Το ήπαρ είναι από τα σημαντικότερα όργανα του ανθρώπινου οργανισμού η λειτουργία του οποίου δεν μπορεί να υποκατασταθεί, καθώς παίζει κυρίαρχο ρόλο στον μεταβολισμό, στην αποτοξίνωση του σώματος, στην παραγωγή ορμονών και σε άλλες απαραίτητες διαδικασίες.
Λόγω της ραγδαίας αύξησης των ποσοστών παχυσαρκίας τις τελευταίες δεκαετίες έχουν αυξηθεί σημαντικά τα ποσοστά εμφάνισης της μη αλκοολικής λιπώδους διήθησης ήπατος, η οποία χαρακτηρίζεται από μεγάλη συσσώρευση λίπους, κυρίως τριγλυκεριδίων, στο ήπαρ του ασθενούς. Είναι δυνατόν να εμφανισθεί σε όλες τις ηλικίες και στα δύο φύλα, με μεγαλύτερη όμως συχνότητα στους ενήλικες άντρες, ενώ τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται συχνά και στα παιδιά λόγω της αύξησης της συχνότητας της παιδικής παχυσαρκίας.
Η συνηθέστερη μορφή της λιπώδους διήθησης είναι η απλή λίπωση ή στεάτωση. Πιο σοβαρή μορφή της είναι η στεατοηπατίτιδα, κατά την οποία στο συκώτι εκτός από λίπος υπάρχει φλεγμονή και καταστροφή των ηπατοκυττάρων. Η στεατοηπατίτιδα είναι αρκετά σοβαρή καθώς μπορεί να οδηγήσει σε κίρρωση του ήπατος ή/και καρκίνο.
Επειδή η λιπώδης διήθησης του ήπατος σχετίζεται άμεσα με την παχυσαρκία (ειδικότερα την κοιλιακή παχυσαρκία) η διατροφική παρέμβαση αποτελεί το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση της νόσου.
Συγκεκριμένα συστήνεται:
- Μείωση του σωματικού βάρους
Η απώλεια βάρους αποτελεί το σημαντικότερο μέτρο αντιμετώπισης την στεάτωσης, καθώς και μια μικρή απώλεια βάρους της τάξης του 5% φαίνεται να έχει ευεργετικά αποτελέσματα ως προς την συσσώρευση λίπους στο ήπαρ. Σε περίπτωση στεατοηπατίτιδας η απώλεια βάρους απαιτείται να είναι μεγαλύτερη. Η μείωση του σωματικού βάρους πρέπει να γίνεται με αργούς ρυθμούς καθώς η ταχεία απώλεια μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του λίπους στο ήπαρ.
- Μείωση της συνολικής πρόσληψης λιπαρών
Το σύνολο του λίπους καθώς και το είδος των λιπιδίων της διατροφής επηρεάζουν την λιπώδη διήθηση. Η διατροφή του ασθενούς πρέπει να είναι χαμηλή σε λιπαρά, ενώ ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην μείωση των τρανς και των κορεσμένων λιπαρών. Απαγορεύονται τα λιπαρά κρέατα (αρνί, κατσίκι), η πέτσα των πουλερικών, τα αλλαντικά, τα γαλακτοκομικά προϊόντα με πλήρη λιπαρά, κρέμα γάλακτος, το βούτυρο, το φοινικέλαιο καθώς και συσκευασμένα τρόφιμα όπως γλυκά και αρτοπαρασκευάσματα.
- Αύξηση των μονοακόρεστων λιπαρών και των ω3 λιπαρών
Η μείωση της κατανάλωσης κορεσμένων λιπαρών με ταυτόχρονη αύξηση των μονοακόρεστων και ω3 λιπαρών φαίνεται ότι συμβάλλουν στην βελτίωση της πορείας της νόσου. Τα ω3 βρίσκονται κυρίως στα ψάρια (σολομό, σαρδέλες, γαύρο, σκουμπρί), στα θαλάσσινα, στα αμύγδαλα, στο λιναρόσπορο, στη σόγια και στο κραμβέλαιο. Αύξηση στα μονοακόρεστα λιπαρά μπορούμε να επιτύχουμε μέσω τροφίμων όπως το αβοκάντο, τα αμύγδαλα, το ελαιόλαδο, το σουσάμι, τα φουντούκια, τις ελίες και τα φυστίκια.
- Αποφυγή της κατανάλωσης αλκοόλ
Ακόμα και στην μη αλκοολική λιπώδη διήθηση συστήνεται η μείωση ή ακόμα καλύτερα η πλήρη αποφυγή κατανάλωσης αλκοολούχων ποτών καθώς το αλκοόλ αυξάνει την καταστροφή των ηπατικών κυττάρων.
- Μείωση της κατανάλωσης απλών ζάχαρων
Η εμφάνιση της λιπώδους διήθησης ήπατος σχετίζεται στενά με την αυξημένη κατανάλωση απλών σακχάρων και ιδιαιτέρως της φρουκτόζης. Πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωση κατεργασμένων δημητριακών όπως λευκό ψωμί, μακαρόνια κ.α. καθώς και οι χυμοί φρούτων. Το σιρόπι καλαμποκιού και η αγαύη απαγορεύονται λόγω της υψηλότατης περιεκτικότητας τους σε φρουκτόζη.
- Αύξηση της πρόσληψης βιταμίνης D
Αν και απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση γύρω από τις βιταμίνες και την δράση τους στην αντιμετώπιση της λιπώδους διήθησης κάποιες μελέτες έχουν δείξει ότι τα μειωμένα επίπεδα βιταμίνης D σχετίζονται με την στεάτωση. Ο ασθενής με στεάτωση καλό θα είναι να ελέγξει για τυχόν έλλειψη βιταμίνης και σε περίπτωση έλλειψης αυτής ή να λάβει κάποιο συμπλήρωμα ή να ενισχύσει την διατροφή του με τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη D όπως το μουρουνέλαιο, ο σολομός, ο κρόκος αυγού καθώς και κάποια εμπλουτισμένα τρόφιμα.
Γαζής Π. Γιώργος, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Πεφανερωμένης 9 Λευκάδα, τηλ. 2645022822, 6944373860
