Βαλαωρίτης υπερασπίζεται την ατελή εισαγωγή των προϊόντων στην Επτάνησο, μιλεί για το φορολογικό σύστημα, αγορεύει για πόρους ικανούς να διατηρήσουν την συγκοινωνία σε στεριά και θάλασσα, γυρεύει την ανασύσταση του πρωτοδικείου Λευκάδος, ανακατώνεται στην εξέλεγξη των εκλογών, θυμίζει κάπως, τηρουμένων των αναλογιών, τον Λαμαρτίνο…}
