Η ουρική αρθρίτιδα δημιουργείται όταν αυξάνεται υπερβολικά η συγκέντρωση ουρικού οξέος στον οργανισμό, μια κατάσταση γνωστή ως υπερουριχαιμία. Ως αποτέλεσμα δημιουργούνται κρύσταλλοι ουρικού οξέος οι οποίοι εναποτίθενται στις αρθρώσεις προκαλώντας φλεγμονή σε διάφορα σημεία του σώματος όπως το μεγάλο δάκτυλο του ποδιού και άλλες αρθρώσεις όπως του αστραγάλου, του ποδιού, του καρπού και του χεριού. Επιπλέον η υψηλή συγκέντρωση ουρικού οξέος μπορεί να οδηγήσει σε σχηματισμό λίθων στα νεφρά.
Το ουρικό οξύ είναι το τελικό προϊόν του μεταβολισμού των πουρινών. Σχεδόν το 1/3 των πουρινών που υπάρχουν στο σώμα μας προέρχονται από τη διατροφή, ενώ τα υπόλοιπα 2/3 παράγονται ενδογενώς. Οι κύριοι λόγοι αύξησης του ουρικού οξέος στο αίμα είναι η μειωμένη αποβολή του από τα νεφρά και η αυξημένη παραγωγή του από τον οργανισμό, ενώ η χρόνια κατανάλωση αλκοόλ και μεγάλων ποσοτήτων τροφίμων πλούσιων σε πουρίνες αποτελούν επιπλέον επιβαρυντικούς παράγοντες.
Η ουρική αρθρίτιδα προσβάλει συνήθως υπέρβαρους άνδρες άνω των 40 ετών. Εκδηλώνεται ξαφνικά και εμφανίζεται συνήθως μετά από κάποιο βαρύ γεύμα ή την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων οινοπνεύματος. Τότε η προσβεβλημένη άρθρωση εμφανίζει κοκκίνισμα και πρήξιμο το οποίο συνοδεύεται από έντονο πόνο, ενώ το δέρμα γύρω από την άρθρωση γίνεται ερυθρό γυαλιστερό και ευαίσθητο. Σε περίπτωση που η ουρική αρθρίτιδα αφεθεί χωρίς θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη βλάβη και παραμόρφωση της άρθρωσης.
Για την πρόληψη της ουρικής αρθρίτιδας συστήνεται μια δίαιτα μέτριας περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες, με έμφαση στην κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και δημητριακών ολικής άλεσης, καθώς και ο περιορισμός κατανάλωσης κόκκινου κρέατος, τροφίμων υψηλής περιεκτικότητας σε πουρίνες και οινοπνεύματος, η πρόσληψη του οποίου δεν θα πρέπει να ξεπερνά τα 2-3 ποτά ημερησίως για τους άνδρες και τα 1-2 για τις γυναίκες. Η μπύρα και το κρασί θα πρέπει να αποφεύγονται γιατί φαίνεται ότι μπορούν να επισπεύσουν τις κρίσεις ουρικής αρθρίτιδας, ενώ ταυτόχρονα μειώνουν την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων κατά της υπερουριχαιμίας. Τέλος συστήνεται η κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων χαμηλών σε λιπαρά, η αυξημένη πρόσληψη υγρών (2 λίτρα/ημέρα), και η σταδιακή απώλεια βάρους σε περίπτωση που είναι αυξημένο. Η υπερβολικά έντονη φυσική δραστηριότητα θα πρέπει να αποφεύγεται ενώ αντίθετα η μέτρια φυσική δραστηριότητα ενθαρρύνεται (περπάτημα, κολύμπι κ.α.).
Οι ασθενείς με ουρική αρθρίτιδα σε οξεία φάση θα πρέπει να αποφεύγουν τα τρόφιμα υψηλής περιεκτικότητας σε πουρίνες και να ακολουθούν μια δίαιτα που να περιέχει όχι παραπάνω από 100-150 mg πουρινών ανά ημέρα.
Συγκεκριμένα κατά το οξύ στάδιο της ουρικής αρθρίτιδας συστήνεται:
- Πρόσληψη 8-12 ποτηριών νερό/ημέρα.
- Πλήρη αποχή από το αλκοόλ.
- Αποφυγή των τροφίμων υψηλής περιεκτικότητας σε πουρίνες.
- Περιορισμός της κατανάλωσης τροφίμων ζωικής προέλευσης με μέτριο περιεχόμενο σε πουρίνες στα 90 – 120γρ. ημερησίως.
- Αποφυγή μεγάλων γευμάτων, ιδιαίτερα το βράδυ.
- Περιορισμός του λίπους στη δίαιτα. Συνίστανται γαλακτοκομικά χαμηλών λιπαρών, άπαχο κρέας, ψάρι και κοτόπουλο χωρίς πέτσα.
- Διατήρηση ή επίτευξη υγιούς σωματικού βάρους.
- Η σόγια αποτελεί την καλύτερη πηγή πρωτεΐνης σε ασθενείς με υπερουριχαιμία, καθώς αυξάνει την απέκκριση του ουρικού οξέος από τα νεφρά.
Ομαδοποίηση τροφίμων σύμφωνα με το περιεχόμενό τους σε πουρίνες
Τα τρόφιμα αυτά θα πρέπει να αποφεύγονται από ασθενείς με οξεία ή χρόνια ουρική αρθρίτιδα: Αυγοτάραχο, ταραμάς, χαβιάρι, αντζούγιες, ρέγγες, σαρδέλες, σκουμπρί, κολιός, μύδια, χτένια, πέστροφα, μαρίδα, καραβίδα, αστακός, γαρίδες, καρδιά, συκώτι, νεφρά, μυαλά, γλυκάδια, σάλτσα κρέατος, ζωμός κρέατος ή ψαριού ή πουλερικού, πέρδικα, χήνα, φασιανός, ορτύκι, λαγός, κουνέλι, τηγανιτά φαγητά. |
Η κατανάλωση των τροφίμων αυτών θα πρέπει να περιορίζεται σε μια μερίδα ανά ημέρα (90-120γρ. κρέατος, ψαριού ή πουλερικού ή ½ φλιτζάνι όσπρια): Αρνί, κατσίκι, χοιρινό, μοσχάρι, κοτόπουλο, γαλοπούλα, οστρακοειδή, ντομάτα, μανιτάρια, σπανάκι, σπαράγγια, φασολάκια, μελιτζάνες, φακές, φασόλια, αρακάς, μπιζέλια, μπρόκολο, κουνουπίδι, λάχανο, καρότο, αχλάδι, αβοκάντο, ακτινίδιο, μπανάνα, ψωμί και δημητριακά ολικής άλεσης. |
Τα τρόφιμα αυτά μπορούν να καταναλώνονται καθημερινά: Ψωμί λευκό, ρύζι, μακαρόνια, καλαμπόκι, χυλοπίτες, γάλα, γιαούρτι, τυρί, ελαιόλαδο, ελιές, λαχανικά (εκτός αυτών της ομάδας 2), αυγά, βούτυρο, φρούτα (εκτός αυτών της ομάδας 2), χυμοί φρούτων, καφές, τσάι, κακάο, αναψυκτικά, μέλι, μαρμελάδα, ζάχαρη, σοκολάτα, παγωτό, ξηροί καρποί (εκτός από φιστίκια, αμύγδαλα και κάσιους). |
Γαζής Π. Γιώργος, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Πεφανερωμένης 9 Λευκάδα, τηλ. 2645022822, 6944373860
