Γράφει η Μαρία Φωτεινού.
Αναμφίβολα η μάχη με τα περιττά κιλά είναι μια δύσκολη υπόθεση, που η επιτυχία της κρίνεται σε μεγάλο βαθμό από το πόσο ευλαβικά ακολουθούμε ένα υποθερμιδικό πρόγραμμα διατροφής. Τι συμβαίνει όμως όταν, ενώ προσέχουμε, ο δείκτης της ζυγαριάς δε λέει να κατέβει; Υπάρχει πρόβλημα με το μεταβολισμό μας ή μήπως κάτι κάνουμε εμείς λάθος; Προτού απογοητευτούμε και παρατήσουμε την προσπάθειά μας αξίζει νε ελέγξουμε τους παρακάτω παράγοντες που μπορεί να «κλειδώνουν» τα παραπανίσια κιλά.
• Υποθυρεοειδισμός
Στην ορμονική αυτή διαταραχή ο θυρεοειδής αδένας υπολειτουργεί και κατ’ επέκταση τα επίπεδα των θυρορµονών που παράγει να είναι μειωμένα. Αυτό έχει άμεση αρνητική επίπτωση στο βασικό μεταβολισμό και στις καύσεις του οργανισμού. Με την έναρξη όμως της θεραπείας και τη ρύθμιση των θυρεοειδικών ορµονών ο μεταβολισμός επανέρχεται στο φυσιολογικό του ρυθμό.
• Ινσουλινοαντίσταση
Τα αδικαιολογήτως αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης στο αίμα (όπως στο ζαχαρώδη διαβήτη), διεγείρουν τα κύτταρα του οργανισμού να αποθηκεύσουν ενέργεια με τη μορφή γλυκόζης, αυξάνοντας παράλληλα και την λιπογένεση (δημιουργία λίπους).
Ρυθμίζοντας τα επίπεδα της γλυκόζης, άρα και της ινσουλίνης στο αίμα, αποκαθίσταται πλήρως και η ικανότητα απώλειας βάρους.
• Φάρμακα
Η λήψη ορισμένων φαρμάκων όπως κορτικοστεροειδή, αντικαταθλιπτικά και αγχολυτικά προκαλούν κατακράτηση υγρών αλλά και μείωση του βασικού μεταβολισμού. Αποτέλεσμα αυτών είναι η δημιουργία παχυσαρκίας κεντρικού τύπου (στην περιοχή της κοιλιάς).
• Στρες και ξεκούραση
Σε καταστάσεις έντονου στρες ο οργανισμός παράγει μια ορμόνη, την κορτιζόλη, που θεωρείται η κατεξοχήν ορμόνη του στρες. Αυξημένα επίπεδα της ορμόνης αυτής παρατηρούνται και στα άτομα που η διάρκεια του ύπνου τους είναι μικρότερη της ενδεδειγμένης, δηλαδή των 8 ωρών. Η κορτιζόλη προάγει την αυξημένη εναπόθεση λίπους, ιδιαίτερα στην κοιλιακή χώρα. Επιπλέον, τα αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης σχετίζονται με αυξημένη όρεξη και έντονη επιθυμία για γλυκά ή και τρόφιμα με αυξημένη περιεκτικότητα σε λίπος. Η διάρκεια του ύπνου επηρεάζει επίσης τα επίπεδα λεπτίνης και γκρελίνης, ορμονών που σχετίζονται με τη ρύθμιση του αισθήματος της πείνας και του κορεσμού.
• Δυσκοιλιότητα και σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (κολίτιδα)
Εξ’ αιτίας του μειωμένου όγκου προσλαμβανόμενης τροφής και της μειωμένης πρόσληψης λίπους, είναι συχνό φαινόμενο τα άτομα που ακολουθούν ένα υποθερμιδικό διαιτολόγιο να παρουσιάσουν δυσκοιλιότητα. Σε αυτή την περίπτωση υπάρχει μεγαλύτερος όγκος κοπράνων στο έντερο. Επιπλέον το πρήξιμο στο έντερο (τυμπανισμός) λόγω ευαισθησίας σε κάποια τρόφιμα, αποτελεί έναν ακόμα ανασταλτικό παράγοντα. Ωστόσο αυτό δεν πρέπει να μας απογοητεύει, διότι η απώλεια λίπους υφίσταται, ακόμα και αν η ζυγαριά δεν το δείχνει.
• Φυσική δραστηριότητα
Όλοι οι ειδικοί «φωνάζουν» ότι το κλειδί για την απώλεια βάρους, είναι ο συνδυασμός της σωστής διατροφής με την άσκηση. Με τη φυσική δραστηριότητα ο οργανισμός παράγει τις λεγόμενες κατεχολαμίνες, οι οποίες συμμετέχουν στην κινητοποίηση του λίπους. Αυτό όμως που πολλοί ίσως να μη γνωρίζουν, είναι ο καθοριστικός ρόλος του είδους της άσκησης που κάνουμε. Οι μυϊκές ίνες διαχωρίζονται σε οξειδωτικές (αερόβιος μεταβολισμός), γλυκολυτικές (αναερόβιος μεταβολισμός) και οξειδογλυκολυτικές (κάτι ενδιάμεσο). Ανάλογα με το είδος της άσκησης που κάνουμε, διαμορφώνεται και το είδος των μυϊκών μας ινών. Φαίνεται πως οι άνθρωποι που κάνουν περισσότερη αερόβια άσκηση (τρέξιμο κτλ.) χάνουν περισσότερο λίπος σε σχέση με αυτούς που κάνουν βάρη. Επιπλέον όταν ξεκινάμε βάρη, πολύ πιθανό η ζυγαριά αρχικά να μη δείχνει απώλεια βάρους. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι μύες αποθηκεύουν γλυκογόνο, διαδικασία που οδηγεί και σε κατακράτηση νερού μέσα στον μυ η οποία μπορεί να φτάσει έως και 1-2 κιλά. Επίσης προσοχή αν κατά την διάρκεια της άσκησης καταναλώνονται επιπλέον τροφές ή ροφήματα πλούσια σε υδατάνθρακες. Η αλλαγή αυτή της διατροφικής συμπεριφοράς αποτελεί σε αρκετές περιπτώσεις ακόμα μια αιτία που δεν μπορούμε να χάσουμε βάρος.
