Γράφει η Μαρία Φωτεινού.
Αν οι Ολύμπιοι θεοί είχαν το νέκταρ, στον άνθρωπο έδωσαν το γάλα και πραγματικά η μοιρασιά δεν μας αδίκησε. Τη σπουδαιότητα του γάλακτος μπορούνε εύκολα να την καταλάβουμε, αν αναλογιστούμε ότι ο κάθε άνθρωπος μέχρι τον 4ο έως 6ο μήνα της ζωής του, τρέφεται αποκλειστικά με αυτό και παίρνει όλα τα απαραίτητα συστατικά που χρειάζεται, αφού το γάλα είναι μία τροφή που συνδυάζει τα τρία βασικά θρεπτικά συστατικά-υδατάνθρακες, λίπος, πρωτεΐνες-σε συνδυασμό με μία σειρά από βιταμίνες και ιχνοστοιχεία.
Γάλα σε σκόνη ή μητρικό;
Αν δεν συντρέχει κάποιος σοβαρός λόγος που αναγκάζει τη μητέρα να μην μπορεί να θηλάσει, τότε δεν τίθεται και θέμα διλλήματος και αυτό γιατί το μητρικό γάλα προσδίδει στο βρέφος αλλά και στην ίδια τη μητέρα τεράστια πλεονεκτήματα έναντι της σκόνης γάλακτος.
· Ο μητρικός θηλασμός λειτουργεί σαν διαχρονικός εμβολιασμός. Είναι ασύγκριτος τρόπος παροχής ιδανικής τροφής στο βρέφος γιατί εξασφαλίζει όχι μόνο βιολογική αλλά και συναισθηματική υγεία του βρέφους.
· Το μητρικό γάλα είναι αποστειρωμένο, έτοιμο να χορηγηθεί ανά πάσα στιγμή, είναι κατάλληλης θερμοκρασίας και έχει αντισώματα που προφυλάσσουν από λοιμώξεις.
· Τα λευκώματα, τα λίπη, οι υδατάνθρακες, οι βιταμίνες τα άλατα που περιέχει βρίσκονται σε τέτοιες αναλογίες που είναι αντίστοιχες της αύξησης και της ανάπτυξης του βρέφους. Αλλάζει ανάλογα με τις ανάγκες, έτσι η σύστασή του είναι άλλη την πρώτη μέρα, άλλη την 15η, άλλη τον 6ο μήνα, άλλη το πρωί, άλλη το βράδυ και διαφορετική όταν το βρέφος είναι πρόωρο.
· Ο μητρικός θηλασμός προστατεύει το βρέφος από λοιμώξεις του αναπνευστικού, του πεπτικού, του ουροποιητικού από ωτίτιδες και γενικότερα από πολλές λοιμώξεις. Η προστατευτική αυτή ιδιότητα έχει αποτέλεσμα τη χαμηλή βρεφική νοσηρότητα και θνησιμότητα.
· Στη μετέπειτα ζωή, προστατεύει από αλλεργίες, παχυσαρκία, διαβήτη τύπου ΙΙ και καρδιαγγειακά.
· Βρέφη που θηλάζουν έχουν καλύτερη κατατομή στην πάνω και κάτω γνάθο, είναι πιο ήρεμα, έχουν καλύτερη συναισθηματική ανάπτυξη.
· Στη μητέρα, ο θηλασμός προσφέρει προστασία από μία επόμενη εγκυμοσύνη, καλύτερη αιματολογική εικόνα για όσο καιρό θηλάζει εφόσον δεν έχει έμμηνο ρύση, ευκολότερη επαναφορά στην προ της εγκυμοσύνης κατάσταση, απώλεια περιττών κιλών, χαμηλότερα ποσοστά καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών κατά την προ εμμηνοπαυσιακή περίοδο.
· Τέλος το μητρικό γάλα δεν χρειάζεται καμία προετοιμασία και έτσι δεν κουράζεται η μητέρα, ενώ επιπλέον είναι και πιο οικονομικό.
Οι παράγοντες που βοηθούν στην παραγωγή επαρκούς ποσότητας γάλακτος και διευκολύνουν το θηλασμό περιλαμβάνουν:
- Έναρξη του θηλασμού όσο το δυνατόν νωρίτερα μετά τον τοκετό και συχνός θηλασμός του νεογέννητου.
- Πλήρης κένωση των μαστών σε κάθε θηλασμό.
- Σωστή διατροφή της μητέρας, ώστε να καλύπτονται οι θερμιδικές ανάγκες της καθώς και οι ανάγκες της σε θρεπτικά συστατικά.
- Πρόσληψη επαρκούς ποσότητας υγρών στα γεύματα, αλλά και στα ενδιάμεσα διαστήματα από τη μητέρα.
- Η ψυχική, αλλά και σωματική ξεκούραση είναι απαραίτητη για τη μητέρα που θηλάζει.