• Το φαινόμενο “γιο-γιο”
Η συχνή αυξομείωση του βάρους ευθύνεται για τη σημαντική απώλεια μυϊκού ιστού. Αυτό γίνεται γιατί όταν χάνουμε βάρος, εκτός από το λίπος χάνεται και ένα ποσοστό μυϊκής μάζας το οποίο όμως δεν επανακτάται µε την επαναπρόσληψη των κιλών. ∆εδοµένου ότι όσο περισσότερη µυϊκή µάζα έχουµε, τόσο πιο αυξημένος είναι ο µεταβολισµός µας, η κατάσταση αυτή προκαλεί τη µείωση του τελευταίου. Έτσι σταδιακά γίνεται όλο και πιο δύσκολο να ελαττώσουμε και να ελέγξουμε το βάρος µας.
• Φρούτα και λαχανικά
Όλα τα φρούτα και τα λαχανικά, είναι τροφές χαμηλής θερμιδικής αξίας, ενώ ταυτόχρονα είναι πλούσια σε βιταμίνες, μέταλλα και αντιοξειδωτικά που ενισχύουν το μεταβολισμό μας. Επίσης η υψηλή περιεκτικότητά τους σε φυτικές ίνες όχι μόνο μειώνει την απορρόφηση του λίπους, αλλά αυξάνει και τον κορεσμό, με αποτέλεσμα τη μειωμένη κατανάλωση φαγητού. Επιπλέον, τα φρούτα περιέχουν φυσικά σάκχαρα, τα οποία μας βοηθούν να μειωθεί η επιθυμία για κατανάλωση γλυκών. Έτσι η καθημερινή κατανάλωση 5 μερίδων φρούτων και λαχανικών κρίνεται απαραίτητη.
• Αλάτι
Κάτι που είναι ευρέως γνωστό, είναι ότι η αυξημένη κατανάλωση αλατιού οδηγεί σε κατακράτηση περιττών υγρών στο σώμα, κάτι που δυστυχώς φαίνεται και στη ζυγαριά. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι η μεγάλη κατανάλωση αλατιού όχι μόνο αυξάνει το αίσθημα της δίψας, αλλά και της πείνας, καθώς επίσης αυξάνει την συγκέντρωση των κορτικοειδών στον λιπώδη ιστό με αποτέλεσμα αυτά με την σειρά τους να ενισχύουν την αύξηση και ανάπτυξη των λιποκυττάρων. Οι διεθνείς συστάσεις προτείνουν πρόσληψη 2300mg Νατρίου την ημέρα, που πρακτικά σημαίνει 1 ¼ κ. γλυκού αλατιού συνολικά. Πριν βιαστείτε να σκεφτείτε ότι εσείς καταναλώνετε λιγότερο, αναλογιστείτε το κρυφό αλάτι που έχουν τα τρόφιμα (π.χ. κονσέρβες, πατατάκια, έτοιμες σάλτσες, ψωμί κ.λ.).
• Γαλακτοκομικά
Δίαιτες που περιέχουν 2-3 μερίδες ημιάπαχων γαλακτοκομικών (γάλα & γιαούρτι) την ημέρα φαίνεται, μειώνουν τη συσσώρευση λιποκυττάρων και ταυτόχρονα επιταχύνουν τη διαδικασία διάσπασης του λίπους (λιπόλυση).
• Προγραμματισμός γευμάτων
Φροντίζουμε να βάζουμε πρόγραμμα, ώστε να καταναλώνουμε μικρά και συχνά γεύματα κατά τη διάρκεια της ημέρας, αποφεύγοντας όμως τα “αμαρτωλά τσιμπολογήματα”. Η παράληψή γευμάτων έχει τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που έχουμε στόχο. Ξεκινάμε τη μέρα μας με ένα κάλο πρωινό που θα μας δώσει ενέργεια και θα κάνει το μεταβολισμό μας να πιάσει δουλεία από νωρίς. Μην ξεχνάτε να πίνετε άφθονο νερό.
Τέλος θα ήθελα να αναφέρω ότι το βασικότερο όπλο σε αυτή τη μάχη είναι η θέληση και η αποφασιστικότητα. Αν κάτι δεν πάει καλά, δεν τα παρατάμε με τη πρώτη δυσκολία. Η απώλεια των περιττών κιλών δεν είναι υπόθεση μίας εβδομάδας. Επισημαίνουμε τα λάθη μας, τα διορθώνουμε και συνεχίζουμε!