- Αποφυγή των φαρμάκων που δεν συνιστώνται από το γιατρό, του καπνίσματος και των οινοπνευματωδών ποτών, γιατί μειώνουν την παραγωγή γάλακτος και βλάπτουν το βρέφος.
Κατανάλωση γάλακτος ανάλογα με την ηλικία του παιδιού
Η ποσότητα του γάλακτος που πρέπει να καταναλώσει κάθε παιδί εξαρτάται από την ηλικία του, το ρυθμό ανάπτυξής του καθώς και από την υπόλοιπη διατροφή του. Έτσι, σύμφωνα με το Βρετανικό Σύλλογο διαιτολόγων, η μέση ποσότητα γάλακτος από την πρώτη εβδομάδα μέχρι την εισαγωγή άλλων στερεών τροφών είναι 150 ml ανά κιλό βάρους την ημέρα. Όταν το παιδί αρχίζει να δέχεται και άλλες τροφές καθώς και άλλα υγρά, η ποσότητα του γάλακτος περιορίζεται. Έτσι κατά μέσο όρο για ένα παιδί μετά τον πρώτο χρόνο ηλικίας, (που αναπτύσσεται με πιο αργό αλλά σταθερό ρυθμό) μία ικανοποιητική καθημερινή ποσότητα γάλακτος θεωρούνται τα 2-3 ποτήρια, ενώ η ποσότητα αυξάνεται στα 4 ποτήρια ημερησίως κατά την προεφηβική ηλικία όπου ο ρυθμός ανάπτυξης γίνεται και πάλι πολύ υψηλός.
Ημιαποβουτυρωμένο- αποβουτυρωμένο γάλα
Ημιαποβουτυρωμένο γάλα μπορεί να εισαχθεί στη δίαιτα ενός παιδιού τουλάχιστον μετά το δεύτερο χρόνο, εάν και εφόσον η υπόλοιπη δίαιτα προσφέρει ικανοποιητική ενέργεια ή εάν υπάρχει πρόβλημα βάρους ή οποιοδήποτε άλλο πρόβλημα που απαιτεί μείωση των λιπαρών (πάντα μετά από συνεννόηση με το γιατρό). Εντελώς άπαχο γάλα δεν πρέπει να καταναλώνεται από παιδιά, και αυτό γιατί η απομάκρυνση του λίπους από τα γαλακτοκομικά προϊόντα κάποιες φορές συνοδεύεται και από απομάκρυνση των λιποδιαλυτών βιταμινών (βιταμίνες A,D,K,E), εκτός αν υπάρχει επιπλέον ενίσχυση των προϊόντων από τις κατασκευάστριες εταιρίες με τις βιταμίνες αυτές.
Γάλα για μια ζωή…
Η τεράστια σημασία του γάλακτος στη διατροφή των παιδιών και όχι μόνο, οφείλεται κυρίως στο ασβέστιο που περιέχει. Όπως είναι γνωστό, το ασβέστιο παίζει καθοριστικό ρόλο στη δομή και δύναμη των οστών και των δοντιών, αλλά παράλληλα ρυθμίζει και πολλές λειτουργίες στον οργανισμό όπως τη μεταφορά των νευρικών μηνυμάτων, τη σωστή λειτουργία της καρδιάς, τη σύσπαση και χαλάρωση των μυών.
Σε έρευνες που έχουν γίνει κατά καιρούς, αναφέρεται ότι, το γάλα δρα προστατευτικά ενάντια στον καρκίνο του παχέος εντέρου, του μαστού, αλλά και σε περιπτώσεις ατόμων με καρδιαγγειακά νοσήματα.
Μετά την ηλικία των 35, τα κόκαλα των ενηλίκων αρχίζουν ουσιαστικά να εξασθενούν αντί να χτίζονται, και για τις γυναίκες, η απώλεια οστικής μάζας συμβαίνει ακόμα γρηγορότερα μετά την εμμηνόπαυση. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε οστεοπόρωση. Συχνά δεν παρουσιάζονται συμπτώματα, αλλά τα εύθραυστα κόκαλα βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο ώστε να ραγίσουν ή να σπάσουν (π.χ. όταν ένας ηλικιωμένος άνθρωπος πέσει). Το ίδιο θρεπτικό συστατικό που βοηθά τα παιδιά να μεγαλώσουν κατά τη διάρκεια της βρεφικής ηλικίας είναι αυτό που διατηρεί τα κόκαλά μας δυνατά ως ενήλικες. Μια δίαιτα πλούσια σε ασβέστιο βοηθά να μειώσουμε την απώλεια οστικής πυκνότητας, την κύρια αιτία εξασθένισης των οστών. Ένας από τους πιο εύκολους τρόπους να το κάνουμε αυτό είναι να καταναλώνουμε 2-3 γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλών λιπαρών την ημέρα, τα οποία καλύπτουν τις ανάγκες μας για ασβέστιο. Έτσι λοιπόν, όταν προτρέπουμε τα παιδιά μας να πιουν το γάλα τους πρέπει και εμείς πρώτοι να δίνουμε το καλό παράδειγμα.
